مراقبت از سلامت دهان و دندان ها امری مهم برای هر فردی می باشد. دندان های دائمی اگر بر اثر موارد مختلف از دست بروند، دیگر جایگزین طبیعی برای آنها وجود ندارد و باید از درمان های دندانپزشکی استفاده نمود و همانطور که می دانید هیچ درمانی نمی تواند جایگزین عضو طبیعی بدن باشد.
به علاوه آنکه هزینه خدمات دندانپزشکی هر روز در حال افزایش است به همین دلیل بهتر است از مشکلات و بیماری های دهان و دندان پیشگیری نمود. در ابتدا مهم ترین کاری که هر فرد باید انجام دهد رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد.
اگر به صورت مدام به بهداشت دهان و دندان ها رسیدگی شود، بروز مشکلات در این ناحیه از بدن به حداقل خواهد رسید. استفاده منظم و مکرر از مسواک به صورت صحیح بسیار مهم می باشد. با مسواک زدن عفون لثه، پوسیدگی دندان و بیماری های عفونی به حداقل می رسد. بعد از مسواک هر فرد باید در طول روز حداقل یکبار از نخ دندان استفاده نمایید. با مسواک زدن فقط سطوح رویی و پشتی دندان ها پاکیزه می شود. برای پاک نمود مینای دندان ها و زیر لثه ها از مواد غذایی باقی مانده، به نخ دندان نیاز است. در این این موارد می توان از دهانشویه ها نیز استفاده نمود. استفاده از دهانشویه ها بهتر است با نظر دندانپزشک انجام شود.
علاوه بر این مراجعه منظم به دندانپزشکی برای بررسی وضعیت کلی دندان ها مهم است. هر فرد باید حداقل سالی یک بار به دندانپزشکی مراجعه نماید. در کنار این موارد تغذیه صحیح نیز بسیار حائز اهمیت است. در ادامه به بررسی خوراکی های مفید برای دندان ها و دهان خواهیم پرداخت.
استفاده از منبع کلسیم و فسفر
دندان ها برای مقاومت در برابر باکتری ها و پوسیدگی نیاز به مواد معدنی دارند. بسیاری از مواد غذایی برای دندان ها مضر هستند و می توانند سبب فرسایش آنها شوند اما با خوردن خوراکی های حاوی کلسیم و فسفر می توان از این امر تا حدودی پیشگیری نمود. فسفر و کلسیم دو ماده معدنی مهم برای تقویت مینای دندان ها هستند. اغلب خوراکی های حاوی کلسیم، حاوی فسفر نیز می باشند:
خوراکی های حاوی کلسیم: لبنیات از قبیل ماست، شیر و پنیر (با حداقل چربی و نمک)، غذا های دریایی، مغز ها به ویژه بادام
خوراکی های حاوی فسفر: ماهی، برنج، آجیل، گوشت قرمز، تخم مرغ، آب قلم گاو و گوسفند، دانه های کدو تنبل
خوراکی های غنی از ویتامین D
یکی از مهمترین ویتامین های مورد نیاز برای بدن، ویتامین D می باشد. منبع اصلی جذب ویتامین D نوز خورشید می باشد که البته در این مورد اغلب ایرانی ها از کمبود ویتامین د رنج می برند. دلیل نیاز و اهمیت بدن به این ویتامین، جذب کلسیم می باشد. کمبود ویتامین D باعث کاهش جذب کلسیم در بدن می شود. موارد زیر از منابع تامین ویتامین د هستند:
· نور خورشید
· ماهی و غذا های دریایی
· زرده تخم مرغ
· قارچ
· روغن ماهی
همچنین برای تامین این ویتامین می توان از مکمل های ویتامین D3 زیر نظر پزشک استفاده نمود.
مواد غذایی حاوی از ویتامین C
ویتامین C سبب تقویت خونرسانی در رگ ها می شود این امر در کاهش و جلوگیری از التهاب لثه بسیار مهم است. زنان باردار که در طول بارداری خود اغلب از التهاب لثه رنج می برند، باید بدن خود را از این ویتامین غنی نمایند.
همچنین ویتامین C کلاژن سازی را در بدن تقویت می کند. کلاژن از بروز بیماری های پریودنتال جلوگیری می کند. به طور کلی می توان گفت برای تقویت لثه ها باید از ویتامین C استفاده نمود. مرکبات و فلفل دلمه حاوی مقدار زیادی ویتامین C می باشند.
خوراکی های ترد حاوی آب
یکی از مهمترین نیاز های بدن آب می باشد. آب کافی در بدن باعث افزایش ترشح بزاق می شود که این امر از خشکی دهان، بروز عفونت ها و پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. بهترین کار برای دریافت آب به جز نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در طول روز، جویدن مواد غذایی حاوی آب می باشد. این کار ترشح بزاق را دو چندان می کند و همانطور که می دانید بزاق بهترین آنتی باکتریال در بدن است. بهترین خوراکی های ترد که حاوی آب باشند می توان به کرفکس، هویج، خیار، کدو، کاهو، سیب و اغلب سبزی ها اشاره نمود. مصرف این مواد غذایی به صورت خام در طول روز توصیه می شود.
استفاده از موادغذایی آنتی اکسیدان
یکی دیگر مواد معدنی مورد نیاز برای تقویت سیستم دفاعی بدن، آنتی اکسیدان ها هستند. این مواد به استحکام لثه و جلوگیری از بیماری های پریودنتال کمک می کنند. اغلب منابع حاوی ویتامین C آنتی اکسیدان می باشند. مهمترین و بهترین مواد غذایی آنتی اکسیدان عبارتند از:
· انواع کلم
· توت فرنگی
· فلفل دلمه
· پرتقال و مرکبات دیگر
· کیوی
· سیب
· انگور و کشمش
· آجیل
· انواع لوبیا
به طور کلی می توان گفت مصرف مواد خوراکی و غذایی زیر برای سلامت دهان و دندان ها و همچنین کلیه قسمت های بدن مورد نیاز است:
· لبنیات کم چرب و بدون نمک
· ماهی و غذا های دریایی
· حبوبات پخته
· سبزی ها و مواد غذایی دارای برگ سبز
· آب
· پیاز و سیر
· آجیل و مغز های بدون نمک
· گوشت سفید و قرمز
· مرکبات و میوه ها
برخی خوراکی های مفید برای دندان
میوه ها و سبزیجات سرشار از فیبر
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) می گوید غذاهای حاوی فیبر به تمیز نگه داشتن دندان ها و لثه ها کمک می کنند. آنها همچنین بزاق را به جریان می اندازند. در کنار مراقبت خوب از دندان در خانه، این بهترین دفاع طبیعی شما در برابر پوسیدگی و بیماری لثه است. حدود 20 دقیقه پس از خوردن چیزی که حاوی قند یا نشاسته است، بزاق شما شروع به کاهش اثرات اسیدها و آنزیم هایی که به دندان های شما حمله می کنند، می کند. بزاق حاوی مقادیری از کلسیم و فسفات است. بنابراین همچنین مواد معدنی را به نواحی از دندان که آنها را اسیدهای باکتریایی از دست داده اند باز می گرداند.
پنیر، شیر، ماست ساده و سایر محصولات لبنی
پنیر یکی دیگر از تولید کننده های بزاق است. کلسیم و فسفات موجود در شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی به بازگرداندن مواد معدنی دندانهای شما به دلیل مواد غذایی دیگر کمک میکند. آنها همچنین به بازسازی مینای دندان کمک می کنند.
چای سبز و سیاه
این چای ها هر دو حاوی پلی فنول هایی هستند که با باکتری های پلاک تعامل دارند. این مواد باکتری ها را از بین می برند یا آنها را مهار می کنند. همچنین از رشد باکتری ها یا ساخت اسیدی که به دندان ها حمله می کند جلوگیری می کند. بسته به نوع آبی که برای دم کردن چای خود استفاده می کنید، یک فنجان چای نیز می تواند منبع فلوراید باشد.
آدامس بدون قند
این یک بزاق ساز عالی دیگر است که ذرات غذا را از دهان شما پاک می کند.
غذاهای حاوی فلوراید یا آب آشامیدنی حاوی فلوراید
هر محصولی که با آب فلوراید دار درست می کنید، به دندان شما کمک می کند. شامل آب میوه های پودر شده (به شرطی که قند زیادی نداشته باشند) و سوپ های کم آب می شود. غذاهایی که به صورت تجاری تهیه می شوند، مانند محصولات طیور، غذاهای دریایی و غلات پودر شده نیز می توانند فلوراید بدهند.
برخی خوراکی های مضر برای دندان
آب نبات و شیرینی چسبناک
اگر شیرینی می خورید، سراغ شیرینی هایی بروید که به سرعت از دهانتان پاک می شوند. اثرات شکلات در پیشگیری از پوسیدگی به طور گسترده ای ترویج شده است ولی به طور کامل ثابت نشده است. اما ADA بیان می کند که شکلات سریعتر از آب نبات های دیگر دندان ها را خراب می کند. شکلات تلخ (۷۰ درصد کاکائو) فوایدی برای سلامتی دارد. برخی از مطالعات نشان داده اند که شکلات به اندازه سایر خوراکی های شیرین مضر نیست.
غذاهای نشاسته ای که می توانند در دهان گیر کنند
به عنوان مثال، نان های نرم و چیپس سیب زمینی می توانند بین دندان های شما گیر کنند.
نوشابه های گازدار
این نوشیدنی ها منبع اصلی قند افزوده هستند. آنها پر از شکر هستند و بیشتر نوشابه ها دارای اسیدهای فسفریک و سیتریک هستند که مینای دندان را از بین می برد.
موادی که دهان شما را خشک می کند
اینها شامل الکل و بسیاری از داروها است. اگر علت داروهاست، با دندانپزشک صحبت کنید.
به علاوه آنکه در تهیه و طبخ غذا نیز باید دقت نمود. استفاده از نمک و روغن می تواند سلامت دهان و دندان را به مخاطره بی اندازد. طخ غذا ها بهتر است به صورت بخار پز و همچنین با روغن های بدون کلسترول انجام شود. اطلاعات بیشتر را از وب سایت دکتر یوسف بالوی پور بخواهید.