دندان پزشکی یوسف بالوی پورمعمولاً علائم بیماری و درد‌ها در شب و هنگام خواب تشدید می شود. برای مثال دندان درد در هنگام خواب، می تواند شما را از خواب بیدار کرده و حسابی کلافه کند. اگر چنین تجربه ای دارید، حتماً به یاد می آورید که یکی از طولانی ترین شب های زندگی خود را گذرانده اید. معمولاً دندان درد در شب شروع شده یا شدت پیدا می کند. این درد با مسکن های معمول و درمان های خانگی، تسکین پیدا نمی کند. افراد ناچار هستند که درد را تا صبح تحمل کنند تا زمان مناسب برای مراجعه به کلینیک دندانپزشکی برسد.
سوال این است علت دندان درد در شب چیست؟ آیا فراغت ذهن و آرامش ما باعث می شود که درد را بیشتر حس کنیم یا واقعاً دلیل دیگری برای آن وجود دارد؟ در این مطلب با بررسی دلایل علمی به این سوال پاسخ داده و همچنین درمان هایی برای دندان در شب پیشنهاد می کنیم.
علت دندان درد در شب چیست؟
در طول روز بیشتر در حالت ایستاده یا نشسته هستیم و به دلیل جاذبه زمین و تأثیر آن بر فشار خون، فشار کمتری در عروق سر و گردن وجود دارد حال آنکه وقتی در هنگام شب دراز می کشیم، فشار در ناحیه سر افزایش پیدا می کند. بدیهی است که این فشار در ناحیه سر، بر اعصاب و عروق دندان ها هم تأثیر می گذارد. اعصاب و عروق دندان در اتاقک پالپ قرار گرفته اند، یعنی هر دندان در کنار بافت سخت خود یک ناحیه کوچک دارد که مجموعه ای از عروق و اعصاب در آن به هم متصل شده اند. در حالت دراز کشی فشار بیشتری در اتاقک پالپ بوجود می آید.
به همین دلیل وقتی فرد در هنگام خواب از شدت دندان درد بیدار می شود، به طور غریزی تصمیم می گیرد راه برود، زیرا قرار گرفتن در حالت ایستاده، فشار در اتاقک پالپ را کاهش می دهد. همان طور که در ابتدای بخش گفتیم دندان درد‌های شدیدی که شما را از خواب بیدار می کنند، با هیچ مسکنی درمان نمی‌شوند. و احتمالاً تا صبح بیدار می مانید. اما یک راه ساده برای کاهش درد وجود دارد و آن هم نوشیدن آب خنک است. آب خنک در دهان، بر روی اعصاب و عروق ملتهب دندان، تأثیر گذاشته و فشار آن را تا حدی کم می کند.
با وجود تمام مواردی که درباره علت دندان درد در شب گفتیم، به یاد داشته باشید که به هر حال دندان درد در شب به خاطر وجود مشکلی در دندان بروز می کند. یعنی ممکن است دندان شما پوسیدگی، آبسه، عفونت و … داشته باشد. پس حتی اگر روز بعد احساس درد نداشتید، به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکلات دندان درمان شوند.
درمان‌های اشتباه برای دندان درد در شب
وقتی شخص از شدت دندان درد از خواب بیدار می شود مستأصل است و همان طور که گفتیم از شدت درد راه می رود و آرامش ندارد. به همین دلیل از هر دارویی که به ذهنش برسد استفاده می کند، تا درد را ساکت کند. معمولاً اولین راه حلی که به ذهن افراد می رسد اسپری ضد درد لیدوکایین است. می توانید این اسپری را بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید. اما به یاد داشته باشید که این دارو هیچ تأثیری بر دندان درد شما ندارد، زیرا منبع درد در اتاقک پالپ زیر دندان و لثه است و لیدوکایین به آن قسمت نفوذ نمی کند. در واقع با مصرف این اسپری فقط به لثه آسیب می‌زنید و آن را ملتهب می کنید. به عبارتی یک عارضه دیگر هم به دندان درد اضافه می شود.
عده ای دیگر تصور می کنند که دندان درد به دلیل عفونت بوجود آمده است و آنتی بیوتیک مصرف می کنند! آنتی بیوتیک به هیچ وجه نمی تواند در طول چند ساعت درد شما را تسکین دهد. اساساً این دارو برای کشتن میکروب ها است و خاصیت مسکن ندارد. حتی اگر واقعاً منبع درد عفونت و پوسیدگی دندان باشد، یک دوره کامل از آنتی بیوتیک (با نسخه دندانپزشک) لازم است تا عفونت را از بین ببرد. به علاوه حتی اگر عفونت از بین برود، دندان نیاز به درمان دارد و درد آن تسکین پیدا نمی کند. پس هرگز برای تسکین دندان درد در شب از آنتی بیوتیک استفاده نکنید.
پیشگیری و درمان مؤثر برای دندان درد در شب
اگر چه معمولاً درمان های خانگی که برای تسکین دندان درد در شب به کار می رود، تأثیر مختصری دارد. ولی برای کاهش شدت درد و افزایش تحمل فرد، راه هایی وجود دارند که ممکن است در برخی افراد مؤثر واقع شود. درمان هایی در ادامه نام می بریم که قطعا بدون عوارض جانبی بوده و بر اساس تجربه بیماران تا حدودی تسکین دهنده هستند. اما سعی کنید با پیشگیری از پوسیدگی دندان و عارضه های لثه، هرگز دچار دندان درد در شب نشوید.
موارد پیشگیری و درمان دندان درد در شب عبارتند از:
● با رعایت بهداشت دهان و دندان از پوسیدگی جلوگیری کنید. حتماً به طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان و محلول فلوراید استفاده کنید.
● دقت داشته باشید که قبل از خواب، هیچ مواد غذای بین دندان ها یا بین دندان و لثه گیر نکرده باشد، همین تکه های کوچک غذا باعث التهاب و درد در دندان می شود.
● حتی اگر دندان ها از نظر ظاهری مشکلی ندارند، هر ۶ ماه یکبار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.
● اگر دچار دندان درد در شب شدید می توانید از داروهای مسکن مانند ایبوبروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
● در صورت بروز دندان درد در شب، چند بالش بزرگ زیر سر قرار دهید تا در حالت دراز کشی، سر بالا‌تر از بدن باشد و فشار در ناحیه سر کمتر شود.
● آب خنک بنوشید (البته اگر دندان به عصب نرسیده باشد و با آب خنک بیشتر تحریک نشود).
● اگر احساس می کنید درد به خاطر التهاب لثه است، از محلول آب نمک یا چای نعناع استفاده کنید. این مایعات را در دهان، چند دقیقه چرخانده و خالی کنید.
● اگر دندانی که درد دارد، دچار پوسیدگی شده و سوراخ است یک دانه میخک روی آن قرار دهید. میخک دارای خاصیت ضد درد است.
● اگر عامل دندان درد در شب، آبسه و عفونت است، استفاده از کمپرس آب سرد می تواند این درد را کاهش دهد. کمپرس سرد را برای مدت طولانی روی صورت نگذارید بلکه به صورت متناوب برداشته و بعد از شروع درد دوباره روی صورت قرار دهید.
جمع بندی
کلام آخر اینکه همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، دچار دندان درد در شب نمی شوید و در هزینه های خود صرفه جویی می کنید. اگر دچار دندان درد شدید، فقط از درمان های مؤثر و بدون عوارض جانبی که نام بردیم کمک بگیرید. تا جایی که ممکن است درد را تحمل کنید، سپس روز بعد یا در اسرع وقت به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرده و درمان را شروع نمایید. در غیر این صورت ممکن است دندان درد در شب های آینده هم به سراغ شما بیاید.