یکی از درمان های زیبایی در دندانپزشکی، ارتودنسی دندان می باشد. ارتودنسی روشی کارآمد برای منظم کردن دندان ها و رفع مشکلات فک می باشد. البته درمان با ارتودنسی کمی زمان زیادی می خواهد، حداقل یک سال، زمان برای درمان با ارتودنسی لازم است.
ارتودنسی روشی است که بوسیله آن دندان ها با هدف منظم شدن به سمت هم حرکت می کنند. نامنظمی دندان علاوه بر اینکه ظاهر خوبی ندارد باعث مشکلات دیگری نیز می شود. دندان ها نامرتب به خوبی تمیز نمی شوند و در مدت زمان کمی پوسیده می شوند. همچنین در بسیاری از مواقع غذا خوب جویده نمی شود و فرد مشکلاتی در هضم غذا پیدا می کند.
در برخی از مواقع درمان نامنظمی و نامرتبی دندان ها با روش های زیبایی مانند لمینت و کامپوزیت بر طرف نمی شود، در این مواقع تنها روش کار آمد ارتودنسی می باشد.
زمانی که دندان ها در جای درست خود قرار نداشته باشند، در هنگام جویدن به فک فشار وارد می شود و فرد احساس درد در سر و دندان های خود پیدا می کند. در حالت عادی دو فک باید روی هم قرار بگیرند وقتی دندان ها مرتب نباشند این امر اتفاق نمی افتد و مشکلات عدیده ای به وجود می آید.
ارتودنسی انواع مختلفی دارد و بسته به نوع قرار گیری دندان ها هر کدام از آنها انتخاب می شوند.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
بسیاری از افرادی که برای اصلاح طرح لبخند به دندانپزشکی ها مراجعه می کنند، درخواست ارتودنسی را دارند. باید گفت هر سنی مناسب این درمان نیست. سنین نوجوانی بهترین زمان برای ارتودنسی می باشد. در این سنین، بدن در حال آخرین رشد خود است و ارتودنسی به خوبی در مدت زمان کمتری جواب می دهد. اما در سنین بزرگسالی به دلیل متوقف شدن رشد و حرکت دندان ها، ارتودنسی در مدت زمان بیشتری باید انجام شود. در برخی از افراد این زمان به 4 سال نیز رسیده است.
به طور کلی باید گفت انجام ارتودنسی در هر سنی بستگی به شکل و وضعیت دندان ها دارد. برای انجام ارتودنسی نیاز است با عکس رادیوگرافی وضعیت کلی دندان ها بررسی شود، در صورت پوسیدگی و خرابی دندان ها باید آنها را ترمیم نمود. بسیاری از دندانپزشکان قبل از انجام ارتودنسی دندان عقل را می کشند. دندان عقل اگر در آمده باشد فضایی را در فک اشغال می کند که می تواند باعث کج شدن باقی دندان ها شود. به همین دلیل دندانپزشک ترجیح می دهد آنها را بکشد.
ارتودنسی ثابت
یکی از انواع ارتودنسی، ارتودنسی ثابت می باشد. ارتودنسی ثابت معمول ترین نوع ارتودنسی می باشد. در این روش براکت ها با چسب مخصوص روی دندان ها قرار می گیرند. نحوه قرار گیری براکت ها به شکل دندان ها بستگی دارد. سپس دندانپزشک سیم ها را به نحوی روی براکت ها قرار می دهد که دندان ها در راستای آن حرکت کنند. در طول درمان با استفاده از ارتودنسی ثابت در دوره های مختلف باید به دندانپزشکی مراجعه نمایید تا دندانپزشک وضعیت سیم و دندان ها را بررسی کند و بر اساس حرکت دندان ها سیم را تنظیم نماید. براکت ها به طور معمول فلزی هستند اما اخیرا نوع جدیدی از براکت ها به بازار آمده است که جنس آنها سرامیکی و به صورت نیمه شفاف هستند.
سیم روی براکت ها به وسیله کش ارتودنسی ثابت می ماند. این کش ها در رنگ های مختلفی هستند که معمولا بیماران تمایل به کش های رنگی دارند. نوع دیگری از براکت ها دارای اهرم هستند که باز و بسته می شود. در این نوع از براکت ها نیازی به استفاده از کش برای نگاه داشتن سیم نیست.
ارتودنسی لینگوال
نوع دیگر ارتودنسی که اغلب در بزرگسالان استفاده می شود، لینگوال می باشد. ساختار این نوع ارتودنسی مانند همان ارتودنسی بالا می باشد. براکت ها و سیم نیز در ارتودنسی لینگوال وجود دارد. با این تفاوت که براکت ها بجای آنکه رو دندان نصب شوند، پشت دندان قرار می گیرند به همین دلیل در دهان معلوم نیستند. این ارتودنسی به دلیل نامرئی بودن طرفداران زیادی دارد.
ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک معمولا قبل یا بعد از ارتودنسی ثابت مورد استفاده قرار می گیرد. اما در بسیاری از مواقع به دلیل مشکلات کم دندان ها می توان از ارتودنسی متحرک استفاده نمود. ارتودنسی متحرک بیشتر در کودکان انجام می شود. به ارتودنسی متحرک پلاک نیز گفته می شود. پلاک ها قابل تنظیم هستند و ممکن است در طول یک دوره درمانی چندین پلاک برای فرد در نظر گرفته شود.
ارتودنسی متحرک نامرئی
نوعی دیگری از پلاک ها، پلاک های نامرئی پلاستیکی هستند. این پلاک ها کل سطح دندان را در بر می گیرند و مشابه نایت گاید می باشند. به طور کلی پلاک ها فقط باید در زمان خوردن غذا و مسواک زدن از دهان خارج شوند در غیر اینصورت عملکرد خود را از دست خواهند داد.
هزینه ارتودنسی
هزینه ارتودنسی بستگی به وضعیت دندان ها دارد. در مطب دکتر یوسف بالوی پور، هزینه ارتودنسی بین 7 تا 11 میلیون تومان می باشد. به دلیل طولانی بودن این روش درمانی معمولا هزینه به صورت اقساط دریافت می گردد.
البته در برخی از افراد به دلیل مشکلات موجود در فک به جراحی فک نیز نیاز می باشد که هزینه آن جدا محاسبه می گردد.
مراقبت از ارتودنسی
مسواک زدن در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت نباید فراموش شود. به دلیل وجود براکت ها و سیم ها روی دندان ها مواد غذایی به سادگی از میان دندان ها پاک نمی شوند. به همین دلیل بعد از هر وعده غذایی استفاده از مسواک مخصوص و نخ دندان نباید فراموش شود. بسیاری از افراد در این دوران از زدن مسواک امتناع می کنند. به همین دلیل بعد از اتمام طول درمان به طور حتم حداقل بیش از یک دندان آنها دچار پوسیدگی می شود. همچنین مسواک زدن پلاک ها نباید فراموش شود.
در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت یا متحرک از شکستن آجیل و خوردن مواد غذایی سخت باید پرهیز نمایید زیرا، ممکن است براکت ها از روی دندان ها جدا شوند.