دندان پزشکی یوسف بالوی پورفلوئوروزیس دندانی بیماری و وضعیتی مرتبط به زیبایی دندان است. این مشکل بیشتر در هشت سال اول زندگی افراد به وجود می آید؛ در زمانی که دندان ها در حال شکل گیری هستند. شاید نتوان این مشکل را بیماری نامید، ولی تاثیرات منفی آن در حالت خفیف بر روی روان افراد دیده می شود. همچنین حالت شدید ابتلا به این بیماری می تواند سلامت دندان ها را از بین ببرد. در این مقاله به معرفی بیماری فلوئوروزیس، علل بروز این بیماری، علائم و نشانه ها و راه های پیشگیری و درمان بیماری مذکور پرداخته ایم.
فلوئوروزیس دندانی چیست و شیوع آن از چه زمانی اتفاق افتاد؟
فلوئوروزیس به تغییر رنگ دندان ها در اثر مصرف بالای فلوراید گفته می شود. فلوراید از عناصر مهم برای ساختار دندان است و به تقویت دندان ها کمک می کند. از آنجایی که کمبود این عنصر در آب آشامیدنی برخی از مناطق دیده می شود، اضافه کردن آن به آب موجب تقویت دندان ها شده و از آن ها در برابر پوسیدگی محافظت می کند. با این که فلوراید برای دندان ماده موثری است، ولی در برخی مناطق بیشتر از حد معمول در آب آشامیدنی وجود دارد و به همین دلیل اثر عکس بر روی دندان گذاشته و فرد را دچار بیماری فلوئوروزیس می کند.
فلوئوروزیس اولین بار در اوایل قرن بیستم توجه پزشکان را به خود جلب کرد. در آن دوره محققان دریافتند که بر روی دندان های افرادی که در کلورادو به دنیا آمده و بزرگ شده بودند، لکه های قهوه ای دیده می شود. پس از تحقیق برای پیدا کردن ریشه این مشکل متوجه شدند که نوعی از فلوراید به صورت طبیعی در آب زیرزمینی کلورادو به وجود آمده است و همین امر موجب قهوه ای شدن دندان های این افراد شده است. البته این محققان متوجه شدند که افرادی که بر روی دندان هایشان این لکه ها دیده شده، مقاومت بسیار بالایی در برابر پوسیدگی دندان از خود نشان می دهند. به همین دلیل از آن زمان فلوراید پس از طی کردن مراحلی خاص و به میزان مشخص و کافی وارد آب آشامیدنی هر منطقه ای می شد تا هم از پوسیدگی دندان جلوگیری کند و هم مشکل فلوئوروزیس را به وجود نیاورد.
علت های بروز بیماری فلوئوروزیس
علل مختلفی برای بروز این مشکل و یا بیماری وجود دارد که شاید بتوان مهم ترین آن را استفاده نامناسب از محصولات حاوی فلوراید اعم از خمیر دندان، دهان شویه و ... دانست. به طور مثال کودکان ممکن است از طعم خمیر دندان های حاوی فلوراید خوششان آمده و آن را قورت دهند.
استفاده بیش از حد از مواد حاوی فلوراید در دوران کودکی بر روی بروز این بیماری تاثیر بسیاری دارد. گفتنی است فلوراید به صورت طبیعی در آب آشامیدنی وجود دارد و مصرف بیش از حد آن می تواند برای دندان ها مشکل ساز باشد.
چطور از بیماری فلوئوروزیس دندانی مطلع شویم؟
از علامت ها و نشانه های اصلی فلوئوروزیس می توان به لکه های ریز و سفیدی که افراد با چشم معمولی قادر به دیدن آنها نیستند و لکه های قهوه ای که به راحتی در دید هستند اشاره کرد. به جز این دو مورد قهوه ای شدن مینای دندان و یا کدر شدن آن نیز از علائم ابتلا به فلوئوروزیس است. افرادی که درگیر فلوئوروزیس دندانی هستند، مینای کثیفی دارند و مینای دندان هایشان به راحتی تمیز نمی شود. در مقابل افرادی که با این بیماری درگیر نیستد، دندان های سفید، براق و یکدستی دارند.
شدت مشکل فلوئوروزیس در هر فرد به چه صورت است؟
دندان پزشکان شدت مشکل فلوئوروزیس را به پنج بخش مختلف تقسیم کرده اند که در ادامه با هر کدام از آنها آشنا می شویم.
● مشکوک به ابتلای فلوئوروزیس
در این مورد بر روی مینای دندان فرد لکه های سفید کوچکی دیده می شود که می تواند نشان دهنده بروز این مشکل باشد.
● خیلی ضعیف
حدود یک چهارم سطح دندان به صورت نواحی کوچک مات دیده می شود.
● ضعیف
حدود نصف سطح دندان را نواحی مات تشکیل داده است که ابعاد این لکه ها از حالت خیلی ضعیف بزرگتر است.
● در حالت تعادل
بیشتر از نصف سطح مینای دندان را نواحی سفید مات تشکیل داده اند.
● شدید
در این حالت کل سطح مینای دندان دچار عارضه فلوئوروزیس شده و زیبایی دندان فرد و همچنین سلامت آن را به شدت دچار مشکل می کند.
راه های پیشگیری از ابتلا به فلوئوروزیس
مهم ترین راه برای پیشگیری از ابتلا به این مشکل، توجه والدین به سلامت دندان فرزندان شان است. با مراجعه به دندانپزشک فرزند خود می توانید از میزان فلورایدی که باید مصرف کند باخبر شوید. اگر میزان فلوراید موجود در آب آشامیدنی برای کودک کافی باشد، پزشک آن را به شما اطلاع می دهد. در غیر این صورت با نظر پزشک می توانید مکمل های فلورایدی را استفاده نمایید.
بهتر است محصولات حاوی فلوراید را از دسترس کودک دور نگه دارید، زیرا با خوردن آنها به اشتباه می‌تواند به فلوئوروزیس مبتلا شود و هم دچار درد در شکم، حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود. بر روی میزان خمیر دندان استفاده شده در حین مسواک زدن کودک نیز نظارت داشته باشید. مقدار کمی اندازه یک نخود را بر روی مسواک او گذاشته و به کودک خود یاد بدهید تمام خمیر دندان را از دهان خود خارج کرده و آن را قورت ندهد. درست است که مسمومیت با فلوراید خطرناک نیست، ولی نباید نسبت به آن بی‌توجه بود؛ زیرا سالانه کودکان بسیاری بر اثر همین مسمومیت راهی اورژانس ها می شوند.
راهکارهایی برای درمان فلوئوروزیس
در بسیاری از موارد فلوئوروزیس دندانی خفیف بوده و به درمان نیازی ندارد. در بیشتر مواقع نیز لکه ها بر روی دندان های عقبی تشکیل می شوند که همین امر به قابل مشاهده نبودن آن کمک می کند. ولی فلوئوروزیس شدیدتر، مخصوصا زمانی که دندان های جلویی را درگیر می کند باید درمان شده و از بین بروند. در ادامه برخی از درمان های مرتبط به این عارضه را معرفی کرده ایم.
باندینگ کامپوزیتی
از معروف ترین روش ها برای درمان فلوئوروزیس، باندینگ کامپوزیتی است. در این روش باندینگ متناسب با تغییر رنگ دندان می تواند خفیف یا شدید باشد. در این روش ابتدا سطح دندان آسیب دیده مقداری ناهموار شده و پس از آن سطح دندان با رزین سختی پوشانده می شود و به این طریق لکه های دندان را می پوشاند. این روش برای مخفی کردن ساییدگی و سوراخ ها پیشنهاد می شود، همچنین دندان هایی که توسط کامپوزیت درمان می شوند، قابل لکه شدن هستند. از این رو این درمان بیشتر مناسب کودکانی است که هنوز تمامی دندان های شیری خود را از دست نداده اند.
ونیر پرسلینی
این روش جایگزین خوبی برای روش باندینگ کامپوزیتی است. در این روش دندانپزشک سطح دندان آسیب دیده را به کمک پوسته سرامیکی می پوشاند. از این روش درمانی می توان برای افرادی که دچار فلوئوروزیس شدید شده اند استفاده کرد.
بلیچینگ دندان
در این روش دندانپزشک سطح دندان های آسیب دیده را با مواد مخصوص سفید کننده آغشته می کند. پس از این که این ماده به کمک نور و یا گرما فعال شد، شروع به سفید کردن دندان ها می کند. گفتنی است این روش به صورت همیشگی توسط دندانپزشک ها توصیه نمی شود زیرا امکان بدتر کردن ظاهر دندان را نیز دارد.
میکرو ابریژن دندانی
از این روش زمانی که فرد دچار فلوئوروزیس ضعیف تا متعادل است، می توان استفاده کرد. دندانپزشک در این روش درمانی به کمک مواد مخصوص بافت خراب سطح مینا را می ساید.
فلوئوروزیس دندانی را نمی توان بیماری خطرناکی دانست زیرا این مورد بیشتر بر روی ظاهر فرد تاثیر می گذارد و به نوعی یک مشکل زیبایی است. ولی اگر فرد به حالت شدید این بیماری دچار شود، مشکلات مختلفی برای دندان های او می تواند به وجود آید. این مشکلات می تواند قدرت و استحکام دندان را تحت الشعاع قرار دهند، از این رو بهتر است توجه بسیاری به این بیماری داشته و راهکارهای پیشگیرانه را دنبال کنید.