دندان پزشکی یوسف بالوی پورمینای دندان اولین دیوار دفاعی دندان است که از پوسیدگی جلوگیری می کند. رنگ مینای دندان بستگی به عوامل ژنتیکی دارد به صورتی که برخی افراد حتی با رعایت دقیق نکات بهداشتی همواره دندان های زرد ولی سالمی دارند. البته منظور ما این نیست که زرد شدن رنگ دندان یک عامل ژنتیکی دارد، بلکه می خواهیم بگوییم همه دارای دندان های سفید صدفی نیستند و از نظر علم دندانپزشکی این موضوع مشکلی ندارد.
گفتیم که مینای دندان اولین دیوار دفاعی است پس باید برای حفظ سلامت آن دقت ویژه ای داشته باشیم.
دلایل زیادی وجود دارند که باعث فرسایش و از بین رفتن مینای دندان می شوند. برای همین در این مطلب به طور خاص می خواهیم بدانیم چگونه مینای دندان خود را در مقابل پوسیدگی مقاوم کنیم. همچنین به عوامل فرسایش مینای دندان، روش های پیشگیری و درمان می پردازیم.
عوامل فرسایش مینای دندان
مینا قسمتی نازک ولی مقاوم از دندان است که سلامت آن برابر با داشتن دندان های زیبا می باشد. در حال حاضر سطح بهداشت در مقیاس جهانی بسیار پیشرفت کرده است و یکی از مهم ترین پارامتر‌های سلامتی و زیبایی، داشتن دندان های منظم، سفید و سالم به حساب می آید. افراد هزینه های زیادی برای ترمیم و اصلاح دندان ها می پردازند و البته این تغییرات، تاثیرات شگرفی بر زیبایی لبخند و چهره دارد. بهتر است تعدادی از عوامل فرسایش مینای دندان را نام ببریم تا آگاهی شما در این باره افزایش پیدا کند.
عوامل ژنتیکی
یکی از مهم ترین دلایلی که در استحکام مینای دندان نقش دارد، عامل ژنتیک است. حتماً مشاهده کرده اید که برخی افراد به صورت خانوادگی دندان های زیبا و سفیدی دارند که در گذر سال ها نیز دچار تغییر رنگ نمی شوند. عامل ژنتیک تحت کنترل ما نیست، برای همین اگر احساس می کنید پارامتر ژنتیکی برای دندان های زیبا ندارید، باید در حفظ بهداشت دهان و دندان با حساسیت بیشتری عمل کنید.
رژیم غذایی نادرست
مادرانی که در دوران بارداری و حتی پیش از آن، منابع قابل توجهی از کلسیم دریافت کرده باشند، بر سلامت و استحکام دندان های فرزند خود تاثیر مثبتی می گذارند. بنابراین بسیار مهم است که به تغذیه مادران باردار اهمیت داده و این نکته را در نظر بگیریم. پس از تولد و دوران شیردهی هم مادر به همه گروه های غذایی به خصوص آهن و کلسیم نیاز دارد، تا تغذیه نوزاد از شیر او مفید باشد. وقتی انسان در دوران کودکی و نوجوانی قرار گرفت، بایستی مصرف لبنیات و ویتامین D در رژیم غذایی حفظ شود زیرا استحکام دندان های شیری و دائمی تا حد زیادی به نوع تغذیه بستگی دارد.
وقتی در دوران بزرگسالی هستید، بسته به میزان نیاز بدن از منابع کلسیم استفاده کنید تا مینای دندان مستحکم تر باشد. تحقیقات ثابت کرده است محرومیت منابع آلی و کلسیم تأثیر شدیدی بر فرسایش مینای دندان دارند.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
بدیهی است که مسواک نزدن به دندان های شما صدمه جدی وارد می کند و زمینه را برای فرسایش مینای دندان و پس از آن پیشرفت پوسیدگی فراهم می نماید. یک فرد بزرگسال باید پس از هر وعده غذایی مسواک بزند و حداقل روزی یکبار نخ دندان استفاده کند. در غیر این صورت سهل انگاری در رعایت بهداشت دهان و دندان، یکی از عوامل اصلی در فرسایش و نابودی مینای دندان خواهد بود.
مصرف سیگار و مواد مخدر
یکی از مهم ترین شاخصه های یک فرد سیگاری دندان های زرد است. در واقع وقتی رنگ دندان زرد شود، باید بدانید که مینای دندان از بین رفته و زمینه برای پوسیدگی فراهم شده است. مواد مخدر هم تاثیر مخرب زیادی بر دندان‌ها دارند، به شکلی که مصرف کنندگان تنها در عرض چند ماه، تغییر رنگ دندان ها و پوسیدگی را مشاهده خواهند کرد.
مصرف نوشیدنی های گازدار و آبمیوه‌ها
همان طور که می دانید مصرف نوشیدنی های گازدار عامل اصلی پوسیدگی دندان است. با این حال متاسفانه خانواده های ایرانی به این نکته توجه نمی کنند و بر سر میز غذا همیشه یک بطری از این گونه نوشیدنی ها دارند. مصرف نوشیدنی های گازدار به خصوص در کودکان و نوجوانان باعث فرسایش مینای دندان می شود و این آسیب قابل جبران نیست، زیرا دندان بافت خود را ترمیم نمی کند.
مصرف نوشیدنی‌های الکلی
تقریباً مصرف تمام نوشیدنی‌های الکلی استاندارد و غیر استاندارد در گذر زمان باعث نابودی مینای دندان و تغییر رنگ آن می‌شوند.
استفاده از دندان به عنوان ابزار
متاسفانه بسیاری از افراد از کودکی یک عادت بد دارند و برای باز کردن درب بطری ها یا شکستن پوسته سخت آجیل از دندان خود استفاده می کنند. بدیهی است که چنین فشاری مینای دندان را تحت تأثیر قرار می دهد.
دندان قروچه
برخی افراد به دلایل مختلف در هنگام خواب دندان قروچه دارند، فشار زیاد دندان های فک بالا و پایین به مرور زمان باعث فرسایش و ضعف مینای دندان خواهد شد.
اسید معده
اگر همیشه در معده خود احساس سوزش دارید یا افزایش اسید معده در شما به صورت یک بیماری مزمن درآمده است، باید بدانید که یکی از عوارض این بیماری آسیب به مینای دندان می باشد.
افزایش مقاومت مینای دندان
تمام مواردی را که به عنوان عوامل مهم در فرسایش مینای دندان نام بردیم به خاطر داشته باشید. بسیاری از این موارد قابل کنترل هستند و با خودداری از انجام آن‌ها یا درمان به موقع می توانیم مقاومت مینای دندان را افزایش دهیم. بنابراین برای پیشگیری از فرسایش مینای دندان موارد زیرا را در نظر داشته باشید.
● بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. چنانچه دسترسی به مسواک ندارید، دهان خود را بشویید و از آدامس های بدون قند استفاده کنید. عادت مسواک زدن را به فرزندان خود از کودکی بیاموزید.
● از محلول های حاوی فلوراید استفاده کنید.
● مصرف سیگار، الکل، نوشیدنی های گازدار و آبمیوه های کارخانه ای را ترک کرده یا به حداقل برسانید.
● رژیم غذایی سالمی را دنبال کنید که همه گروه های مهم در آن وجود داشته باشند. مصرف قند و شیرینی را به حداقل برسانید.
● اگر مشکلات گوارشی مانند رفلاکس اسید معده دارید، حتماً با مراجعه به یک متخصص داخلی این بیماری را درمان کنید.
● از دندان خود به عنوان ابزار باز کردن درب بطری یا شکستن آجیل استفاده نکنید.
برخی از راه حل ها برای افزایش مقاومت مینای دندان نیز باید در مطب دندانپزشکی انجام شوند که عبارتند از:
فلوراید تراپی
در این روش دندانپزشک با معاینه دندان های شما مقاومت مینای دندان را می‌سنجد و در صورت نیاز با فلوراید تراپی به استحکام آن کمک می کند.
ترمیم دندان‌های پوسیده
اگر دندان ها دچار پوسیدگی سطحی یا عمقی باشند، در مدت کوتاهی این پوسیدگی به دندان های دیگر نیز سرایت می کند. پس باید در اسرع وقت برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه کنید.
روکش دندان
چنانچه مقاومت مینای دندان از بین رفته باشد، پس از ترمیم پوسیدگی ها دندانپزشک از روکش دندان استفاده خواهد کرد تا به نوعی جایگزین مینا باشد.
علایم فرسایش مینای دندان
حال که می دانید چه عواملی می توانند باعث تضعیف مینای دندان شوند و چه راه هایی برای پیشگیری وجود دارد، بهتر است علائم فرسایش مینای دندان را هم بدانید و با مشاهده هر کدام از موارد زیر در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید:
تغییر رنگ دندان‌ها
اگر متوجه شدید که در عرض چند ماه دندان ها زرد یا قهوه‌ای شده اند، باید بدانید که مینای دندان از بین رفته یا تضعیف شده است. در نتیجه باید برای درمان هرچه سریع تر اقدام کنید و به فکر استحکام دندان ها باشید.
حساسیت دندان
اگر هنگام نوشیدن مایعات سرد و گرم دندان ها درد می گیرند، نشانه تضعیف و فرسایش مینای دندان است که در مراحل اولیه قابل درمان می باشد.
امیدواریم با مطالعه این مطلب آگاهی کافی درباره مینای دندان بدست آورده باشید. همان طور که در بخش ابتدایی هم گفتیم، مینای دندان اولین دیوار دفاعی در برابر باکتری های عامل پوسیدگی است. پس با رعایت نکاتی که برای پیشگیری نام بردیم، می توانید سلامت دندان های خود را حفظ کرده و همیشه لبخندی زیبا داشته باشید.