دندان پزشکی یوسف بالوی پور
قطعا، هیچکسی دوست ندارد روی یونیت دندانپزشکی بنشیند و ناگهان متوجه شود، دندانی که چندی پیش پر شده، حالا باید عصب‌کشی شود. گاهی اوقات، دندانهای پرشده در معرض آسیب‌های جدیدی قرار میگیرند و نیاز به عصب‌کشی دارند. خوشبختانه، به عصب رسیدن دندان پرشده با پیشرفتهای شگرف پزشکی قابل درمان است. در ادامه ضمن ریشه یابی علت به عصب رسیدن دندانهای پرشده، بهترین کلینیک دندانپزشکی در سعادت آباد را معرفی میکنیم. با ما همراه باشید.
نشانه های به عصب رسیدن دندان پرشده
زمانی که عصب دندان دچار التهاب یا آسیب شدید میشود، بدن ما با نشانه‌هایی مشخص به این مشکل واکنش نشان میدهد.
درد شدید و مداوم
درد دندان ممکن است مداوم باشد یا هنگام جویدن غذا، فشار روی دندان یا حتی در حالت استراحت خود را نشان بدهد. گاهی فقط احساس درد خفیف و برخی اوقات نیز درد تیرکشنده شدید را تجربه میکنیم.
تورم لثه اطراف دندان
لثه اطراف دندان آسیب دیده متورم میشود و نشان‌دهنده التهاب داخلی دندان و رسیدن آسیب به عصب است. رنگ لثه تقریبا از صورتی به قرمز تیره یا بنفش تغییر کرده و در هنگام لمس نیز بسیار حساس میشود.
گامبول یا برآمدگی چرکی روی لثه
گامبول‌ها یا آبسه‌های کوچکی که روی لثه ایجاد میشوند، عفونی هستند. این برجستگی‌ها با علائمی مانند بوی بد دهان، خروج چرک، خونریزی، تورم بیشتر لثه، گوش درد، حالت تهوع یا تب همراه میباشند.
افزایش حساسیت دندان
اگر دندان شما نسبت به نوشیدنی‌های سرد یا گرم، شیرینی‌ها، ترشی‌ها یا غذاهای اسیدی واکنش شدید نشان میدهد، احتمال زیاد به عصب رسیدهاست. این حساسیت شاید چند ثانیه و یا به شکل مداوم ادامه پیدا کند.
تغییر رنگ دندان
تغییر رنگ مینای دندان به خاکستری تیره، قهوه‌ای یا حتی سیاه، از علائم واضح به عصب رسیدن دندان پرشده است. بهتر است اینطور بگوییم که تغییر رنگ مینای دندان نشان دهنده مرگ تدریجی عصب دندان و نیاز به درمان فوری درد دندان پر شده میباشد.
اقدامات ضروری در زمان بروز علائم به عصب رسیدن دندان
وقتی متوجه شدید که دندان شما دچار درد شدید، حساسیت بالا، تورم یا تغییر رنگ شده، خود را با درمانهای بیفایده گول نزنید و دنبال راه چاره باشید. در چنین شرایطی، حتما حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. بی‌توجهی به این علائم نتیجهای جزء گسترش عفونت، آسیب به بافت‌های اطراف یا حتی از دست دادن دندان نخواهد داشت.
زمانی که پالپ یا بافت نرم داخل دندان دچار التهاب یا عفونت میشود، تنها راه نجات دندان، درمان ریشه یا عصب‌کشی است. این درمان، با برداشتن پالپ عفونی و تمیز کردن کانال‌های ریشه انجام میگیرد.
دلایل نیاز به عصب کشی پس از پر کردن دندان
در گذشته، دندانپزشکان به منظور پیشگیری از بیشتر شدن پوسیدگی، حفره را به شکل گسترده‌تری می‌تراشیدند (روش اکستنشن برای پیشگیری). این کار سبب میشد حفره تا نزدیکی پالپ یا عصب دندان پیش برود. چنانچه این پرکردگی قدیمی باشد و حفره مجددا عمیق‌تر شود، احتمال آسیب دیدگی پالپ بالا رفته و نیاز به عصب‌کشی ضرورت پیدا میکند.
آسیب ناشی از پرکردگی های نقره‌ای
پرکننده‌های فلزی مانند آمالگام در برابر تغییرات دمایی گرم و سرد منبسط و منقبض میشوند. تغییر حجم سبب ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در دندان میگردد که حتی با عکس‌برداری قابل مشاهده نیستند. این ترک‌ها به مرور زمان به پالپ آسیب رسانده یا زمینه را برای نفوذ باکتری‌ها و عفونت فراهم میسازند و نتیجه آن به عصب رسیدن دندان پرشده و ضرورت عصب‌کشی خواهد بود.
فرسایش دندانی
دندانی که چندین بار پر شده یا ترمیم‌های متعدد بر روی آن انجام گرفته، بیشتر در معرض آسیب به بافت داخلی قرار دارد. به خصوص دندانهای عقبی که فشار جویدن بیشتری را تحمل می‌کنند، در صورت فرسایش یا شکستگی نیاز به درمان ریشه دارند.
دندان قروچه (براکسیسم)
فشردن یا ساییدن دندان‌ها به یکدیگر در هنگام خواب و یا در طول روز، فشار زیادی به دندان‌ها وارد میکند. فشار مکرر منجر به ترک خوردگی، شکستگی ریشه و آسیب به اعصاب دندان میشود حتی اگر دندان قبلا هم پر شده باشد. متأسفانه بسیاری از افراد فقط شب‌ها از محافظ دندان استفاده می‌کنند، در حالی که براکسیسم در طول روز هم اتفاق میافتد.
مراقبت‌های بعد از عصب‌کشی دندان پرشده
حساسیت به گرما، سرما یا حتی غذاهای شیرین و ترش در روزهای اول پس از عصب‌کشی جای نگرانی ندارد. حساسیتها غالبا ظرف چند هفته کمتر میشوند. به جهت کنترل آن از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. دهانشویه‌های ضد حساسیت نیز در کاهش این حالات تاثیر دارند.
احساس درد خفیف تا متوسط
احساس درد در ناحیه دندان یا لثه بعد از عصب‌کشی تا چند روز ادامه خواهد داشت. این درد با مسکن‌هایی که دانپزشک تجویز میکند قابل کنترل است. اما اگر درد شما شدید، طولانی مدت یا غیر قابل تحمل شد، حتما به دندانپزشکی دکتر بالوی سر بزنید.
تورم لثه در اثر به عصب رسیدن دندان پرشده
کمی تورم در اطراف دندان درمان شده طبیعی است و نباید ایجاد نگرانی کند. بهترین کار برای کاهش تورم، استفاده از کمپرس سرد روی صورت است و در هنگام خواب، سر خود را کمی بالاتر از بدن قرار بدهید.
رژیم غذایی مناسب
از خوردن غذاهای سفت، خشک، ترد یا ادویه‌دار چند روز پس از عصب کشی خودداری نموده و غذاهای نرم، پخته شده و ولرم مانند سوپ، پوره یا ماست را در برنامه غدایی خود بگنجانید. تا جایی که میتوانید با طرف مقابل دهان خود، غذا را بجوید تا از فشار بر دندان تازه درمان شده جلوگیری به عمل بیاید.
رعایت بهداشت دهان و دندان
روزانه دو بار مسواک بزنید و حداقل یک‌بار هم از نخ دندان و یا دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده استفاده نمایید. این کارها مانع از تجمع باکتری و بروز عفونت مجدد میگردد.
چه زمانی باید اقدام به تعویض پرکننده‌های دندان کرد؟
پرکننده‌های دندان تا سال‌ها دوام دارند اما همیشگی نیستند و شاید در شرایط خاص نیاز به تعویض پیدا کنند. نشانه‌ها و دلایلی که میگویند زمان تعویض پرکننده دندان فرا رسیده است:
ترک خوردگی و سایش پرکردگی
ترک یا سایش سطح دندان در اثر جویدن غذاهای سفت، دندان قروچه یا فرسایش طبیعی مشاهده میگردد. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، ترک گسترش پیدا کرده و ساختار دندان را دچار آسیب جدی خواهد کرد.
بیشتر شدن پوسیدگی اطراف پرکردگی
گاهی اوقات پوسیدگی دندان ممکن است از کناره‌های پرکننده شروع و بیشتر شود. در این شرایط، پرکننده دیگر قابلیت محافظت از دندان را نداشته و نیاز به برداشتن و استفاده از ترمیم‌های کامل‌تری مانند تاج دندان خواهد داشت.
لق شدن یا جدا شدن پرکننده
اگر پرکردگی از دیواره‌های دندان جدا شود، فضایی ایجاد می‌گرددکه محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و شروع عفونت و پوسیدگی است. این وضعیت شاید بدون درد باشد اما در گذر زمان منجر به آسیب‌های شدیدتری مانند نیاز به عصب‌کشی خواهد شد. اگر احساس کردید که پرکننده لق شده یا فضای خالی بین آن و دندان ایجاد شده، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید. به عصب رسیدن دندان پرشده مسئلهای نیست که به این سادگی از کنار آن بگذرید و نادیده بگیرید.
درد، سوزش یا حساسیت در ناحیه پرشده
حس درد، سوزش یا حساسیت هنگام خوردن یا نوشیدن مواد سرد و گرم، خبر از آسیب یا عفونت زیر پرکننده میدهد. این علائم غالبا در مراحل اولیه مشکل ظاهر میشوند و مراجعه به موقع به دندانپزشک ضرورت زیادی دارد.
آسیب‌های ناگهانی
جویدن اشیای سخت، ضربه به صورت یا دندان‌قروچه شبانه عواملی هستند که سبب ترک یا شکست پرکننده میشوند. در صورت مشاهده آسیب فیزیکی در ناحیه پرکرده، فوت را تلف نکرده و به دندانپزشک مراجعه نمایید.
نکته قابل تامّل:
عمر پرکننده‌ها بسته به نوع ماده استفاده شده و شرایط دندانی فرد فرق میکند. برای مثال، آمالگام یا پرکننده نقره‌ای دوام بالاتری دارد اما در طول زمان منبسط و منقبض گردیده و ترک‌هایی ایجاد میکند. پرکننده‌های کامپوزیتی سفیدرنگ زیباتر هستند اما در مواردی نیاز به تعویض زودتر دارند.
درمان فوری درد دندان پر شده
چنانچه بعد از پر کردن دندان، احساس درد شدید و طاقت فرسا دارید، لازم است که فورا به کلینیک دندانپزشک بروید. دندانپزشک با معاینه دقیق، علت اصلی درد از جمله حساسیت به مواد پرکننده، ترمیم ناقص یا حتی وجود پوسیدگی پنهان را تشخیص میدهد. در چنین مواردی، نیاز به تعویض ماده پرکننده، تنظیم ارتفاع پرکردگی یا انجام درمانهای تکمیلی مانند عصب‌کشی ضرورت پیدا میکند. نادیده گرفتن احساس درد منجر به آسیب‌های بیشتر و درمانهای پرهزینهتر خواهد شد. البته روش‌های خانگی برای درمان فوری درد دندان پر شده وجود دارند ولی باز هم دندانپزشک باید وضعیت دندانهای شما را ارزیابی نماید.
- مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد به عصب رسیدن دندان پرشده مفید هستند.
- استفاده از دهانشویه‌های ضد حساسیت، آب نمک ولرم یا اجتناب از خوردن غذاهای بسیار گرم، سرد یا سفت میزان التهاب را کاهش میدهد.
- از خمیردندان حاوی فلوراید استتفاده نموده و برای پاک‌سازی نواحی بین دندانی از نخ دندان استفاده کنید.
عوارض پرکردن دندان بدون عصب کشی
حساسیت به لمس، غذاهای شیرین، دمای بالا یا پایین و حتی هوا، بلافاصله پس از پر کردن چندان مسئله ساز نبوده و روند طبیعی درمان هستند. در صورت تداوم بیش از ۴ هفته یا شدت زیاد، احتمال عفونت پالپ وجود دارد. لازم به ذکر است که حساسیت به مواد پرکننده مانند جیوه یا آمالگام ممکن است با علائم پوستی یا تنفسی همراه باشد.
- واکنش به خوراکی‌های گرم یا سرد نشان دهنده آسیب عصبی یا پرکردگی نادرست میباشد.
- درد مداوم و ضربان‌دار احتمال آسیب پالپ و نیاز به عصب‌کشی را هشدار میدهد.
- ترک‌خوردگی یا لب‌پریدگی در اثر فشار یا جویدن.
- نفوذ باکتری و ذرات غذا به علت آسیب مهر و موم پرکننده که ممکن است موجب پوسیدگی یا عفونت شود.
- در صورت باقی ماندن باکتری در زمان پر کردن، احتمال بروز عفونت وجود دارد.
- علائم شامل درد شدید، تورم و تب است. احتمالا نیاز به آنتی‌بیوتیک یا تنظیم پرکردگی وجود دارد. تماس نزدیک پرکردگی با عصب سبب درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن میشود.
- احتمال بروز شکستگی دندان بلاخص در پرکننده‌های سخت مانند آمالگام بیشتر است.
تیر کشیدن دندان پر شده
یکی از علل تیر کشیدن دندان پر شده، ترشح بیش از حد مایعات دهانی توسط غدد دندانی است. این ترشحات به ناحیه دندان فشار وارد کرده و موجب ایجاد درد یا احساس کشیدگی در دندان میشوند. این وضعیت موجب ایجاد تنش و ایمپاکت در اطراف دندان خواهد شد.
عفونت دندانی
اگر دندان پر شده دچار عفونت شود، باکتری‌ها به بافت‌های داخلی دندان نفوذ کرده و موجب التهاب و تحریک عصب میگردند. در این حالت، درد به‌صورت ناگهانی، شدید و تیرکشنده بروز میکند. ترمیم دندان نزدیک به عصب به جهت جلوگیری از گسترش احساس درد اهمیت زیادی دارد.
انحراف یا فشار بر عصب دندانی
فشار یا انحراف در مسیر عصب دندان به علت ضربه یا فشار زیاد هنگام جویدن سبب تحریک عصب و بروز درد تیرکشنده خواهد شد. تشخیص این مشکل با تصویربرداری دندانی انجام میشود.
تراکم دندانی
گاهی، برخورد و فشار زیاد دندان‌ها بر یکدیگر علت تیر کشدن دندان تشخیص داده میشود. درمان این حالت، نیاز به ارتودنسی یا تراش اصلاحی دارد.
ترک یا شکستگی دندان
وجود ترک‌های ریز یا شکستگی در ساختار دندان پر شده، حساسیت دندان را بالا برده و در واکنش به دما یا فشار، موجب تیر کشیدن آن میشود. در این شرایط، درمان‌هایی مانند عصب‌کشی یا کشیدن دندان الزامی خواهد بود.
استفاده از لوازم دهانی نامناسب
استفاده نادرست از وسایلی مانند مسواک‌های زبر، نخ دندان یا محافظ دندان غیراستاندارد به دندان آسیب زده و منجر به درد خواهد شد. بدیهی است که انتخاب صحیح ابزار و نحوه استفاده مناسب با مشورت دندانپزشک، از شدت درد پیشگیری میکند.
عدم مطابقت ماده پرکننده با ساختار دندان
در صورتی که ماده پرکننده به خوبی در حفره دندان قرار نگیرد، به احتمال زیاد درز یا فضای خالی بین دندان و ماده پرکننده ایجاد میگرددد. این نقص‌ها باعث تحریک عصب دندان و در نتیجه تیر کشیدن آن میشوند. استفاده از مواد مناسب و دقت در فرآیند درمان به عصب رسیدن دندان پرشده توسط دندانپزشک مجرب، بسیار بسیار مهم است.
مراحل عصب کشی دندان پر شده
- دندانپزشک با معاینه و گرفتن عکس رادیوگرافی، میزان پوسیدگی و آسیب دندان را بررسی میکند.
- در صورت نیاز به درمان ریشه، ابتدا ناحیه مورد نظر با تزریق بی‌حسی موضعی بی‌حس میشود. اگر دندان دچار التهاب یا عفونت شدید باشد، نیاز به تزریق بیشتر خواهد بود.
- به منظور جلوگیری از ورود بزاق و آلودگی، دندان با یک وسیله لاستیکی به نام "دایک" از سایر قسمت‌های دهان جدا میشود.
- دندانپزشک حفره‌ای در دندان ایجاد میکند تا به کانال‌های ریشه دسترسی داشته باشد.
- پالپ عفونی شامل اعصاب و رگ‌های خونی با ابزارهای مخصوص و مواد ضدعفونی‌کننده از کانال‌های ریشه خارج میگردد.
- کانالها با فایل‌های مخصوص به اندازه و شکل مناسب درآورده میشوند تا برای پر کردن آماده شوند.
- از ماده‌ای به نام " گوتاپرکا" (ماده لاستیکی ضد عفونی شده) برای پر کردن کانالها استفاده میگردد تا مانع ورود باکتری شود.
- حفره دندان با مواد پرکننده به صورت موقت یا دائمی ترمیم میشود. پر کردن موقت به منظور محافظت تا ترمیم دندان نزدیک به عصب قابل استفاده است و پر کردن دائمی با کامپوزیت یا آمالگام انجام میگیرد
- در صورت ضعیف شدن ساختار دندان یا برای دندان‌هایی که تحت فشار زیادی هستند مانند دندانهای جلو، نیاز به گذاشتن روکش برای محافظت بیشتر خواهد بود.
ترمیم مجدد دندان پر شده
ممکن است افراد تصمیم بگیرند که ترمیم‌های فلزی (آمالگام) را با ترمیم‌های همرنگ دندان (کامپوزیتی) جایگزین کنند تا لبخند زیباتری داشته باشند. باید خاطر نشان کنیم که حتی اگر از بهترین مواد دندانپزشکی استفاده شده باشد، باز هم استحکام پرکردگی‌ها به اندازه دندان طبیعی نیست. دندان‌هایی که قبلا دچار پوسیدگی بوده‌اند، بخشی از بافت طبیعی خود را از دست داده و به همین دلیل نیاز به مراقبت بیشتری دارند. در صورت عدم درمان به موقع و ترمیم مجدد، آسیب به دندان، پیشرفت کرده و لزوم عصب‌کشی، بلیچینگ یا حتی ایمپلنت را ضروری میکند.
سخن پایانی
وقتی پوسیدگی دندان به بافت‌های عمقی یعنی پالپ می‌رسد، عصب‌کشی تنها راه نجات دندان است. شاید دندان در این مرحله هنوز دردناک نباشد اما این بی‌علامتی، نشانه سلامت نیست. در صورتی که التهاب یا عفونت پالپ درمان نشود، به درد شدید، آبسه، تحلیل استخوان اطراف ریشه و از دست رفتن کامل دندان منجر خواهد شد.
تاخیر در درمان به عصب رسیدن دندان پرشده تنها شرایط را سخت‌تر و پرهزینهتر میکند. به همین خاطر، اقدام به موقع و پیگیری درمانهای ترمیمی، بلاخص زمانی که پوسیدگی نزدیک به عصب است، نقش بسیار مهمی در حفظ دندان‌ها دارد.
با انجام به‌موقع عصب‌کشی و ترمیم دندان در بهترین کلینیک دندانپزشکی در سعادت آباد می‌توان از مشکلات جدی‌تر مانند کشیدن دندان، جراحی، ایمپلنت و درمانهای پرهزینه جلوگیری نمود.
سوالات متداول
آیا دندان عصب کشی شده نیاز به ایمپلنت دارد؟
دندانی که عصب کشی شده و ریشه آن هنوز سالم است، فعلا نیازی به ایمپلنت ندارد. ایمپلنت، روش کاشت دندان برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است. به عبارتی، وقتی دندانی به طور کامل کشیده یا از بین رفته باشد، از ایمپلنت با هدف جایگزینی آن استفاده میشود. اما دندانی که هنوز در جای خود باقی مانده و فقط عصب کشی شده با تشخیص دندانپزشک و اقدام به پر کردن یا روکش، ترمیم میگردد و نیازی به کشیدن و کاشت دندان ندارد.
نحوه انجام بلیچینگ دندان عصب‌کشی شده چگونه است؟
بلیچینگ دندان عصب‌کشی شده با روش معمول سفید کردن دندان‌ها متفاوت است چون فقط یک یا چند دندان تیره شده، هدف درمان قرار میگیرند. در این روش:
مدخل دندان (محل ورود جهت درمان ریشه) از سمت داخلی دندان، یعنی سمت زبان یا کام، باز میشود. ماده سفیدکننده مخصوص در داخل دندان قرار داده شده و به مرور زمان باعث روشن‌تر شدن رنگ دندان از داخل به بیرون میشود.
آیا وجود آبسه مانعی برای انجام عصب‌کشی است؟
در این شرایط دندانپزشک با آنتی‌بیوتیک التهاب را کاهش داده و بعد از حدود ۱۰ تا ۱۵ روز، درمان عصب‌کشی را شروع میکند.
برای پر کردن دندان بعد از عصب‌کشی از چه موادی استفاده میشود؟
از آمالگام غیر همرنگ و کامپوزیت همرنگ دندان استفاده می‌کنند. در دندانهای جلویی، کامپوزیت به منظور حفظ زیبایی، کاربرد بیشتری دارد.
چه زمانی از روکش یا لمینیت برای کاهش درد دندان پر شده بدون عصب کشی استفاده میشود؟
اگر تخریب دندان زیاد بوده و یا اهداف زیبایی مهم باشد، روکش، ونیر کامپوزیت یا لمینیت سرامیکی برای محافظت و زیبایی مورد استفاده قرار میگیرند.
دلایل شکست عصب‌کشی چیست؟
علتهای شکست:
- وجود کانال‌های فرعی دیده نشده
- ترمیم ناقص
- ترک خوردگی دندان
- باز شدن محل درمان
- تأخیر زیاد در انجام عصب کشی
اگر عصب‌کشی انجام نشود چه اتفاقی میافتد؟
عفونت گسترش یافته، باعث تحلیل لثه و استخوان، ایجاد آبسه شدید، درد گسترده یا حتی از دست رفتن دندان خواهد شد. گاهی این عفونت به دندانهای اطراف نیز آسیب می‌زند. در صورت مشاهده کوچکترین علائم مشکلات دندانی، فورا به کلینیک دندانپزشکی دکتر بالوی سر بزنید. کلیه خدمات دندانپزشکی مثل عصب کشی و ترمیم بلیچیگ و ایمپلنت در این مرکز با کیفیت عالی و هزینه مناسب انجام میگیرد.