آیا یائسگی بر سلامت دندان ها تاثیر گذار است؟

عصب کشی

یکی از مهمترین مراحل زندگی خانم ها یائسگی می باشد. در حالت کلی بانوان در طول عمر خود دوره های مختلفی را مانند بلوغ، بارداری و یائسگی با تغییرات بسیاری روبرو است. اما دوره یائسگی یک دوره بسیار پر تنش است و همراه با تغییرات بدنی بسیار زیادی می باشد. بعضی از این تغییرات مربوط به مشکلات دهانی می شود. تغییرات هورمونی که در یائسگی ایجاد می شود تاثیر زیادی بر سلامت دهان و دندان می گذارد. در ادامه برخی از تاثیرات و راه حل آنها را از زبان دندانپزشکی دکتر بالوی پور در سعادت آباد برای شما بازگو می کنیم.

یائسگی و سلامت دهان و دندان

همانطور که می دانید یائسگی می تواند بر سلامت دهان و دندان شما تاثیر زیادی بگذارد. علائمی برای این دوران وجود دارد که شامل:

• سندرم سوزش دهان
• رانش دهان
• دهان خشک
• پوکی استخوان
• اختلالات خوردن
• تغییر چشایی
• لثه ملتهب
• 

نکات بهداشت دهان و دندان در دوران یائسگی

دوره یائسگی معمولا با عوامل تحریک پذیری مانند تعریق شبانه، گرگرفتگی و .... همراه است. اما تاثیرات این دوره به همین جا ختم نمی شود و به صورت گسترده ای بر روی بدن تاثیر می گذارد. جالب است بدانید برخی از این عوامل را به یائسگی ارتباط ندهید. به عنوان مثال بیشتر افراد نمی دانند که عوارض دهان و دندان در این سنین مربوط به دوران یائسگی است. در این دوران سطح هورمون بسیار کاهش پیدا می کند همین امر تاثیر منفی بر روی تراکم استخوان ها می گذارد. یکی از این مشکلات یائسگی استخوان فکین می باشد که بر جریان خون در لثه ها تاثیر می گذارد. این موارد باعث می شود که لثه ها دچار خونریزی و عقب نشینی می شود. عقب نشینی لثه ها باعث می شود که دندان ها دچار لق شدگی شوند. علاوه بر این افراد ممکن است دچار سایر بیماری های دهان و دندان شوند.

سندرم سوزش دهان در دوران یائسگی (BMS)

یکی از اختلالات درون دهان که مربوط به یائسگی می باشد و هیچ نوع علائم دیداری ندارد مشکلات سوزش داخل دهان می باشد. شرح دادن عوامل این بیماری در بیماران از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد. BMS یا سندروم سوزش دهان اغلب بر نواحی بالای زبان، قسمت پایینی لب، سقف دهان تاثیر می گذارد. علاوه بر احساس سوزش خانم ها ممکن است علائمی مانند خشکی دهان و زبری را نیز حس کنند. این امر موجب تغییر مزه ها در دهان آن ها می گردد.

به عنوان مثال شما حالتی را حس می کنید که در هنگام خوردن غذای داغ حس می کنید این امر موقتی است و از بین خواهد رفت. در صورتی که به شکل مداوم به این مشکل دچار هستید امکان دارد به سوزش دهانی مبتلا شده باشید.

عوارض سندرم سوزش دهان

سوزش دهان دارای عوارض مختلفی مانند خواب سخت، افسردگی و اضطراب می شود.

برفک دهان

برفک دهان یک عفونت قارچی ناشی از رشد بیش از حد کاندیدا آلبیکنس است. این قارچ به طور طبیعی در بدن و روی سطح پوست یافت می شود.

نوسان سطح هورمون می تواند بر سطح کاندیدا آلبیکنس موجود تأثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به رشد بیش از حد شود.

لکه های سفید در داخل دهان ظاهر می شوند، عمدتاً روی زبان و گونه ها.

شما همچنین ممکن است مشکلات زیر را تجربه کنید:

• زخم های برجسته با ظاهری شبیه پنیر
• سوزش یا گلودرد
• مشکل در بلع
• قرمزی در داخل و اطراف دهان
• ترک خوردن در گوشه های دهان شما
• از دست دادن طعم

برفک معمولاً طی 1 تا 2 هفته خود به خود فروکش می کند. برای مدیریت علائم خود در خانه:

• هر چند وقت یکبار با آب نمک گرم بشویید.
• حداقل یک بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• مرتباً مسواک خود را تعویض کنید تا زمانی که علائم شما برطرف شود.
• اگر هیچ بهبودی مشاهده نکردید یا علائم شما بدتر شد، به پزشک یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی دندان مشورت کنید.
• آنها ممکن است داروهای ضد قارچی موضعی یا خوراکی تجویز کنند، از جمله:
• قرص های حاوی کلوتریمازول که به آرامی در دهان حل می شوند
• محلول‌های مایعی مانند نیستاتین، ایتراکونازول (اسپورانوکس) و پوزاکونازول (نوکسافیل) که دور دهان می‌چرخانید و سپس قورت می‌دهید.
• قرص هایی که بلعیده می شوند مانند فلوکونازول (دیفلوکان)

با درمان، برفک دهان باید در عرض 2 هفته از بین برود.

مراقبت از دندان ها در دوران یائسگی

در دوران یائسگی استروژن سطح خون کاهش پیدا می کند و باعث نازک شدن پوشش داخلی در دهان می شود. این امر موجب می شود که دندان ها بیشتر در معرض آسیب قرار بگیرند. از دیگر عوامل آن می توان افزایش درد و حساسیت در دندان ها باشد. در این دوره استخوان های درون دهان افراد می توانند شکننده تر از گذشته باشند.

براساس پژوهش های انجمن غدد درون ریز کاهش استروژن طبیعی در بدن موجب می شود که تراکم استخوان ها به میزان زیادی کاهش پیدا کند. این امر موجب می شود که استخوان های داخل دهان نیز تراکم خود را از دست بدهند و باعث لق شدن دندان ها، پوسیدگی و در انتها از دست دادن دندان می شود.

این شرایط باعث می شود مینای دندان شما به مرور زمان یکپارچگی خود را از دست بدهد و در صورت عدم توجه و درمان اعصاب داخل دندان نمایان می شود و نیاز به درمان عصب کشی می شود.

زنان به دلیل تغییرات هورمونی منحصر به فردی که تجربه می کنند، حساسیت بیشتری نسبت به مشکلات سلامت دهان و دندان دارند. این تغییرات هورمونی نه تنها بر خون رسانی به بافت لثه تأثیر می گذارد، بلکه بر پاسخ بدن به سموم ناشی از تجمع پلاک نیز تأثیر می گذارد. در نتیجه این تغییرات، زنان بیشتر مستعد ابتلا به بیماری پریودنتال در مراحل خاصی از زندگی خود و همچنین سایر مشکلات سلامت دهان و دندان هستند.

درمان ریشه دندان در دوران یائسگی

ممکن است بر اساس تاثیرات منفی دوران یائسگی بانوان دچار بیماری های دندان شوند و بر اثر عفونت و پوسیدگی تاج دندان خود را از دست بدهند. در برخی موارد نیز درمان ریشه دندان به صورت کامل انجام نشده است. در این شرایط عصب ها به صورت کامل تخلیه نشده اند یا بر اثر عفونت احتیاج است مواد درونی کانال تخلیه شود.

درمان ریشه دندان از درمان عصب کشی به مراتب سخت تر می باشد. در برخی موارد نیز امکان دارد نیاز به جراحی اپیکو باشد.

عصب کشی و یا اندودانتیکس چیست؟

این نوع درمان را برای ریشه دندان عفونی تجویز می کنند. در این روش پس از بی حس کردن دندان ها به وسیله فرزهای دندانپزشکی پوسیدگی های تاج دندان را خارج می کنند. دندانپزشکان پس از تخمین میزان پوسیدگی طول کانال ها را به وسیله ابزار ویژه پاکسازی می کنند. در انتها به وسیله مواد دندانپزشکی کانال های تخلیه شده را پر می کنند.

عصب کشی مجدد و یا ری اندو چیست؟

در برخی موارد عوارض یائسگی باعث می شود که دندان ها نیاز به عصب کشی مجدد داشته باشند. در این موقعیت دندان ها دچار عدم تراکم استخوان می شوند و دندان های آن ها دردناک می شود. در این موقعیت با استفاده از دو روش درمانی پست کور و پست فایبر انجام می شود.

پست کور یک درمان ترمیم دندان است که گاهی بعد از کانال ریشه انجام می شود.

هنگامی که بخش قابل توجهی از ساختار دندان برداشته می شود، یک پایه و هسته می تواند به حفظ تاج دندان در جای خود کمک کند. روکش های دندانی در بالای دندان ها قرار می گیرند تا از آسیب یا عفونت بیشتر محافظت کنند.

در طول عمل کانال ریشه، بخشی از دندان شما و حفره پر از پالپ در ریشه دندان شما برداشته می شود. پالپ حاوی:

• رگ های خونی
• اعصاب
• بافت همبند

در برخی موارد، ممکن است دندان کافی برای بازگرداندن آن به عملکرد معمولی باقی نمانده باشد.

هنگامی که این اتفاق می افتد، می توان از یک پست و هسته برای نگه داشتن روکش دندان در جای خود و بازسازی یا ساختن بخش های از دست رفته دندان شما استفاده کرد.

جراحی اپیکو چیست؟

این روش درمانی زمانی پیشنهاد می شود که شما قبلاً یک درمان غیرجراحی کانال ریشه داشته اید، اما همان دندان دوباره برای شما مشکل ایجاد کرده است. دندان های ما توسط ریشه هایی که تا استخوان فک ما امتداد می یابد در جای خود ثابت می شوند. اپیکوکتومی یک عمل جراحی آمینور است که نوک یا راس ریشه دندان را در طی آن بر می دارند.

در صورتی که پس از درمان کانال ریشه عفونت ایجاد شود یا ادامه یابد، ممکن است انجام جراحی اپیکوکتومی، که به عنوان جراحی انتهای ریشه نیز شناخته می‌شود، برای بیمار ضروری باشد.

ابتدا برای راحتی بیمار در طی این عمل جراحی از بی حسی موضعی استفاده می شود. در طول درمان، برشی در لثه نزدیک دندان ایجاد می‌شود تا هرگونه بافت ملتهب یا عفونی را در معرض دید قرار گیرد و دندانپزشک بتواند شما را از شر آن خلاص کند. در مرحله بعدی اندودنتیست شما نوک ریشه دندان را برمی دارد. سپس انتهای کانال ریشه با یک پر کردن کوچک مهر و موم می کند. برای بستن بافت لثه از چند بخیه استفاده می شود و بافت استخوان ها در اطراف انتهای ریشه قرار دارند طی چند ماه آینده بهبود می یابد.

لمینت دندان در دوران یائسگی

همانطور که قبلا اشاره کردیم در برخی موارد امکان دارد افراد بر اثر بیماری های دهان و دندان در دوران یائسگی دندان های خود را از دست بدهند و لبخند نازیبایی پیدا کنند. روش های درمانی متفاوتی برای ترمیم لبخند وجود دارد. یکی از این روش ها استفاده از لمینت است.

لمینت دندان پوسته ای نازک است که بر اساس نیاز فرد توسط مواد رنگی شبیه به دندان طراحی می شود. این پوسته ها به منظور تغییر رنگ، شکل، اندازه یا طول دندان ها و بهبود ظاهر آن ها به سطح جلویی دندان ها چسبانده می شوند. لمینت پرسلن از لایه های نازک چینی مخصوص ساخته شده است که به جای مینای دندان طبیعی جایگزین می شود. بر خلاف تصور عموم، برای ساخت لمینت نیازی به تراشیدن دندان نیست و در صورت انتخاب روش درمانی مناسب توسط دندانپزشک حرفه ای، تنها برخی نیازهای آماده سازی برای جاسازی لمینت ها بدون آسیب به دندان طبیعی محدود می شود.

در کنار جنبه زیبایی، عملکرد صحیح برای جایگذاری لمینت ها نیز مهم است. دندانپزشک پس از نصب از رزین های حساس به نور استفاده می کند و لمینت را با اشعه مخصوص لیزر در جای خود محکم می کند.

کامپوزیت دندان در یائسگی

یکی دیگر از روش های درمانی که در هنگام یائسگی برای ترمیم دندان ها می توانید از آن استفاده کنید. کامپوزیت دندان ها است.

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم تاثیر هورمون ها در این دوران باعث از بین رفتن استخوان های دهان می شود و گاهی امکان دارد فرد نیاز به پرکردن دندان علی الخصوص دندان های جلویی داشته باشد. مواد مختلفی برای جایگزینی و پر کردن حفره های دندان ها وجود دارد که یکی از این مواد کامپوزیت است.

کامپوزیت های دندانی از رزین ساخته شده اند که به صورت پلیمری سخت و مصنوعی است. این ماده از ذرات رزین با ذرات شیشه یا کوارتز ساخته شده اند تا ترمیم دندان همرنگ و محکم باشد و میان آن ها با دندان های دیگر هماهنگی ایجاد شود. مواد کامپوزیت در چندین رنگ سفید موجود است که به دندانپزشک اجازه می دهد تا مواد را کاملاً با دندان بیمار مطابقت دهد. پرکردن دندان ها با استفاده از کامپوزیت برای بیشتر نواحی دهان، حتی روی دندان های جلویی که ظاهر آن از اهمیت بیشتری برخوردار است، مناسب است.

ایمپلنت یا کاشت دندان در دوران یائسگی

بیشتر افراد در این دوره دندان های خود را از دست می دهند. بنابراین می توانند از یک روش مناسب برای جایگزینی دندان ها استفاده کنند. یکی از این روش ها ایمپلنت می باشد. ایمپلنت دندان به عنوان یک جایگزین برای ریشه دندان شما است. این قطعه به استخوان فک شما پیچ می شود و از یک دندان مصنوعی (تاج) پشتیبانی می کند.

ایمپلنت‌های دندانی معمولاً بسیار بادوام هستند و وقتی با روکش پوشانده می‌شوند، ظاهر و حس یک دندان طبیعی را برای شما ایجاد می کنند. ایمپلنت های دندانی در برخی موارد به جلوگیری از تحلیل استخوانی که پس از از دست دادن دندان رخ می دهد کمک می کنند. هنگامی که دندانی را از دست می دهید، استخوان فک شما دیگر در آن قسمت از دهان شما تحت فشار قرار نمی گیرد. با گذشت زمان، بدن شروع به تجزیه بخشی از بافت استخوانی می کند. مطالعات متعدد و معتبر نشان داده است که 30 درصد از برجستگی آلوئولی پس از، از دست دادن دندان از بین می روند.

سوالات متداول