دندان پزشکی یوسف بالوی پورپروتز؛ نامی آشنا که همه ما آن را بار ها شنیده ایم. پروتز به معنای اندام یا اعضای مصنوعی می باشد به همین دلیل است که در اندام های مختلف بدن ممکن است از آن یاد کنند.
در هر جای بدن که نقص عضو صورت گرفته باشد می توان از پروتز استفاده نمود البته پزشکان هنوز نتوانسته اند برای تمامی قسمت های بدن پروتز بسازند.
دست، پا و دندان مهمترین قسمت هایی از بدن می باشد که بشر توانسته است برای آن عضو مصنوعی بسازد. در این مقاله سعی داریم تا به معرفی انواع پروتز های دندانی بپردازیم.
پروتز دندان
گاهی مواقع به دلیل از دست رفتن دندان به دلایل مختلف لازم است تا برای حفظ زیبایی و یا کارکرد درست دندان ها از انواع مختلف پروتز های دندانی استفاده نمود. پروتز ها در لابراتوار های دندانپزشکی از موادی خاص ساخته می شوند. برخی از پروتز ها ثبت و برخی دیگر متحرک می باشند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.
پروتز متحرک
پروتز های متحرک یکی از انواع پروتز های دندانی هستند که بیمار در اغلب اوقات، خود می تواند آن را به راحتی از دهان خارج نماید. پروتز های متحرک برای درمان های مختلفی ساخته می شوند. از انواع پروتز متحرک می توان، پروتز پارسیل و کامل را نام برد.
پروتز پارسیل: پروتز پارسیل یکی از انواع پروتز می باشد که اخیرا بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است. این نوع پروتز بر پایه های پلاستیکی همرنگ لثه سوار می شوند به طوری که وقتی در دهان قرار می گیرند مانند دندان های طبیعی هستند. وقتی بیمار بیشتر از یک دندان خود در یک یا چند ناحیه از دست داده باشد بنا به تشخیص دندانپزشک برای او پروتز پارسیل ساخته می شود. در این نوع پروتز می توان از دندان های دیگر به عنوان پل و پایه پروتز استفاده نمود. گاهی پروتز پارسیل با یک قطعه فلزی به یکدیگر متصل می شوند. بعد از قرار گیری این پروتز در دهان ممکن است برای مدتی بیمار در ناحیه پروتز احساس درد کند که کاملا طبیعی می باشد و بعد از مدتی از بین می رود. بیمار می تواند با استفاده از این نوع پروتز به راحتی غذا بخورد و بعد از آن پروتز را از دهان خارج نموده و مسواک بزند.
پروتز کامل: نوعی دیگری از پروتز های متحرک مربوط به پروتز های کامل می شود همانطور که نامش پیداست این نوع پروتز یک دست دندان کامل است که برای فک پایین یا فک بالا یا هر دو به کار می رود. این پروتز ها که اغلب ما آن را با نام دندان مصنوعی می شناسیم اغلب در افراد سالمند کاربرد دارند. اما گاهی افرادی بر اثر عوامل مختلف ممکن است تمام دندان های خود یا تعداد بیشتری از آن را از دست بدهند که در این افراد نیز کارایی دارد. برخی از پروتز های کامل بر پایه ایمپلنت هستند در این نوع پروتز ها پایه ایمپلنت در فک جایگذاری می شود و سپس پروتز کامل بر آن سوار می گردد که مزایای بیشتری نسبت به پروتز کامل دارد. نگهداری از پروتز کامل نیز مانند دندان طبیعی می باشد و باید بعد از خوردن مواد غذایی آن را از دهان خارج نمود و مسواک زد.
پروتز متحرک از هر نوعی که باشد توسط بیمار قابلیت خارج شدن و جایگذاری دوباره در دهان را دارد.
پروتز ثابت
گونه ای دیگر از پروتز ها مربوط به پروتز های ثابت می شود. همانطور که از نامش پیداست این پروتز ها در دهان ثابت می مانند و فقط به وسیله ابزاری خاص و توسط دندانپزشک قابلیت خارج شدن از دهان را دارند. از انواع پروتز ثابت می توان به بریج و روکش دندان و ایمپلنت دندان اشاره نمود.
روکش دندان: اگر بافت دندان ثابت باشد اما مینا و تاج آن از بین رفته باشد می توان از روکش دندان برای حفاظت از ریشه استفاده نمود. روکش در لابراتوار ساخته می شود و یکی از انواع پروتز ثابت است. مراقبت از روکش بسیار مهم است زیرا امکان دارد بشکند یا در صورت عدم رسیدگی به نظافت دندان ریشه دندان دچار پوسیدگی شود.
ایمپلنت دندان: یکی دیگر از انواع پر استفاده پروتز ثابت ایمپلنت است. اگر فردی یک یا دو دندان خود را از دست داده باشد معمولا دندانپزشک روش درمانی ایمپلنت را برای جایگزینی دندان از دست رفته تشخیص می دهد. در این روش یک پایه از جنس تیتانیوم یا آلیاژ های دیگر در استخوان فک دندان قرار می گیرد سپس بعد از مدتی که محل مورد نظر بهبود یافت روکش سرامیکی یا همان پروتز روی پایه قرار می گیرد.
بریج دندان: این روش نیز برای افرادی به کار می رود که تمامی دندان های آنها از بین نرفته است. معمولا دو دندان افتاده اما دندان های مجاور همچنان ثابت هستند. بریج کمی مشابه با پروتز پارسیل است. در بریج دو دندان مجاور به عنوان پل استفاده می شوند و پروتز ثابت بر روی آنها قرار می گیرد.
انتخاب هر کدام از روش ها برای جایگزینی دندان های از دست رفته بهتر است به تشخیص دندانپزشک باشد.