دندان پزشکی یوسف بالوی پورشاید بارها نام بیماری تالاسمی را شنیده باشید، این بیماری ژنتیکی یک اختلال خونی مادرزادی و ارثی می باشد. در فرد مبتلا به تالاسمی تعداد هموگلوبین ها و همچنین سلول های خونی نسبت به سایر افراد کمتر است. این مشکل اکسیژن رسانی را در فرد کاهش داده و سبب کم خونی می شود. اختلال تالاسمی از نوزادی شروع شده و تا پایان عمر همراه فرد می باشد.
با آنکه این بیماری به تنهایی مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند اما متاسفانه زمینه ساز گروهی دیگر از اختلالات و بیماری ها در بدن فرد هستند. اغلب افراد مبتلا به تالاسمی طحال بزرگی دارند. تالاسمی انواع مختلفی دارد که در برخی از انواع آن رشد استخوان ها با تغییراتی همراه است.
احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان و حتی پوسیدگی استخوان در این بیماران بسیار بیشتر از سایر افراد است. اغلب مراجعه کنندگان مبتلا به تالاسمی به دندانپزشکی ها از بیماری های لثه رنج می برند.
همانطور که گفته شد تالاسمی انواع مختلفی دارد. در برخی از افراد مبتلا به تالاسمی مشکلات ظاهری دهانی و صورتی به طور واضح دیده می شود. بیرون زدگی لب، جلوزدگی ماگزیلا، مال اکلوژن شدید، گلوسیت، اوپن بایت، پهن شدن پل بینی و ... از ایرادات متداول فک، صورت و دهان در افراد مبتلا به تالاسمی می باشد.
بیماری های دهان و دندان هر فرد را با مشکلات متعددی رو به رو می کند. این موضوع در افرادی که با اختلالات انعقادی درگیر هستند، بیشتر مورد توجه می باشد. با توجه به اینکه درصد ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری های لثه و همچنین دیگر بیماری های دهان و دندان در افراد تالاسمی نسبت به سایر افراد بالا می باشد، اقدامات پیشگیری و مراقبت های دندانپزشکی در این افراد مهم و ضروری است. تالاسمی با اختلالات خونریزی نیز همراه می باشد به همین دلیل باید از هر گونه عمل جراحی حتی جراحی های سطحی و کوچک پیشگیری نمود.
بهترین زمان مراجعه بیماران تالاسمی به دندانپزشکی: برای جبران کمبود هموگلوبین در بیماران تالاسمی این افراد مجبور هستند در هر بازه زمانی مشخص تزریق خون انجام دهند. بهترین زمان برای مراجعه به دندانپزشکی بعد از تزریق خون است زیرا در این زمان تعداد هموگلوبین ها به حداکثر خود رسیده است.
رعایت بهداشت دهان و دندان در افراد مبتلا به تالاسمی
همانطور که گفته شد افرادی که به تالاسمی مبتلا هستند، دچار اختلالات خونریزی نیز هستند. به همین دلیل اغلب آنها از مسواک زدن به دلیل ترس از خونریزی امتناع می کنند. بی توجهی به بهداشت دهان و دندان عواقب جبران ناپذیری نه تنها در این افراد بلکه در همه گروه ها در پی دارد. پوسیدگی دندان، بیماری های پریودنتال، عفونت و التهاب لثه، بیماری های دهان و زبان و ... می تواند از عواقب جدی بی توجهی به بهداشت دهان و دندان باشد. خوشبختانه در سال های اخیر بسیاری از مردم از ضرورت رعایت بهداشت دهان و دندان آگاه شده اند. در افراد مبتلا به بیماری تالاسمی نیز، دندانپزشکان به خوبی می توانند آموزش های لازم برای مراقبت بهتر و بیشتر از دهان و دندان را، بدهند. وقتی بهداشت دهان و دندان به خوبی و طور صحیح رعایت شود بیماری های دهان و دندان در بیماران تالاسمی به حداقل خود می رسد. و به این ترتیب می توان از جراحی های احتمالی پیشگیری نمود.
بیماران تالاسمی باید در نظر داشته باشند، قبل از مراجعه به دندانپزشکی، دندانپزشک خود را از ابتلا به تالاسمی آگاه نمایند. همچنین قبل از انجام هر درمانی باید از نظر سطح فاکتور انعقادی در حد نرمال و طبیعی باشید. حتی تزریق بی حسی نیز می تواند خونریزی به همراه داشته باشد.
برای کشیدن دندان باید از لوازم و داروهای خاصی برای جلوگیری از خونریزی استفاده نمود. دنتامپ، ژل تامپ، محلول ترانگزامین اسید، چسب های فیبرین و ... از این قبیل می باشند.
حتی توصیه می شود برای جراحی های کوچک و سطحی نیز از بخیه استفاده شود. بعد از انجام جراحی مراقبت هایی نظیر، کمپرس یخ، شستشو با دهانشویه، رعایت در خورد و آشامیدن و ... باید انجام شود.
لازم است بیماران تالاسمی به صورت دوره ای برای جلوگیری از بیماری های لثه و پوسیدگی دندان به دندانپزشکی مراجعه نمایند. عفونت و التهاب لثه برای این قبیل افراد می تواند خطرناک باشد.
مراقبت های دندانپزشکی در افراد مبتلا به بیماری تالاسمی
برای جلوگیری از مشکلات و بیماری های دهان و دندان چند راهکار ساده توسط دندانپزشکان توصیه شده است:
· به حداقل رساندن مصرف قند و شیرینی جات
· از نوشیدنی های ترش مزه به صورت مکرر استفاده نشود.
· مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی یا حتی بعد از میل میان وعده
· استفاده از نخ دندان و همچنین دهانشویه های ضدعفونی کننده
· فلوراید تراپی بر اساس تشخیص دندانپزشک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها
· مراجعه منظم و دوره ای به دندانپزشکی برای بررسی وضعیت دندان ها و جلوگیری از عفونت لثه و پوسیدگی دندان ها
متاسفانه به دلیل مشکلات حادی که در این بیماران وجود دارد، مراقبت از دهان و دندان فراموش می شود. درمان های اضطراری و جراحی های دهان و دندان برای این افراد می تواند خطرناک باشد. به همین دلیل قبل از بروز بیماری های دهان و دندان در این افراد باید از آنها پیشگیری نمود. در این باره اطرافیان و بستگان نزدیک به خوبی می توانند بیماران تالاسمی را حمایت کنند. در صورتی که اطرافیان نزدیک شما به بیماری تالاسمی مبتلا هستند، شما می توانید در مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان آنها کمک نمایید. در صورت احساس بدرنگی دندان ها، انتشار بوی نامطبوع از دهان، قرمزی و تورم لثه و ... بهتر است به آنها تذکر بدهید. همچنین چکاپ دوره ای و مراجعه به دندانپزشکی را به آنها یادآوری کنید.