دندان پزشکی یوسف بالوی پور
روکش دندان چیست ؟
روکش دندان یکی از پرکاربردترین درمان‌های ترمیمی و زیبایی در دندانپزشکی است که با هدف محافظت از دندان آسیب‌دیده و بهبود ظاهر لبخند استفاده میشود. زمانی که دندان بر اثر پوسیدگی شدید، شکستگی یا درمان ریشه ضعیف شده باشد، روکش میتواند استحکام و عملکرد آن را بازگرداند. روکش یا به عبارت دیگر پروتز دندان ثابت ، که به انگلیسی dental crown نامیده میشود، یک کلاهک فلزی یا سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آنهاست که بر روی دندان های با تخریب گسترده گذاشته می شود ،تا علاوه بر حفاظت از آنها در برابر شکستن، عملکرد و زیبایی دندان نیز مجددا به آن باز گردانده شود.
در دندانپزشکی یوسف بالوی پور، روکش‌های دندانی با استفاده از مواد باکیفیت و تکنیک‌های روز دنیا انجام میشود تا علاوه بر زیبایی طبیعی، ماندگاری و دوام بالایی داشته باشند. در ادامه با انواع روکش دندان، مزایا و مراحل انجام آن آشنا می‌شوید.
انواع روکش دندان کدام است؟
روکش دندان یکی از خدمات زیبایی است که در مطب دندانپزشکی دکتر بالوی پور انجام میشود. همانطور که از نام آن بر می آید تمام بخش پوشش دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن میتواند فلز سفید یا زرد باشد. در ادامه به انواع روکش دندان اشاره میکنیم.
۱. روکش فلزی (Metal Crown)
روکش فلزی از آلیاژهای مختلف فلزی مانند طلا، پالادیوم یا نیکل-کروم ساخته میشود. این نوع روکش به دلیل استحکام بالا و دوام طولانی، گزینه‌ای ایده‌آل برای دندان‌های عقب است که تحت فشار جویدن بیشتری قرار دارند. فلز مورد استفاده در این روکش‌ها به طور کامل از دندان محافظت می‌کند و تراش کمتری نسبت به سایر انواع روکش نیاز دارد. به همین دلیل، برای بیمارانی که به دنبال درمان مطمئن و بادوام هستند، فلزی همچنان یکی از گزینه‌های اصلی است. هرچند ظاهر آن فلزی و غیرشفاف است، اما در دندان‌های عقب که کمتر دیده می‌شوند، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مزایا:
بسیار مقاوم و بادوام
نیاز به تراش کمتر از دندان
مناسب دندان‌های آسیای عقب (جایی که دیده نمی‌شوند)
معایب:
ظاهر فلزی و غیرزیبا
احتمال ایجاد حساسیت به برخی فلزها
۲. روکش تمام سرامیک (All-Ceramic Crown)
روکش‌های سرامیکی یا پرسلن از مواد سرامیکی ساخته می‌شوند و شباهت بسیار زیادی به مینای طبیعی دندان دارند. به دلیل ظاهر شفاف و طبیعی، این نوع روکش‌ها معمولاً برای دندان‌های جلو یا لبخند زیبایی انتخاب می‌شوند. تمام سرامیک بدون فلز ساخته میشود، بنابراین برای افرادی که به فلز حساسیت دارند کاملاً مناسب است. این روکش‌ها علاوه بر زیبایی، با لثه سازگاری بالایی دارند و ظاهر طبیعی لبخند را حفظ می‌کنند. با این حال، در مقابل فشار زیاد دندان‌های آسیاب کمی شکننده هستند، بنابراین بیشتر برای دندان‌های جلویی توصیه می‌شوند.
مزایا:
زیبایی بالا و شباهت زیاد به دندان طبیعی
بدون فلز: مناسب برای افرادی با آلرژی به فلز
مناسب دندان‌های جلو
معایب:
مقاومت کمتر نسبت به فلزی یا زیرکونیا
احتمال لب‌پر شدن یا شکستگی در فشار زیاد
۳. روکش پرسلن-فلز (PFM یا Porcelain Fused to Metal)
این نوع روکش ترکیبی از فلز و پرسلن است؛ هسته داخلی فلزی استحکام و دوام ایجاد می‌کند و لایه بیرونی پرسلن ظاهر طبیعی دندان را شبیه‌سازی می‌کند. روکش PFM به دلیل ترکیب دوام فلز و زیبایی پرسلن، کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد و هم برای دندان‌های جلو و هم برای دندان‌های عقب مناسب است. طراحی آن به گونه‌ای است که میتواند فشار جویدن را تحمل کند و در عین حال ظاهر طبیعی ایجاد کند. این نوع روکش یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین انواع در دندانپزشکی مدرن است.
مزایا:
استحکام بالا به دلیل هسته فلزی
ظاهر نسبتاً زیبا و شبیه دندان
کاربرد گسترده و رایج‌ترین نوع روکش
معایب:
امکان دیده شدن خط تیره فلز در لبه لثه
احتمال لب‌پر شدن سرامیک روی سطح
۴. روکش زیرکونیا (Zirconia Crown)
زیرکونیا یک نوع سرامیک پیشرفته با مقاومت بسیار بالا است که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این روکش علاوه بر ظاهر طبیعی، استحکام فوق‌العاده‌ای دارد و میتواند فشار ناشی از جویدن را بدون ترک یا لب‌پر شدن تحمل کند. زیرکونیا هم برای دندان‌های جلویی و هم برای دندان‌های عقب مناسب است و به دلیل سازگاری بالای آن با بافت لثه، به سلامت لثه آسیبی نمی‌رساند. علاوه بر این، تراش کمتری نسبت به PFM نیاز دارد و طول عمر بالایی دارد، به همین دلیل گزینه‌ای مناسب برای بیمارانی است که هم زیبایی و هم دوام طولانی مدت مدنظرشان است.
مزایا:
مقاومت بسیار بالا و ماندگاری طولانی
زیبایی قابل قبول و نزدیک به دندان طبیعی
biocompatible (سازگار با بدن و لثه)
معایب:
سختی زیاد → احتمال سایش دندان مقابل
هزینه بالاتر نسبت به سایر انواع
۵. روکش کامپوزیتی
روکش‌های کامپوزیتی از رزین کامپوزیت ساخته می‌شوند و معمولاً برای ترمیم موقت یا زیبایی سریع استفاده می‌شوند. این روکش‌ها سریع آماده می‌شوند و نصب آنها زمان کوتاهی می‌برد، به همین دلیل برای بیمارانی که نیاز به درمان فوری دارند مناسب است. روکش‌های کامپوزیتی بیشتر به عنوان گزینه موقت شناخته می‌شوند، زیرا دوام و مقاومت آنها نسبت به سرامیک یا فلز کمتر است و ممکن است با گذر زمان تغییر رنگ دهند یا ساییده شوند. با این حال، برای اصلاح سریع لبخند یا ایجاد زیبایی موقت، گزینه‌ای مناسب و مقرون به صرفه محسوب می‌شوند
مزایا:
هزینه کمتر نسبت به سایر انواع
نصب سریع‌تر
معایب:
دوام و استحکام پایین‌تر
تغییر رنگ در طول زمان
بیشتر به عنوان گزینه موقت استفاده میشود
بهترین نوع روکش دندان کدام است ؟
بهترین نوع روکش ها، روکش های تمام فلزی با فلزات قیمتی و به عبارتی روکش های تمام طلا می باشند که زیبایی را تامین نمی کنند. بعد از آنها روکش دندان زیرکونیا در سطح بسیار بالایی از کیفیت می باشد.
در نهایت، مشاوره با دندانپزشک متخصص بهترین راه برای انتخاب نوع روکش مناسب است. دندانپزشک با بررسی وضعیت دندان‌ها، نیازهای زیبایی و سلامت دهان، بهترین گزینه را برای هر بیمار توصیه می‌کند.
چه زمانی نیاز به روکش کردن دندان هست ؟
روکش دندان یک درمان ترمیمی و محافظتی است که در مواقع خاص برای حفظ سلامت دندان‌ها و عملکرد طبیعی آنها استفاده میشود. تشخیص نیاز به روکش معمولاً توسط دندانپزشک متخصص انجام میشود و بستگی به میزان آسیب‌دیدگی دندان دارد.
۱. پوسیدگی شدید دندان
زمانی که پوسیدگی دندان به حدی پیشرفت کرده باشد که پرکردگی ساده قادر به بازگرداندن ساختار و استحکام آن نباشد، استفاده از روکش توصیه میشود. روکش از دندان محافظت می‌کند و مانع شکستگی یا آسیب بیشتر میشود.
۲. بعد از درمان ریشه (عصب‌کشی)
دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته معمولاً ضعیف‌تر و شکننده‌تر از دندان سالم است. در این شرایط، روکش به دندان استحکام می‌بخشد و آن را در برابر فشار جویدن و شکستن محافظت می‌کند.
۳. شکستگی یا ترک دندان
دندان‌هایی که دچار ترک یا شکستگی شده‌اند، نیاز به روکش دارند تا ساختار دندان حفظ شود و عملکرد جویدن مختل نشود.
۴. دندان‌های با پرکردگی‌های بزرگ
زمانی که پرکردگی دندان بزرگ است و بخش زیادی از ساختار دندان از دست رفته است، روکش به بازگرداندن استحکام و شکل طبیعی دندان کمک می‌کند.
۵. اهداف زیبایی و اصلاح لبخند
روکش دندان میتواند ظاهر دندان‌های تغییر رنگ داده، کج یا کوچک را اصلاح کند. در این موارد، علاوه بر عملکرد، زیبایی و هم‌راستایی دندان‌ها نیز با استفاده از روکش بهبود می‌یابد.
مراحل انجلم روکش دندان
روکش دندان یکی از درمان‌های ترمیمی پرکاربرد است که برای محافظت از دندان‌های آسیب‌دیده و بازگرداندن شکل، عملکرد و زیبایی آنها انجام میشود. روند روکش کردن معمولاً چند مرحله دارد که در ادامه توضیح داده میشود:
۱. معاینه و ارزیابی دندان: در ابتدا دندانپزشک وضعیت دندان را بررسی می‌کند تا مشخص شود آیا روکش لازم است یا خیر. دندان ممکن است به دلیل پوسیدگی، شکستگی، پرکردگی بزرگ یا درمان ریشه ضعیف شده باشد. در این مرحله، گاهی رادیوگرافی (عکس دندان) نیز گرفته میشود تا میزان آسیب و ساختار دندان به طور کامل مشخص شود.
۲. آماده‌سازی دندان: در این مرحله دندان تراشیده میشود تا فضای کافی برای قرارگیری روکش ایجاد شود. میزان تراش دندان بستگی به نوع روکش و مواد استفاده شده دارد. تراش مناسب باعث میشود روکش کاملاً روی دندان قرار گیرد و از لبه‌های آن جدا نشود.
۳. قالب‌گیری دندان: پس از آماده‌سازی، از دندان قالب گرفته میشود. این قالب به لابراتوار دندانپزشکی ارسال میشود تا روکش مطابق اندازه و شکل دقیق دندان ساخته شود. گاهی از فناوری دیجیتال و اسکن داخل دهان برای قالب‌گیری استفاده میشود که دقت و سرعت کار را افزایش می‌دهد.
۴. روکش موقت: تا زمان آماده شدن روکش اصلی، دندانپزشک یک روکش موقت روی دندان قرار می‌دهد. این روکش موقت از دندان محافظت می‌کند، ظاهر دندان را حفظ می‌کند و امکان جویدن را فراهم می‌کند.
۵. نصب روکش دائمی: پس از آماده شدن روکش اصلی، دندانپزشک آن را روی دندان قرار می‌دهد و تناسب، ارتفاع و رنگ آن را بررسی می‌کند. سپس با چسب مخصوص دندانپزشکی روکش به دندان متصل میشود. دندانپزشک در این مرحله مطمئن میشود که جویدن راحت و بدون مشکل انجام میشود و لبه‌های روکش به درستی روی لثه قرار گرفته‌اند.
۶. مراقبت بعد از روکش: پس از نصب روکش، رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان ضروری است. مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک نیز باعث بررسی وضعیت روکش و جلوگیری از مشکلات احتمالی میشود.
نگهداری از روکش دندان
روکش دندان یک سرمایه‌گذاری برای سلامت و زیبایی لبخند شماست، اما دوام و کارایی آن تنها به کیفیت ساخت و نصب آن بستگی ندارد؛ مراقبت‌های روزانه و عادات صحیح دهانی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. حفظ بهداشت دهان و دندان پایه‌ای‌ترین و مهم‌ترین عامل در طول عمر روکش است. حتی بهترین مواد هم در صورتی که از دندان‌های اطراف و لثه مراقبت نشود، نمی‌توانند سلامت طولانی‌مدت خود را تضمین کنند.
سبک زندگی و رفتارهای روزمره نیز اهمیت دارند. جویدن بیش از حد سختی‌ها، دندان‌قروچه یا استفاده از دندان به جای ابزار میتواند به روکش آسیب برساند و ظاهر آن را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، رعایت اصول تغذیه و پرهیز از مصرف مداوم مواد رنگی، به حفظ زیبایی و شفافیت روکش کمک می‌کند.
مراجعات منظم به دندانپزشک نه تنها سلامت روکش را تضمین می‌کند، بلکه امکان شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی را فراهم می‌آورد. این بازدیدها به شما کمک می‌کنند تا با ایجاد تعادل بین سلامت دندان‌ها و مراقبت از روکش، طول عمر آن را افزایش دهید و لبخندی سالم و جذاب داشته باشید.
در نهایت، نگهداری از روکش دندان ترکیبی از بهداشت صحیح، عادات مناسب و نظارت حرفه‌ای است؛ رعایت این اصول باعث میشود روکش شما نه تنها محافظتی مطمئن باشد، بلکه سال‌ها ظاهر طبیعی و عملکرد بی‌نقص خود را حفظ کند.
سؤالات متداول درباره روکش دندان
۱. روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
روکش دندان یک پوشش محافظ است که روی دندان‌های آسیب‌دیده یا ضعیف قرار می‌گیرد تا استحکام، عملکرد و زیبایی دندان بازگردد.
۲. چه زمانی نیاز به روکش کردن دندان داریم؟
زمانی که دندان دچار پوسیدگی شدید، شکستگی، پرکردگی بزرگ یا درمان ریشه شده باشد، روکش بهترین گزینه برای حفاظت و بازگرداندن عملکرد دندان است.
۳. انواع روکش دندان کدامند؟
روکش‌ها شامل فلزی، پرسلن-فلز (PFM)، تمام سرامیک، زیرکونیا و کامپوزیتی هستند. هر کدام کاربرد، ظاهر و دوام متفاوتی دارند.
۴. آیا نصب روکش درد دارد؟
در حین تراش و آماده‌سازی دندان، معمولاً از بی‌حسی موضعی استفاده میشود و بیمار درد قابل توجهی احساس نمی‌کند.
۵. عمر مفید روکش دندان چقدر است؟
با رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از فشار زیاد و مراجعات منظم دندانپزشکی، روکش‌ها می‌توانند بین ۱۰ تا ۲۰ سال دوام داشته باشند.
۶. آیا روکش دندان نیاز به مراقبت ویژه دارد؟
بله، مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و پرهیز از جویدن مواد خیلی سخت یا ساینده باعث طول عمر روکش میشود.
۷. آیا رنگ روکش با دندان‌های طبیعی یکسان است؟
بله، مخصوصاً در روکش‌های سرامیکی و زیرکونیا، رنگ و شفافیت روکش قابل تطبیق با دندان‌های طبیعی است تا ظاهر کاملاً طبیعی ایجاد شود.
۸. آیا بعد از نصب روکش مشکلاتی مثل حساسیت دندان ایجاد میشود؟
معمولاً خیر، اما ممکن است در روزهای اول حساسیت مختصر به گرما و سرما مشاهده شود که معمولاً موقتی است.