دندان پزشکی یوسف بالوی پوربسیاری از افراد تصور میکنند که رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی در کودکان وجود ندارد و همین تصور اشتباه باعث میشود برخی از نکات بهداشتی و ایمنی را در خصوص دندانهای شیری کودکان رعایت نکنند. امروزه ثابت شده که بی‌اهمیتی به وضعیت دندانهای شیری، در آینده می‌تواند مشکلات زیادی را برای دندانهای دائمی بوجود خواهد آورد. دندانهای شیری معمولا تا سن 6 سالگی در دهان کودکان باقی می‌مانند و بعد جای خود را به دندانهای دائمی می‌دهند و نهایتا این دندانها تا سن 13 سالگی در دهان کودک شما باقی می‌مانند. ولی این مدت زمان کوتاه نباید دلیل بر بی اهمیتی نسبت به آنها شود. در ادامه توضیحاتی را در مورد دندانهای شیری و دائمی در اختیار شما قرار میدهیم و سپس به بررسی رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی می‌پردازیم.
معرفی دندانهای شیری
برای شناخت بهتر دندانهای شیری آنها را به سه دسته تقسیم میکنند:
● دندانهای شیری آسیای بزرگ: آنها در بخش عقبی دهان قرار دارند و در هر فک تعداد آنها چهار عدد می‌باشد که در هر سمت دو دندان وجود دارد. این دندانها را به ترتیب دندان D و E می‌نامند که به ترتیب در 16 ماهگی و 28 ماهگی می‌رویند.
● دندانهای نیش شیری: این دندانها یک ردیف مانده به دندانهای آسیا و بین 19 تا 20 ماهگی می‌رویند. این دندانها را با حرف C نمایش می‌دهند و در هر فک انسان دو عدد از این دندانها وجود دارد.
● دندانهای شیری جلویی: در هر فک کودک 4 عدد از این دندانها وجود دارد که آنها را با حروف A و B نمایش می‌دهند. دندانهای شیری جلوی اولین دندان هایی هستند که در دهان کودک شما می‌رویند و روند نامگذاری آنها به این صورت است که اولین دندان روییده شده را A و دومین دندان را B می‌نامند.
وظیفه اصلی دندانهای شیری چیست؟
وظیفه اصلی دندانهای شیری این است که فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی را حفظ کنند. در صورتی که دندانهای شیری نتوانند این وظیفه را به درستی انجام دهند روند رویش دندانهای دائمی دچار مشکل خواهد شد. پس به این صورت می‌توان گفت که رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی مورد بسیار مهمی است که باید همیشه به آن توجه داشته باشید.
نکته بعدی که در این قسمت باید مد نظر قرار دهید این است که دندانهای شیری باید تا زمان مشخصی درون دهان بمانند تا فرم لثه حفظ شود. در صورتی که دندانهای شیری زودتر از زمان طبیعی افتادن خود کشیده شوند یا برعکس، مدت زمان بیشتری از حد معمول در دهان باقی بمانند؛ روند رویش دندانهای دائمی دچار مشکل خواهد شد. در زیر دندانهای شیری جوانه‌های دندانهای دائمی وجود دارد که همزمان با رویش دندانهای شیری این جوانه‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند و در صورتی که روند استاندارد و تعریف شده خود را طی کنند از زیر باعث لق شدن دندانهای شیری خواهند شد.
نحوه طبیعی افتادن دندانهای شیری به این صورت است که وقتی آنها می‌افتند شما می‌توانید نوک سفید دندانهای دائمی را در قسمت زیرین آنها مشاهده کنید. یکی از مشکلاتی که در این زمینه ممکن است برای دندانهای شیری کودک شما به وجود بیاید این است که دندانها زودتر یا دیرتر از موعد مقرر لق شوند. عوارض این مشکلات را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:
● افتادن دندان زودتر از موعد
افتادن زودتر از موعد دندانهای شیری باعث میشود که دندان دائمی به صورت منظم و درست بیرون نیاید، البته باید در نظر داشته باشید که سن مناسب برای افتادن هر دندان شیری متفاوت می‌باشد و به عنوان مثال دندانهای آسیای شیری باید تا حدود 10 سالگی به صورت سالم سر جای خود باشند.
● دیر افتادن دندان شیری
در شرایطی که دندان شیری کودک شما دیرتر از حد معمول بیفتد شما شاهد این خواهید بود که دندان دائمی زیر آن تغییر جهت داده و به بخش بیرونی لثه فشار وارد میکند. در چنین شرایطی بهتر است که دندان شیری توسط دندانپزشک کشیده شود.
روند رویش دندانهای دائمی
روند رویش دندانهای دائمی به این صورت است که در سن 6 تا 7 سالگی بدون اینکه دندان شیری کودک شما بیافتد، یک دندان آسیای دائمی در بخش انتهایی هر فک رشد میکند. از آنجایی که برای روییدن این دندان هیچ دندان شیری لق نمی‌شود و روند افتادن در آنها مشاهده نمی گردد، بسیاری از والدین تصور میکنند که این دندان نیز یکی از دندانهای شیری است و در صورتی که لق نشد باید آن را کشید. بهتر است از همین الان این تصور اشتباه را کنار بگذارید و بدانید که در سن ۶ تا ۷ سالگی کودک شما سطح دندان آسیا خواهد داشت و دندان آسیای انتهایی، دندان دائمی است که باید با دقت بیشتری از آن مراقبت کنید. در ضمن بهتر است به یاد داشته باشید که این دندان را با نام "مولر دائمی" شناسند. در نظر داشته باشید از آنجایی که در سنین بزرگسالی این دندان مدت زمان بیشتری را درون دهان شما بوده، بیشتر در معرض پوسیدگی و فرسایش خواهد بود.
بررسی رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی
تا اینجای کار توضیحاتی را در مورد ارتباط دندانهای شیری و دائمی در اختیار شما قرار داده‌ایم. پیشنهاد ما به شما این است که به صورت مرتب روند رعایت بهداشت و کنترل وضعیت دندانهای شیری کودک خود را پیگیری کنید. به خصوص دندان "مولر دائمی" که تجربه نشان داده اولین دندانی است که در بزرگسالی در معرض پوسیدگی و خراب شدن قرار میگیرد.
موردی که باعث میشود دندانهای شیری یا دائمی در کودکان آسیب زیادی ببیند، بی اهمیتی بسیاری از والدین برای رعایت بهداشت دندانهای شیری است. آنها تصور میکنند چون دندانهای شیری بعد از مدتی می‌افتند، دیگر نیازی به رعایت بهداشت آنها نیست، از طرفی علاقه زیاد کودکان در سنین پایین به مواد غذایی شیرین و به طور کلی هر آنچه برای دندان مضر است باعث میشود که خطرات بیشتری سلامت دندانهای آنها را تهدید کند. البته باید در نظر داشته باشید که خوردن این خوراکی‌ها در این سن امری طبیعی برای کودکان است و بهترین روش برای پیشگیری از بروز مشکلات مختلف در این سنین، رعایت بهداشت دهان و دندان می‌باشد؛ به طوری که از همان سنین پایین فرزند شما به رعایت بهداشت دهان و انجام دادن کارهایی مانند مسواک زدن عادت کند. همچنین چکاپ منظم (به عنوان مثال هر 6 ماه) به شما کمک میکند که قبل از اینکه مشکلاتی مانند پوسیدگی پیشرفت کنند از وجود آنها آگاه شوید و به این صورت از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کنید.