نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر چیست و چه کاربردی دارد؟

استفاده از نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر بعد از خارج کردن دستگاه ارتودنسی مهم ترین اقدامی است که باید صورت گیرد. ارتودنسی یکی از روش های رایجی است که برای اصلاح وضعیت دندان ها و فک از آن استفاده می کنند. اما با این حال باید گفت استفاده از این ریتینر بعد از این عمل فوق العاده ضروری است زیرا مانع از بازگشت دندان ‌ها خواهد شد. برای کسب اطلاعات جامع تر با ما همراه باشید در این مطلب شما را در این زمینه بیشتر راهنمایی می کنیم. 

معرفی نگهدارنده ثابت ارتودنسی

معمولاً در حالت عادی دندان ها به مرور زمان کمی حرکت کرده و جا به جا می شوند. همین امر سبب شده که در برخی مواقع پس از انجام ارتودنسی آن ها به حالت اولیه خود برگردند. به طور کلی نگهدارنده های دندانی وسایلی هستند که برای جلوگیری از جابجایی دندان ها استفاده می شوند. این نوع ابزار بخشی از مرحله نگهداری درمان ارتودنسی است که با کمک آن از ماندگاری نتایج به دست آمده اطمینان حاصل خواهد شد.

ریتینر یک نوع سیم بسیار نازک است و در قسمت پشت دندان ‌های بیمار چسبانده می ‌شود. این سیم‌ ها دندان ها را ثابت نگه می دارند و با استفاده از چسب مخصوص و ابزار چسبانده می شوند. متناسب با شرایط دندان های هر یک از بیماران ریتینرها طراحی شده و فرم دهی آن ها انجام خواهد شد. این نوع نگهدارنده ها در دهان فرد احساس نمی شوند و بنابراین حس بدی برای افراد ایجاد نمی کنند.

فاز ماندگاری ارتودنسی چیست؟

درمان های ارتودنسی در سه مرحله مختلف انجام می شود مرحله مقدماتی، مرحله فعال و مرحله حفظ. فاز فعال مربوط به زمانی است که بیمار دستگاه ( بریس ‌ها یا ترازهای شفاف) را در دهان خود می‌ گذارد. با این حال، هنگامی که دندان های بیمار کاملاً در یک راستا قرار گرفتند و دستگاه از دهان او خارج شد، مرحله به اصطلاح حفظ شروع می شود.

قرار دادن نگهدارنده با هدف تضمین پایداری نتایج به دست آمده در مرحله فعال صورت می گیرد. پس از درمان های ارتودنسی به تدریج دندان ‌ها و استخوان‌ های فک به صورت ریز حرکت می ‌کنند تا زمانی که به موقعیت مناسب برسند. هنگامی که دستگاه ارتودنسی از دهان خارج می شود، پوزیشن های جدید به دست آمده همچنان باید ثابت شوند و در این فرآیند است که نگهدارنده ها نقش مهمی ایفا می کنند.

نگهدارنده ثابت و متحرک از حرکت مجدد دندان های شما پس از اتمام ارتودنسی جلوگیری می کند. اگر مرحله حفظ به اندازه کافی رعایت نشود، دندان ها تمایل دارند به موقعیتی که در ابتدای عمل ارتودنسی اشغال کرده بودند بازگردند. این دوره برای نتایج بسیار مهم بوده و راهی برای جلوگیری از عود است.

آیا استفاده از نگهدارنده دندان ضروری است؟

نگهدارنده ها دستگاه هایی هستند که پس از اتمام ارتودنسی به منظور جلوگیری از حرکت دندان ها به موقعیت اولیه خود استفاده می شوند. بسیاری از بیماران هستند که پس از انجام ارتودنسی در نوجوانی، دندان های آن ها حرکت کرده و نتایج به دست آمده برای آن ها رضایت بخش نبوده است. بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجلات علمی، دلیل اصلی این اتفاق عدم رعایت مرحله نگهداری و عدم استفاده از نگهدارنده مناسب بود.

در این صورت انجام درمان مجدد ارتودنسی ضروری است. برخی مواقع به دلایل مختلف به نگهدارنده ارتودنسی اهمیتی که شایسته آن بوده داده نمی شود. در نتیجه، دندان ‌های این افراد شروع به نامرتب شدن می ‌کنند و به مال اکلوژن اولیه باز می‌ گردند و زمان و هزینه ای که برای درمان صرف می‌ شود را از بین می ‌برند.

انواع نگهدارنده ارتودنسی

پس از اتمام درمان ارتودنسی و برداشتن براکت ها یا آخرین تراز کننده دو نوع نگهدارنده وجود دارد که می توانیم آن ها قرار می دهیم. در همین راستا انواع نگهدارنده ارتودنسی را برای آشنایی بیشتر شما معرفی خواهیم کرد.

نگهدارنده های ثابت

نگهدارنده ثابت در ارتودنسی به عنوان نگهدارنده دائمی نیز شناخته می شود. میله های سیمی هستند که در پشت دندان های جلویی به خصوص روی قوس پایینی قرار می گیرند، اگرچه می توان آن ها را روی قوس بالایی نیز قرار داد. این مفتول ها با استفاده از چسب به دندان ها می چسبند و تا سال ها ثابت و نامرئی می مانند. در واقع نگهدارنده های ثابت شامل میله های سیم نازکی هستند که از یک عاج به عاج، هم در قوس بالا و هم پایین قرار می گیرند.

این میله ها با کامپوزیت به سمت لینگوال داخلی دندان می چسبند و هیچ گونه ناراحتی ایجاد نمی کنند. بسیاری از بیماران این نوع نگهدارنده را مدت زمان طولانی استفاده می کنند، بدون اینکه قرار دادن آن ها بر روال روزانه این افراد تأثیر بگذارد. اگرچه چند روز طول می کشد تا به نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر عادت کنند، اما باعث درد یا ناراحتی نمی شوند و بعد از گذشت مدتی، متوجه وجود آن نخواهند شد.

نگهدارنده های متحرک (Essix)

نگهدارنده های متحرک همانطور که از نامشان پیداست وسایلی هستند که می توان آن ها را جدا کرد و گذاشت. به طور معمول، این نوع دستگاه ها یک شبه پوشیده می شوند، اگرچه در ابتدای درمان ممکن است نیاز به پوشیدن تمام وقت داشته باشند. نگهدارنده های متحرک یا Essix بر پایه اسپلینت ‌های شفاف ساخته شده ‌اند که بسیار شبیه به ارتودنسی های نامرئی هستند و قابلیت جابجایی دارند.

در میان نگهدارنده های متحرک، اصلی ترین آن ها نگهدارنده ای است که Essix نام دارد. یک آتل پلاستیکی شفاف است که دندان ها را می پوشاند. در چند ماه اول به استثنای وعده های غذایی و مسواک زدن باید تمام وقت استفاده شود. آن ها این مزیت را دارند که می توانند برای خوردن و مسواک زدن دندان ها برداشته شوند، که این امر امکان بهداشت دندان و سازگاری سریع تر را برای افراد فراهم می کند.

برعکس، عیب نگهدارنده متحرک این است که باید به یاد داشته باشید که آن ها را در دهان قرار دهید. از این رو پوشیدن دستگاه در ساعاتی که متخصص مشخص می کند مهم است. علاوه بر این لازم است هر چند وقت یکبار نگهدارنده متحرک را تعویض کنید تا از آسیب دیدن آن ها جلوگیری شود.

انواع نگهدارنده متحرک

انواع مختلفی از نگهدارنده های متحرک مانند هاولی و نگهدارنده های شفاف وجود دارد.

نگهدارنده هاولی

نگهدارنده های قابل جابجایی به نام پلاک هاولی کمتر استفاده می شوند. این نوع نگهدارنده از قلاب هایی که روی دندان ها قرار می گیرد و سیمی که در قسمت بیرونی دندان ها جای گذاری می شود تشکیل شده است. این نگهدارنده تمام کام را می پوشاند تا از تغییر بایت و حرکات ناخواسته دندان جلوگیری کند.

نگهدارنده شفاف

نگهدارنده های متحرک Clear به دلیل راحتی که دارند محبوبیت پیدا می کنند. نه تنها به این دلیل که می‌ توان آن ها را به راحتی جدا و تمیز کرد، بلکه به این دلیل که به ندرت باعث ناراحتی می‌ شوند.

نگهدارنده های ارتودنسی چه زمانی قرار می گیرند؟

نگهدارنده های ارتودنسی را می توان بلافاصله بعد از بریس های نامرئی قرار داد. معمولاً باید برای مدت زمانی که ارتودنتیست مشخص می کند در جای خود باقی بمانند. مدت زمان استفاده از نگهدارنده ها بسته به مورد و بیمار متفاوت است. اما به طور کلی استفاده از آن ها حداقل به مدت یک سال توصیه می شود و در برخی موارد ممکن است برای چندین سال استفاده شود.

پیروی از دستورالعمل های متخصص ارتودنسی و استفاده از نگهدارنده ها به طور مداوم و مناسب برای اطمینان از اینکه دندان های شما پس از بریس در موقعیت صحیح خود باقی می مانند، بسیار مهم است. هزینه نگهدارنده ثابت ارتودنسی در صورتی که توسط مراکز معتبر انجام شود چندان زیاد نیست. پس در صورت خرابی یا شکستن ریتینر خیلی سریع آن را تعویض کنید.

مدت زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی

مدت زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی بسته به شرایط فردی هر بیمار و توصیه های ارتودنتیست متفاوت است. به طور کلی استفاده مداوم از نگهدارنده ثابت حداقل به مدت یک سال پس از برداشتن ارتودنسی وسایل توصیه می شود. اما استفاده از آن ها محدود به زمان خاصی نیست و توصیه می شود برای تضمین بدائ نتایج درمان، از آن ها به طور دائم استفاده شود.

نگهدارنده های متحرک برای مدت معینی به صورت تمام وقت پوشیده می شوند که توسط متخصص تعیین می شود. اگرچه می توان آن ها را برای غذا خوردن یا بهداشت دهان برداشت. در برخی مواقع، ارتودنتیست ممکن است استفاده از نگهدارنده های دندانی را برای چندین سال در شب توصیه کند.

طول عمر نگهدارنده های ارتودنسی

نگهداری خوب برای افزایش عمر نگهدارنده های دندان ضروری است. طول عمر نگهدارنده های دندانی به نوع و وضعیت فردی هر بیمار بستگی دارد. نگهدارنده های ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر در صورت نگهداری مناسب می توانند چندین سال دوام بیاورند، در حالی که نگهدارنده های متحرک ممکن است هر از گاهی نیاز به تعویض داشته باشند.

از آنجایی که گذر زمان می ‌تواند باعث از دست دادن کارایی این نگهدارنده های دندانی شود، توصیه می‌شود به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک باید نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر را تحت نظر داشته باشید و وضعیت آن را مورد بررسی قرار دهد.

نحوه شستشوی نگهدارنده های دندانی

شیوه شستشو انواع نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر و نگهدارنده متحرک را به صورت مختصر بررسی می کنیم.

تمیز کردن نگهدارنده های متحرک دندان

تمیز کردن نگهدارنده های متحرک دندان مانند تمیز کردن دندان های ما است. بدیهی است که باید آن را قبل از غذا برداریم تا از پر شدن آن با مواد زائد و تجمع جرم جلوگیری کنیم. سپس فقط آن را با یک برس مخصوص تمیز کنید سپس باید با دستمال خشک شوند. همچنین توصیه می شود که نگهدارنده ها هر 15 روز یک بار به مدت تقریباً 4 ساعت در یک ماده مخصو غوطه ور کنید تا ضد عفونی کامل شوند.

تمیز کردن نگهدارنده های ثابت دندان

با این حال، از آنجایی که نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر معمولاً به پشت دندان ها چسبانده می شود، می تواند نخ دندان کشیدن و مسواک زدن را دشوارتر کند. بنابراین، مهم است که هنگام مسواک زدن این ناحیه دقت کنید تا تمام پلاک هایی که ممکن است در اطراف سیم جمع شده از بین بروند. علاوه بر این، تمیز کردن حرفه ای هر 6 ماه یا یک سال به شدت توصیه می شود.

نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر مانند دندان ها مسواک می شوند. اما به جای استفاده از نخ دندان معمولی، باید از نخ دندان مخصوص ریتینرها یا بریج ها به نام Super Floss استفاده کنید .اگر نحوه استفاده از آن را نمی دانید، نگران نباشید، متخصص ارتودنسی نحوه استفاده صحیح از این نخ مخصوص را به شما آموزش می دهد. این روش ‌ها برای شستن نگهدارنده های دندانی از تجمع باکتری های اضافی جلوگیری می‌ کند و آن ها مدت طولانی تری عمر می کنند.

قیمت نگهدارنده ثابت ارتودنسی

باید این امر را مدنظر داشت که قیمت نگهدارنده ثابت ارتودنسی با توجه به عوامل بی شماری تعیین خواهد شد. اما نوع ریتینر مهم ترین عاملی است که می تواند در تعیین قیمت آن تاثیر گذار باشد. کیفیت و نوسانات بازار دیگر مواردی هستند که در قیمت گذاری این محصولات نقش دارند. البته مرکز انجام دهنده خدمات دندانپزشکی نیز به میزان قابل توجهی در قیمت نگهدارنده تاثیر می گذارند.

هنگامی که شروع به استفاده از نگهدارنده خود کردید، ارتودنتیست شما می خواهد بررسی کند که دندان های شما جابجا نمی شوند. متخصص ارتودنسی در دندانپزشکی سعادت آباد می تواند نگهدارنده را تنظیم یا تعمیر کند یا در صورت لزوم یک نگهدارنده جدید بسازد. اگر نگهدارنده خود را گم کردید یا شکسته، باید در اسرع وقت به ارتودنتیست خود مراجعه کنید. به طور کلی باید آن را قبل از اینکه دندان های شما به موقعیت اصلی خود برگردند دوباره مورد استفاده قرار دهید.

چه زمانی باید نگهدارنده دندان خود را تعویض کنید؟

تعمیر و نگهداری نگهدارنده های ثابت در کلینیک دندانپزشکی دکتر بالوی پور و طی معاینات دوره ای انجام می شود. در این جلسات، دندانپزشک وظیفه تمیز کردن ناحیه و برداشتن جرم های تجمع یافته را بر عهده خواهد داشت. اما نگهدارنده متحرک، ممکن است پس از چندین سال به دلیل برخی موارد نیاز به تعویض داشته باشد.

• در زمانی که تمایل به زرد شدن داشته باشند.

• وقتی نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر و نگهدارنده متحرک شکسته شده است.

• مدتی است که آن ها را نپوشیده اید و دیگر به درستی روی دندان های شما قرار نمی گیرند.

نکاتی برای مراقبت از نگهدارنده های ارتودنسی

در صورت توجه به برخی توصیه ها می‌ توانید از نگهدارنده ها ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر و نگهدارنده متحرک می توانید برای مدت طولانی استفاده کنید.

هنگام برداشتن نگهدارنده ها مراقب باشید

اگرچه نگهدارنده های متحرک فوق العاده بادوام هستند، اما مهم است که با آن ها با دقت رفتار کنید. رفتار مناسب با این ریتینر ها به میزان چشمگیری عمر آن ها را افزایش می دهد. وقتی ریتینرها را در می آورید، سعی داشته باشید به طور متناوب آن ها را از جهات مختلف جدا کنید. یعنی همیشه نگهدارنده دندان را از همان سمت خارج نکنید، زیرا با کشیدن فرسوده می شود که این امر می تواند باعث ترک یا شکستگی شود.

از جعبه مخصوص استفاده کنید

از نگهدارنده های متحرک به تعداد ساعاتی که متخصص ارتودنسی در روز شما توصیه می کند استفاده کنید. زمانی که نگهدارنده ها را نمی پوشید، آن ها را در جعبه ای که برای این منظور در نظر گرفته شده است قرار دهید. این مکان امن ترین جا برای آن ها است مانع آسیب به ریتینر یا گم شدن آن می شود.

هنگام غذا خوردن احتیاط کنید

اگر بریس داشته اید، می دانید که باید در مصرف غذاهای سفت احتیاط کرد. در صورت استفاده مداوم از این نوع غذاها نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر ممکن است بشکند. وقتی صحبت از نگهدارنده قابل جابجایی می شود، هرگز با آن غذا نخورید یا چیزی به جز آب ننوشید. اگر این کار را انجام دهید، ممکن است شکسته شود و شفافیتی که آن را بسیار زیبا می کند از دست بدهد. علاوه بر این، بقایای مواد غذایی و باکتری ها در آن رسوب می کند.

ناخن های خود را نجوید

جویدن ناخن می تواند یک مشکل بهداشتی، زیبایی و حتی روانی باشد. حفظ نتایجی که برای دستیابی به آن ها از نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر استفاده کرده اید با این عادت ممکن است از بین برود. جویدن ناخن باعث جابجایی دندان ها می شود که این امر تراز آن ها را به خطر می اندازد.

نگهدارنده های دندان یک گزینه عالی

حتی اگر دندان ها به طور دائم در موقعیت جدید خود باشند، اثرات جویدن، رشد و ساییدگی روزانه می تواند باعث عود شود. بنابراین، ارتودنتیست ممکن است به شما توصیه کند که تا آخر عمر از نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر استفاده کنید. اگر ریتینر شما قابل جابجایی است، بسیار مهم بوده که آن را دقیقاً همانطور که متخصص ارتودنسی می گوید مورد استفاده قرار دهید.

در غیر این صورت ممکن است برخی یا همه مزایای استفاده از نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر را از دست بدهید. برخی از مطالعات نشان داده اند که رایج ترین دستورالعمل ها پوشیدن نگهدارنده متحرک به مدت یک سال و هفت روز در هفته پس از برداشتن دستگاه است. اما با این حال دستورالعمل ها متفاوت بوده، بنابراین مهم است که با متخصص ارتودنسی خود صحبت کنید.

در آخر

نگهدارنده های دندان بخشی از درمان های ارتودنسی هستند و استفاده از آن ها ضروری است. زمانی که دستگاه ارتودنسی برداشته شد، دندان ها کم کم به حالت اولیه خود باز می گردند و به همین دلیل ریتینرها قرار می گیرند. نگهدارنده ثابت ارتودنسی یا فیکس ریتینر وسایلی هستند که پس از اتمام درمان برای جلوگیری از حرکت دندان ها به موقعیت اولیه و حفظ نتیجه زیبایی استفاده می شوند. در صورت عدم قرار دادن آن ها به مرور زمان دندان ها به حالت اولیه خود باز می گردند و کار انجام شده از بین می رود.