دندان پزشکی یوسف بالوی پور
مراحل قالب گیری دندان یکی از مهمترین اقدامات در دندانپزشکی برای ساخت انواع ترمیم‌ها و پروتزها است. شاید شنیدن نام قالب‌گیری کمی برای شما ناآشنا باشد، اما در حقیقت این فرآیندی ساده و دقیق است که به دندانپزشک امکان میدهد مدل سه‌بعدی از دهان و دندان‌های بیمار تهیه کند. این مدل برای ساخت روکش‌ها، بریج‌ها، دندان‌های مصنوعی، ارتودنسی و بسیاری درمان‌های دیگر ضروری است. بیایید با هم نگاهی به این مراحل بیندازیم و ببینیم در طول این فرآیند چه اتفاقی رخ میدهد.
همه چیز در مورد مراحل قالب گیری دندان
مراحل قالب‌گیری دندان به صورت گام به گام و با دقت توسط دندانپزشک انجام می‌شود. هدف اصلی در تمام این مراحل، تهیه یک کپی بسیار دقیق از وضعیت فعلی دهان شما است. این کپی شامل جزئیاتی از سطح دندان‌ها، شکل لثه‌ها و حتی نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین روی هم می‌شود. دقت در ثبت این جزئیات برای ساخت پروتزی که به خوبی در دهان شما جای بگیرد و کارایی لازم را داشته باشد، بسیار مهم است. بیایید این مراحل را به صورت مجزا بررسی کنیم.
1. بررسی اولیه وضعیت سلامت دهان و آماده‌سازی‌های لازم
قبل از شروع فرآیند قالب‌گیری، دندانپزشک یک معاینه کامل از دهان شما انجام میدهد. هدف این است که ، سلامت لثه‌ها و دندان‌های باقی‌مانده به دقت مورد بررسی قرار بگیرد و هیچ مشکل فعالی مانند عفونت یا التهاب وجود نداشته باشد.
دندانپزشک اطمینان حاصل می‌کند که شرایط دهان برای انجام قالب‌گیری مساعد است و دقت فرآیند تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد. ممکن است نیاز به تمیز کردن سطح دندان‌ها یا انجام اقدامات کوچک دیگری برای آماده‌سازی وجود داشته باشد. این معاینه دقیق اولیه، پایه‌ای محکم برای پیشبرد صحیح و موفقیت‌آمیز سایر مراحل قالب‌گیری دندان ایجاد می‌کند. دندانپزشک وضعیت کلی دهان شما را ارزیابی می‌کند.
2. آماده‌سازی مخصوص دندان یا دندان‌های مورد نیاز برای قالب‌گیری
اگر فرآیند قالب‌گیری برای ساخت روکش دندان یا بریج انجام می‌شود، دندان یا دندان‌هایی که قرار است توسط این پروتزها پوشانده شوند، باید آماده شوند. این آماده‌سازی شامل تراشیدن مقدار مشخصی از سطح دندان با استفاده از ابزار مخصوص است؛ این کار فضای لازم را برای قرارگیری مواد روکش یا بریج فراهم می‌کند.
دندانپزشک فرم و شکل مناسب را بر روی دندان ایجاد می‌کند تا پروتز نهایی به خوبی روی آن پس از تراش قرار بگیرد ، ناحیه کاملا تمیز و خشک می‌شود، گاهی برای ثبت دقیق‌تر جزئیات لثه اطراف دندان، از نخ‌های نازکی استفاده می‌کنند که لثه را به آرامی کنار می‌زنند. این اقدام برای قالب گرفتن دندان جهت روکش بسیار مهم تلقی می‌شود.
3. انتخاب دقیق ماده قالب‌گیری و ترکیب کردن صحیح آن
دندانپزشک با توجه به نوع پروتز مورد نیاز و دقتی که فرآیند قالب‌گیری می‌طلبد، ماده قالب‌گیری مناسب را انتخاب می‌کند. مواد قالب‌گیری متنوعی در دندانپزشکی وجود دارد که برخی برای قالب‌های اولیه و تعدادی دیگر برای قالب‌های نهایی با دقت بالاتر استفاده می‌شوند.
دندانپزشک در ادامه اجزای مختلف ماده انتخابی را با نسبت‌های دقیق که توسط شرکت سازنده مشخص شده است، با یکدیگر ترکیب می‌کند. ترکیب صحیح ماده به جهت دستیابی به قوام مناسب و زمان گیرش استاندارد آن اهمیت زیادی دارد. اطمینان از ترکیب درست ماده، کیفیت قالب نهایی را تحت تاثیر قرار میدهد.
4. قرار دادن ماده آماده شده قالب‌گیری درون سینی مخصوص (تری)
بعد از اینکه ماده قالب‌گیری به صورت همگن و با قوام مناسب ترکیب شد، دندانپزشک آن را با دقت درون وسیله‌ای قرار میدهد که "تری" یا سینی قالب‌گیری نامیده می‌شود. تری‌ها از جنس پلاستیک یا فلز هستند و شکل آن‌ها متناسب با قوس دندانی فک بالا یا پایین طراحی شده است.
دندانپزشک ماده را به نحوی در تری توزیع می‌کند که تمام سطح داخلی تری، پوشیده شود. در برخی موارد قبل از قرار دادن تری در دهان، مقدار کمی از ماده قالب‌گیری رقیق‌تر را با فشار ملایم در اطراف دندان آماده می‌شود یا در ناحیه شیار لثه تزریق می‌کند. این کار سبب می‌شود ماده به خوبی به تمام سطوح دندان و داخل شیار لثه برسد و کوچکترین جزئیات نیز در قالب ثبت شود. سپس، تری که با ماده قالب‌گیری پر شده است، با دقت در جای خود در دهان قرار گرفته و فرآیند ثبت دقیق قالب آغاز می‌شود.
پر کردن صحیح تری با ماده، آن را برای مرحله بعدی آماده و دندانپزشک با مهارت خاصی این ماده را توزیع می‌کند. آماده‌سازی کامل تری، گامی ضروری پیش از جای گذاری در دهان بیمار است و دقت آن بر نتیجه نهایی اثر میگذارد. این مرحله، آمادگی‌های لازم برای ثبت نهایی شکل دهان شما را تکمیل می‌کند و دندانپزشک تمام جوانب را در نظر می‌گیرد.
5. جایگذاری تری در دهان و فرآیند ثبت دقیق قالب
حالا، تری حاوی ماده قالب‌گیری با دقت و مهارت توسط دندانپزشک در دهان شما قرار داده می‌شود و دندانپزشک تری را به آرامی روی دندان‌ها و لثه‌های ناحیه مورد نظر فشار میدهد تا ماده قالب‌گیری در تمام سطوح پخش شود و شکل آن‌ها را به خود بگیرد. شما در این مرحله باید فک‌های خود را در وضعیتی که دندانپزشک به شما می‌گوید، ثابت نگه دارید و از هرگونه حرکت اضافی پرهیز کنید.
این ثابت ماندن برای جلوگیری از اعوجاج در قالب نهایی مهم است. مدت زمانی که تری باید در دهان شما بماند تا ماده قالب‌گیری به طور کامل سفت شود، بسته به نوع ماده متفاوت است و دندانپزشک این زمان را تعیین می‌کند. در این زمان، ماده قالب‌گیری نرم، شکل دندان‌ها، لثه‌ها و ساختارهای استخوانی دهان شما را به خود می‌گیرد و سفت می‌شود.
احساس فشار ملایمی را تجربه می‌کنید که کاملا طبیعی است و به دلیل فشرده شدن ماده قالب‌گیری رخ میدهد. نفس کشیدن آرام و عمیق از طریق بینی در این مرحله به شما کمک فراوانی می‌کند و حالت تهوع را کاهش میدهد. این مرحله، هسته اصلی مراحل قالب گیری دندان محسوب می‌شود و ثبت دقیق جزئیات در آن برای موفقیت درمان مهم است.
صبور بودن شما در این مرحله اهمیت زیادی دارد و به دندانپزشک اجازه میدهد تا کار خود را به بهترین شکل انجام بدهد. ثابت نگه داشتن دهان به شکل مناسب در این گام ضروری است و به بهبود کیفیت قالب کمک می‌کند.
6. خارج کردن تری از دهان و ارزیابی دقیق کیفیت قالب ثبت شده
پس از گذشت زمان لازم برای سفت شدن کامل ماده قالب‌گیری و گیرش نهایی، دندانپزشک با دقت و احتیاط تری را از دهان شما خارج می‌کند. چیزی که اکنون مشاهده می‌شود، قالبی است که تصویر "منفی" دقیقی از دندان‌ها و بافت‌های دهان شما را نشان میدهد؛ یعنی فرورفتگی‌های روی قالب، معادل برآمدگی‌های واقعی در دهان شما هستند.
دندانپزشک با دقت بسیار بالا این قالب را از نظر وجود هرگونه نقص مانند حباب‌های هوا، پارگی یا عدم ثبت کامل جزئیات مهم بررسی می‌کند. ثبت دقیق خط لثه و فرم دندان‌ها در این مرحله اهمیت بسیار زیادی دارد. این ارزیابی دقیق، کیفیت قالب برای ساخت پروتزهای دقیق مانند روکش را تضمین می‌کند.
اگر قالب دارای دقت کافی نباشد و تمام اطلاعات لازم را به درستی نشان ندهد، فرآیند قالب‌گیری را مجددا تکرار می‌کند تا یک قالب بی‌نقص و با کیفیت تهیه شود. کیفیت این قالب، دقت مراحل بعدی ساخت پروتز را تضمین می‌کند. بررسی دقیق قالب، از ارسال مدلی ناقص به لابراتوار جلوگیری و صحت کار را تضمین می‌کند. دندانپزشک تمام جزئیات قالب را به دقت مشاهده می‌کند تا از ثبت کامل آن‌ها اطمینان حاصل کند.
7. ارسال قالب تایید شده به لابراتوار جهت فرآیند ساخت پروتز نهایی
هنگامی که قالب دقیق و ارزشمند شما که در مطب دندانپزشکی تهیه شد، همراه با تمام جزئیات لازم به لابراتوار دندانپزشکی فرستاده می‌شود. در این مرحله، تکنسین‌های با تجربه لابراتوار دندانپزشکی دکتر بالوی پور، ابتدا یک مدل دقیق و "مثبت" از دهان شما ایجاد می‌کنند. این مدل از گچ با کیفیت یا به روش دیجیتالی ساخته می‌شود و تصویری سه‌بعدی و واقعی از دندان‌ها و لثه‌های شما را به دست میدهد.
تکنسین‌ها با دقت و مهارت فراوان، بر اساس این مدل و دستورالعمل‌های دندانپزشک، فرآیند ساخت پروتز نهایی شما را آغاز می‌کنند. خواه این پروتز یک روکش دندان باشد که قرار است روی دندان طبیعی شما قرار گیرد، یا یک بریج برای جایگزینی دندان از دست رفته، یا حتی دندان مصنوعی کامل، تمام مراحل ساخت با نهایت وسواس و دقت انجام می‌گیرد.
استفاده از مواد دندانی با کیفیت و تجهیزات پیشرفته در این لابراتوار، اطمینان از کیفیت و دوام پروتز شما را فراهم می‌کند. تکنسین‌ها در لابراتوار دندانپزشکی دکتر بالوی پور به جزئیات بسیار توجه می‌کنند. از تناسب دقیق پروتز با فضای موجود در دهان شما گرفته تا رنگ و شکل آن که کاملا طبیعی به نظر برسد و با سایر دندان‌هایتان هماهنگ باشد.
این فرآیند ساخت زمان‌بر است و به دقت بسیاری نیاز دارد تا پروتز نهایی هم از نظر عملکردی بی‌نقص باشد و هم زیبایی لبخند شما را دوچندان کند. اهمیت قالب‌گیری اولیه که توسط دندانپزشک انجام شد، در این مرحله مشخص می‌شود.
زیرا هرچه قالب اولیه دقیق‌تر باشد، مدلی که در لابراتوار از آن ساخته می‌شود و در آخر پروتز نهایی، مطابقت بهتری با دهان شما خواهد داشت. همکاری خوب بین دندانپزشک و لابراتوار، موفقیت ساخت پروتزی با کیفیت را تضمین می‌کند.
۸. امتحان کردن پروتز در دهان شما و انجام تنظیمات لازم
دندانپزشک با دقت و آرامش پروتز ساخته شده را در جای مورد نظر در دهان شما قرار میدهد. در این مرحله، هدف اصلی این است که از راحتی و عملکرد صحیح پروتز در دهان شما اطمینان حاصل شود. دندانپزشک از شما می‌خواهد که فک خود را ببندید، صحبت کنید و حرکات معمول دهان را انجام دهید.
ایشان بازخورد شما را درباره حس و حال پروتز جدید جویا می‌شود تا مطمئن شود که پروتز هیچ نقطه فشاری ایجاد نمی‌کند، با نحوه گاز زدن شما تداخل ندارد و کاملا راحت است. اگر نیاز به تنظیمات بسیار جزئی و ظریفی باشد، دندانپزشک در همین جلسه با ابزارهای مخصوص این کار را انجام میدهد تا پروتز کاملا با دهان شما منطبق شده و حس طبیعی داشته باشد.
چرا قالب‌گیری دندان ضرورت دارد؟
اگر این سوال پیش آمده که چرا مراحل قالب گیری دندان تا این حد مهم است، باید بگویم که دقت در دندانپزشکی حرف اول را می‌زند. برای ساخت پروتزها، روکش‌ها یا حتی وسایل ارتودنسی که کاملا اندازه دهان شما باشند و عملکرد صحیحی داشته باشند، نیاز به یک کپی دقیق از ساختار دهان شما وجود دارد.
درست در همینجا، مراحل قالب‌گیری دندان اهمیت پیدا کرده و امکان ساخت ترمیم‌هایی را فراهم می‌کنند که به بهترین شکل با دندان‌ها و لثه‌های شما هماهنگ شوند. این فرآیند به دندانپزشک اجازه میدهد تا جزئیات دقیق دندان‌ها، لثه‌ها و حتی نحوه قرارگیری فک‌ها روی هم را مشاهده و بررسی کند.
انواع روش های قالب گیری دندان
به منظور ساختن قالب دندان مصنوعی دو رویکرد اصلی وجود دارد: روش سنتی و روش دیجیتال.
1. روش سنتی (آنالوگ)
این روش شامل استفاده از مواد قالب‌گیری است که در یک سینی مخصوص (تری) قرار داده می‌شود و در دهان بیمار جای می‌گیرد. مواد مختلفی برای این منظور وجود دارند، مانند آلژینات که برای قالب گیری‌های تشخیصی یا اولیه به کار می‌رود.
مواد دقیق‌تری مانند پلی‌وینیل سیلکسان (PVS) یا پلی‌اتر که برای قالب گیری‌های نهایی و دقیق‌تر جهت ساخت روکش‌ها و بریج‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت این روش سابقه طولانی استفاده و اثربخشی ثابت شده آن است، هرچند برخی بیماران طعم و بافت مواد را ناخوشایند می‌دانند یا حس تهوع پیدا می‌کنند.
2. روش دیجیتال (اسکن داخل دهانی)
این روش نوین با بهره‌گیری از فناوری اسکن سه‌بعدی انجام می‌شود. دندانپزشک با استفاده از یک دوربین کوچک (اسکنر داخل دهانی)، از دندان‌ها و لثه‌های شما تصویربرداری می‌کند. این تصاویر بلافاصله به یک مدل سه‌بعدی دقیق در صفحه کامپیوتر تبدیل می‌شوند. این روش سریع‌تر، راحت‌تر و برای بسیاری از بیماران است، زیرا نیازی به استفاده از مواد خمیری نیست.
مدل دیجیتال را می‌توان به سرعت به لابراتوار دندانپزشکی در سعادت آباد ارسال کرد و خطاهای احتمالی ناشی از حمل و نقل قالب فیزیکی را از بین برد. انتخاب بین این دو روش به عوامل متعددی از جمله نوع درمان مورد نیاز، تجهیزات موجود در کلینیک و ترجیح دندانپزشک و بیمار بستگی پیدا می‌کند. در هر دو روش، هدف نهایی دستیابی به یک مدل دقیق از دهان شما است.
مراقبتهای بعد از مراحل قالب گیری دندان
خب، مرحله قالب‌گیری دندان که برای آماده‌سازی لبخند زیبای شما انجام شد، با موفقیت به پایان رسید. حالا نوبت به مراقبتهای بعد از قالب‌گیری دندان می‌رسد که خوشبختانه خیلی ساده و بدون دردسر است. خود فرآیند قالب‌گیری به خودی خود آسیبی به سلامت دهان و دندان شما وارد نمی‌کند و بیشتر یک ثبت دقیق از وضعیت فعلی دندان‌های شما است.
مراقبتهای بعد از مراحل قالب گیری روکش دندان نیز اصلا سخت نیست و جای نگرانی خاصی هم در این رابطه وجود ندارد. شاید بلافاصله بعد از اینکه مواد قالب‌گیری از دهانتان خارج شد، حس کنید کمی از مواد باقی مانده یا مزه خاصی دارید که حس ناخوشایندی دارد.
این حس موقتی است و با یک شستشوی ملایم دهان یا نوشیدن آب به راحتی برطرف می‌شود و جای نگرانی برای این باقی‌مانده جزئی نیست. گاهی اوقات هم لثه‌هایتان برای مدت کوتاهی کمی حساس می‌شوند، که این هم طبیعی است و به سرعت رفع می‌شود و لازم نیست کار خاصی انجام دهید، مگر اینکه دندانپزشکتان توصیه دیگری داشته باشد.
در واقع، مهمترین نکته بعد از قالب‌گیری دندان، ادامه دادن به روال عادی و همیشگی مراقبت از دندان‌هایتان شامل مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان است. نیازی به تغییر در رژیم غذایی یا انجام کار پیچیده‌ای نیست. می‌توانید طبق معمول غذا بخورید و بنوشید، فقط اگر بی‌حسی موضعی استفاده شده، بهتر است تا زمان رفع کامل بی‌حسی مراقب باشید تا به بافت‌های دهانتان آسیب نزنید.
حالا تنها وظیفه کاری که باید انجام بدهید این است که منتظر آماده شدن نتیجه نهایی باشید. 
مراحل قالب گیری دندان فقط برای روکش نیست!
شاید فکر کنی قالب‌گیری فقط برای ساخت روکش دندان انجام می‌شود، اما اینطور نیست! این کار کاربردهای خیلی گسترده‌ای در دندانپزشکی دارد. مثلا برای ساخت دندان مصنوعی که جایگزین دندان‌های از دست رفته شما است، قالب‌گیری اهمیت بسیاری دارد تا پروتز کاملا اندازه و راحت باشد.
در ارتودنسی هم برای ساخت بریس‌ها و نگهدارنده‌ها به قالب دقیق دندان‌های شما نیاز داریم. حتی برای ساخت محافظ‌های دهانی ورزشی یا محافظ‌های شب (نایت گارد) که جلوی دندان قروچه را می‌گیرد، قالب‌گیری انجام می‌شود. قالب گرفتن دندان برای روکش امکانی را در اختیار دندانپزشک میگذارد تا انواع درمان‌ها و وسایل لازم برای سلامت و زیبایی لبخند شما را با دقت طراحی و آماده کند.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده کردید، فرآیند ساخت پروتز دندانی مسیری دقیق و چند مرحله‌ای است که به تخصص و همکاری نزدیک بین دندانپزشک و لابراتوار نیاز دارد. از مرحله اولیه قالب‌گیری که تصویر دقیق دهان شما را ثبت می‌کند، تا ساخت هنرمندانه پروتز در لابراتوار و تنظیمات نهایی در دندانپزشکی دکتر بالوی پور، هر اقدام اهمیت خاصی در دستیابی به نتیجه‌ای رضایت بخش دارد.
انتخاب یک مرکز دندانپزشکی خوب مانند دندانپزشکی دکتر بالوی پور، که در تمامی این مراحل با دقت و تعهد عمل می‌کند، نقش بسیار مهمی در کیفیت نهایی درمان و رضایت شما خواهد داشت. با اعتماد به دندانپزشک و لابراتوار متخصص، اطمینان دارید که لبخندی زیبا خواهید داشت. دندانپزشکی دکتر بالوی پور تمام تلاش خود را برای ارائه بهترین نتیجه به شما انجام میدهد.