دندان پزشکی یوسف بالوی پوربزاق یک مایع مهم در بدن است که بسیاری از مردم آن را بی ارزش می دانند. در صورتیکه که تحقیقات ثابت کرده است، اینمایع بی ارزش حاوی اطلاعات مهمی در ارتباط با بدن می باشد و ترشح آن برای بدن لازم و ضروری است. همچنین پزشکان می توانند با آزمایش بزاق هر فرد اطلاعات مفیدی در ارتباط با سلامت جسمی فرد به دست بیاورند.
ترشح بزاق همچنین نقش به سزایی در حفظ سلامت دهان و دندان ها دارد. برخی از بیماری ها و همچنین مصرف برخی از دارو های خاص می تواند ترشح بزاق را کاهش دهد که این امر سلامت دهان و دندان ها و همچنین سایر اعضای بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
حافظت از دندانها، کنترل میکروبهای موجود دردهان، کمک به التیام زخم ها، کمک به فرایند هضم غذا، تکلم، بلع آسان و…از وظایف مهم بزاق هستند. اگر توجه کنید، زمانی که ترشح بزاق به دلایل مختلف کاهش می یابد و دهان خشک می شود، مشکلات زیادی پیش می آید که کمترین آن انتشار بوی نا مطبوع از دهان است.
تسریع در بهبود زخم: یکی از کار هایی که بزاق در آن نقش دارد، بهبود سریع زخم ها در دهان می باشد. بر اساس مطالعات و نتایج به دست آمده، بزاق دهان حاوی نوعی پروتئین به نام histatin-1 است. این پروتئین روند بهبود زخم را با تاثیر بر رشد رگ های خونی، تسریع می بخشد. به این فرایند در علم پزشکی، رگزایی یا آنژیوژنریز گفته می شود.
این پروتئین علاوه بر نقش مهمی که در بهبود زخم ها دارد، دارای خاصیت ضد باکتریالی نیز می باشد. این خواص بزاق نه تنها در بزاق انسان، بلکه در حیوانات نیز وجود دارد. وقتی قسمتی از بدن یک حیوان زخمی می شود، حیوان به طور غیر ارادی به لیس زدن می پردازد. این کار نه تنها از عفونت زخم جلوگیری می کند بلکه روند بهبود زخم را تسریع می بخشد.
ایجاد زخم در دهان: در صورت نبود بزاق و کاهش ترشح آن مشکلات مختلفی برای انسان پدید می آید، یکی از آنها بروز زخم در دهان می باشد. وقتی بزاق به مقدار کافی ترشح نشود، دهان خشک می شود. محیط خشک دهان آن را مستعد رشد و تکثیر میکروب ها و باکتری های مختلف می کند. همین امر سبب می شود زخم های مختلفی در دهان پدید بیاید.
همچنین در صورت نبود بزاق کافی در دهان، دندان ها دچار مشکلات مختلفی می شوند. پوسیدگی و سایش دندان ها یکی از این اتفاقات است. همانطور که گفته شد بزاق خاصیت ضد باکتریال دارد و این امر سبب می شود، تا حد زیادی باکتری ها نتوانند باعث پوسیدگی دندان ها شوند.
در هر بار خوردن غذا، با ترشح بزاق، تکه های غذا در آن حل می شوند این امر هم باعث هضم سریع غذا می شود و هم باعث می شود مزه غذا، احساس شود. به همین دلیل ترشح بزاق به مقدار کافی بسیار مهم می باشد.
اهمیت ترشح بزاق و فواید آن
به طور کلی می توان از مهمترین فواید ترشح بزاق به موارد زیر اشاره نمود:
· کمک به هضم غذا: بزاق حاوی آمیلازاستاین ماده باعث می شود قند،نشاسته وکربوهیدرات موجود در غذا به قسمت های کوچکتری تقسیم شود و در نتیجه هضم آن در معده آسان تر می شود.
· کمک به تشخیص بیماری: وقتی بزاق به مقدارکافی ترشح نشود، می تواند به دلیل بیماری باشد. اگر خشکی دهان در فردی به مدت طولانی رخ دهد باید دلیل آن را بررسی نماید.
· تسریع در بهبود زخم های دهان
· از بین بردن آلودگی های دهان: همانطور که در بالا گفته شد، بزاق دهان خاصیت ضد باکتریالی دارد از این رو در صورت وجود باکتری و میکروب در دهان، توسط بزاق از بین می روند.
· پیشگیری از پوسیدگی و سایش دندان ها
· حفاظت از دندان ها، دهان و دستگاه گوارش
خشکی دهان
وقتی بزاق به مقدار کافی ترشح نشود، فرد دچار خشکی دهان می شود. دلیل این امر می تواند بیماری و یا مصرف دارو باشد. در هر صورت مشکل خشکی دهان را باید برطرف نمود زیرا همانطور که در بالا گفته شد، خشکی دهان می تواند سبب بروز مشکلات دیگر شود.
جلوگیری از خشکی دهان
برای آن که خشکی دهان برطرف شود در ابتدا باید علت آن بررسی گردد. خشکی دهان اگر به دلیل بیماری باشد باید بیماری را بر طرف نمود. و اگر به دلیل مصرف دارو باشد می توان با تغییر دارو یا عمل به راهکار های زیر آن را بر طرف نمود:
· یکی از دلایل خشکی دهان استعمال سیگار می باشد. برای افزایش بزاق و همچنین جلوگیری از دیگر مشکلات دهان و دندان ها باید به ترک سیگار و دیگر دخانیات پرداخت.
· جویدن آدامس های بدون شکر
· نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در طول روز
· خوردن غذا های آبکی
· پرهیز از نوشیدن نوشابه های گازدار
· مصرف موه و سبزیجات تازه به مقدار کافی در طول روز
· رعایت بهداشت دهان و دندان ها به طور صحیح ( مسواک زدن و استفاده از نخ دندان)
· مراجعه منظم به دندانپزشکی هر شش ماه