سدیشن در دندانپزشکی

سدیشن در دندانپزشکی یک روش بدون درد برای معالجه برخی از بیماران است که هنگام مراجعه به دندانپزشکی اضطراب و استرس بسیار زیادی دارند. اصلا مهم نیست که این اضطراب ناشی از ترس از عمل های دندانپزشکی است یا به خاطر نشستن طولانی مدت در مطب می باشد.

در هر حال سدیشن یا بیهوشی در دندانپزشکی به آرامش شما کمک می کند تا با احساس بهتری بر روی صندلی دندانپزشکی بنشینید. به این ترتیب، هم کار دندانپزشکی راحت تر خواهد بود و از سوی دیگر به دور از استرس و اضطراب می توانید مراقبت های دندانی مورد نیاز خود را دریافت کنید.

دکتر دندانپزشک می تواند به شما کمک کند تا گزینه های خود را برای دندانپزشکی آرامش بخش بررسی کنید تا خیالتان راحت باشد. بسیاری از بیماران در طول درمان خود به بیش از بی حسی موضعی و دریافت داروهای آرامبخش نیاز دارند.

بی حسی موضعی یا بیهوشی و استفاده از داروهای آرامش بخش قبل از انجام اقدامات دندانپزشکی باعث می گردد تا فرد در حین درمان دردی را احساس نکند. استفاده از دارو های بی حس کننده و آرامش بخش معمولاً خیلی پرهزینه نیستد و عوارض جانبی کمی دارند.

استفاده از این شیوه برای افرادی که از فوبیای دندانپزشکی رنج می برند کمک می کند تا در راستای سلامتی خود با احساس بهتری به مطب دندانپزشکی مراجعه نماید. در نتیجه فرد تشویق می شود سلامت کلی دهان و دندان و لبخند خود را بهبود بخشد.

انواع سدیشن در دندانپزشکی

دندانپزشکان معمولاً از چهار نوع آرام‌بخش بر کاهش استرس و درد استفاده می‌کنند که عبارتند از آرام‌بخش اکسید نیتروژن (گاز خنده)، آرام‌بخش خوراکی، آرام‌بخش IV (آرام‌بخشی هوشیار)، و بیهوشی عمومی است. با اینکه همه این داروها و شیوه ها برای بی حسی بیمار استفاده می شود ولی به طور کلی باهمدیگر تفاوت زیادی دارند.

گاز خنده

گاز خنده که به عنوان اکسید نیتروژن نیز شناخته می شود عمدتا برای کودکان و بزرگسالان بی خطر است. بعد از استنشاق این گاز بیمار در طول فعالیت دندانپزشکی هوشیار و بیدار است. گاز خنده یک آرام بخش حاوی نیتروژن و اکسیژن می باشد در هنگام استنشاق باعث آرامش شما می شود .

اگر فوبیای دندان دارید، دندانپزشک از گاز خنده برای آرامش بخشیدن و کنترل استرس و اضطراب شما استفاده می نماید. اکسید نیتروژن نه تنها شما را آرام می کند، بلکه احساس درد را در طول درمان به حداقل می رساند و باعث ایجاد حس سرخوشی می شود.

پزشک به آرامی ماسکی را روی بینی شما قرار می دهد و از شما می خواهد تا نفس عمیق بکشید؛ به این ترتیب فقط چند لحظه طول می کشد تا گاز خنده شروع به کار کند. این شیوه بیهوشی در دندانپزشکی برای برخی از افراد که از تجربه دندانپزشکی هراس دارند بسیار لذت بخش خواهد بود.

بر خلاف سایر انواع روش های سدیشن در دندانپزشکی ، اثر گاز خنده به سرعت از بین می رود و شما می توانید بدون اینکه نیازی به همراهی یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان داشته باشید به خانه یا به محل کار خود بازگردید. با کمک گاز خنده پزشک می تواند فعالیت های مختلف دندانپزشکی همچون تمیز کردن دندان تا پر کردن کانال ریشه را به راحتی انجام دهد.

آرام بخش های خوراکی

در برخی از موارد ممکن است برای کاهش استرس، فوبیا و اضطراب شما پزشک نسخه ای از آرامبخش ها خوراکی (قرص) را تجویز نماید. از آنجایی که آرام بخش خوراکی باعث خواب آلودگی شما می شود، بهتر است از دوستان یا اعضای خانواده تان بخواهید تا هنگام مراجعه به مطب شما را همراهی کند.

توجه داشته باشید که قبل از مصرف این نوع از آرامش بخش ها باید در مورد دستورالعمل‌های مصرف آن اطلاعات کافی داشته باشید. برای مثال، شما باید بدانید چندین ساعت قبل از مراجعه به مرکز درمانی ناشتا باشید یا برای تاثیر بهتر دارو ها دوز مصرفی آن به طور دقیق برای شما تعیین گردد.

اکثر آرام بخش های خوراکی باعث خواب آلودگی بیمار می شود به همین خاطر ممکن است فرد در حین عملیات های دندانپزشکی به خواب برود. اما نگران نباشید چرا که در صورت نیاز به همکاری با دندانپزشک، آنها می توانند به راحتی شما را از خواب بیدار کنند.

آرام‌بخش IV یا آگاهانه

دندانپزشکی آرام‌بخش IV به عنوان شیوه بی حسی و آرامش بخش آگاهانه عمل می‌کند تا فرد بیمار در طول جلسه درمان خود احساس آرامش نماید. این روش بیمار را به طور کامل به خواب نمی‌برد، اما باعث می‌شود مفاهیم نامعلومی را از محیط اطراف خود دریافت نماید و آگاهی وی کاهش یابد.

با مصرف این دارو ها بیمار متوجه نمی شود که دندانپزشک در حال انجام چه کاری بر روی بافت دهان است. با این حال بیمار می تواند همچنان به دستورات کلامی یا تکان دادن ملایم پاسخ دهد و برای تنفس نیازی به کمک ندارد.

برخلاف سایر اشکال آرام‌بخشی که استنشاق می‌شوند (مانند اکسید نیتروژن) یا به شکل قرص مصرف می‌شوند، دندان‌پزشک آرام‌بخش IV را به صورت داخل وریدی تجویز می‌کند. دندان‌پزشکی با تزریق آرام‌بخش IV، کمک می کند تا شما احساس امنیت کرده و مراقبت‌های دندانی با کیفیتی را بدون استرس و درد دریافت ‌کنید. در این حین به دقت علائم حیاتی شما تحت نظر قرار دارد و دستیار ها مطمئن می شوند که از طریق ماسک اکسیژن به درستی تنفس می کنید.

بیهوشی عمومی

طی این سدیشن دندانپزشکی، بیماران تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و به طور کامل از دست دادن کامل هوشیاری را تجربه خواهند کرد. در این نوع از بیهوشی عمومی بیمار هیچ چیزی را از دوره فعالیت پزشک نمی بیند، نمی شنود یا به خاطر ن آورد. این نوع بیهوشی برای افراد فوق مضطرب یا اقدامات دندانپزشکی تهاجمی یا طولانی تر، مانند برداشتن دندان عقل یا جراحی پیچیده ایمپلنت دندان استفاده می شود.

استفاده از بیهوشی عمومی زمانی ایمن تر است که توسط متخصص بیهوشی انجام شود، زیرا تمام موارد حیاتی بیمار توسط متخصص بیهوشی بررسی می شود و جراح می تواند به طور کامل و دقیق بر روی جراحی خود تمرکز کند.

مزایای آرام بخش IV چیست؟

استرس، اضطراب و فوبیای دندانپزشکی می تواند مانع بزرگی برای مراقبت و فرایند درمان دندان های آسیب دیده باشد. بر اساس گزارش انجمن دندانپزشکی بین المللی، تقریباً 22 درصد از مردم جهان به دلیل ترس از دندانپزشکی از پروسه درمان خود صرف نظر می کنند . خوشبختانه، دندانپزشکی مدرن چندین راه حل برای آرامش بخشیدن بیمار داخل مطب دندانپزشکی ارائه می دهد. دندانپزشکی آرام بخش IV تنها یکی از آن گزینه ها برای کاهش اضطراب دندان شما است که شامل مزایای زیر می باشد:

•  بیماران معمولاً زمان بهبودی کوتاه تری دارند.
•  این دارو ها فراموشی کوتاه مدتی ایجاد می کنند و به بیمار این امکان را می دهد که پروسه درمان را به خاطر نیاورد.
•  افرادی که با اضطراب شدید سر و کار دارند می توانند از آرامبخشی IV استفاده کنند زیرا این نوع از سدیشن در دندانپزشکی ازسطح آرام بخشی قوی تری برخوردار است.
• به بسیاری از پریودنتیست‌ها از ترکیب آرام‌بخش خوراکی و آرام‌بخش IV استفاده می‌کنند؛ چرا که این ترکیب به تسکین اضطراب بیمار کمک بیشتر می نماید.
•  دندانپزشک به سرعت شروع به کار می کند.
•  بیمار در طول عمل حداقل درد را احساس می کند.
•  دندانپزشک می تواند موارد حیاتی شما را کنترل کند و به راحتی دوز را تنظیم کند.

 این روش به شما امکان می دهد تا برای مدت طولانی تری با دندانپزشک خود همکاری کنید، بنابراین دندانپزشک می تواند چندین مرحله درمان را تنها در یک جلسه انجام دهد.

چگونه برای دریافت آرامبخش IV آماده شویم؟

از آنجایی در طول سدیشن و آرامبخشی IV برخی از توانایی های ذهنی خود را از دست خواهید داد، بنابراین بهتر است بیشتر از یک قرار ملاقات معمولی دندانپزشکی آمادگی داشته باشید. در این بخش ما به طور خلاصه چیزی که می توانید قبل، در طول و بعد از دریافت آرام بخشی IV انتظار داشته باشید را برای شما شرح داده ایم

قبل از دریافت دارو

دندانپزشک قبل از هر کاری وضعیت روحی و جسمی شما را بررسی می نماید و با تو جه به شرایط موجود دستورالعمل دقیقی را ارائه می دهد. معمولاً پزشک از شما خواهد خواست در جلسه درمان لباس راحت بپوشید، 6 تا 8 ساعت قبل از تزریق و مصرف داروی آرام بخش از خوردن یا نوشیدن اجتناب کنید و مصرف برخی داروها را قطع نماید. شما باید یک تاریخچه کامل از وضعیت پزشکی خود به دندانپزشک ارائه دهید و قبل از هر کاری نسبت به بیماری ها، دارو های مصرفی و آلرژیهای خود با او صحبت نمایید. همچنین بهتر است از یکی دوستان و اعضای خانواده خود بخواهید تا در این جلسه شما را همراهی کند.

در حین دریافت دارو و طول دوره درمان

هنگامی که بر روی صندلی دندانپزشکی نشستید، دندانپزشک یک سرنگ حاوی داروی آرامش بخش IV را در دست یا بازوی تزریق می کند. اگر به داروهای دیگری مانند داروهای ضد درد، ضد التهاب یا استروئیدها نیاز داشته باشید پزشک آنها را به همراه IV به بدن شما تزریق خواهد نمود. سپس دندانپزشک نبض، تنفس و فشار خون شما را در طول عمل کنترل می کند تا هرگونه واکنش نامطلوب را بررسی کند. شما باید بلافاصله احساس گیجی می کنید و از هر گونه مناظر، بو یا صدا بی خبر می شوید.

 بعد از دریافت دارو و اتمام دوره درمان

پس از اتمام فرایند درمان ممکن است شما برای چند ساعت کمی احساس گیجی، بی حسی و خواب آلودگی کنید. شما بعد از اتمام جلسه درمان به کمک همراه خود به خانه باز می گردید تا به طور کامل استراحت نمایید. در طول 24 ساعت آینده شما باید فعالیت های شدید، مصرف داروهای تایید نشده،، مصرف مواد مخدر و الکل، کار با ماشین آلات سنگین یا تصمیم گیری های مهم زندگی خودداری کنید.

چه داروهایی برای بیهوشی در دندانپزشکی استفاده می شود؟

سدیشن در دندانپزشکی یا آرامبخشی آگاهانه روشی برای تسکین اضطراب دندان از طریق استفاده از داروهای آرام بخش است. این شیوه به شما کمک می کند تا بر ترس خود غلبه کنید و حتی ممکن است به یاد نیاورید که در طول جلسه دندانپزشکی چه اتفاقی افتاد. معمولا دندانپزشکان در فرایند سدیشن و بیهوشی معمولاً از چند ترکیب و داروی معین استفاده می کنند.

میدازولام

میدازولام مشتقاتی از دسته داروهایی به نام بنزودیازپین ها است که معمولاً در آرامبخشی دندان استفاده می شود. این دارو اضطراب را کاهش می دهد و باعث از دست دادن حافظه با حداقل تأثیر بر عملکرد قلب و ریه می شود. خود دارو معمولاً به داخل ورید تزریق می شود و بیمار در عرض دو تا سه دقیقه اثر آن را احساس می کند و تاثیر آن به طور معمول، بین 60 تا 120 دقیقه طول می کشد.

طبق تایید سازمان بین المللی غذا و دارو(FDA)، میدازولام را می توان برای بیماران بزرگسال و اطفال استفاده کرد. عوارض جانبی مصرف این دارو ممکن است شامل توهم، بی نظمی، گریه یا صحبت غیرقابل کنترل، بی قراری، بی قراری، حرکت غیرارادی و رفتار پرخاشگرانه، از جمله آسیب به خود باشد.

 پروپوفول

پروپوفول داروی است که از طریق تزریق در ورید تجویز می شود و حاوی روغن سویا، گلیسرول و لسیتین تخم‌مرغ است. ممکن است تزریق باعث درد شود، مگر اینکه یک بی‌حس کننده با پروپوفول با این دارو ترکیب شده باشد. فقط 90 تا 100 ثانیه طول می کشد تا پروپوفول تاثیر بگذارد و شروع به کار کند و از آنجایی که بدن به سرعت پاک می شود، ممکن است به طور مداوم در طول عمل تجویز شود.

پروپوفول برای بیهوشی بزرگسالان و کودکان استفاده می شود؛ با این حال، بیماران باید در طول دوره درمان تحت نظر باشد. زیرا کاهش فشار خون یک عارضه جانبی شناخته شده و FDA خاطرنشان می کند که پروپوفول نباید به بیماران مبتلا به آلرژی ترکیبات تخم مرغ یا محصولات سویا تزریق شود.

کتامین

کتامین، مشتق شده از داروی روانگردان فن سیکلیدین است که می تواند به عنوان یک آرام بخش طی سدیشن در دندانپزشکی استفاده شود. این دارو می‌تواند به تسکین درد و کاهش حافظه شده و معمولاً از تنفس و رفلکس‌های قلبی عروقی حفاظت می‌کند.

کتامین معمولاً از طریق ورید تزریق می شود و اثرات آن حدود یک دقیقه پس از تجویز شروع می شود. اثر یک دوز آن بین 5 تا 10 دقیقه طول می کشد به همین خاطر از کتامین برای آرام بخشی کوتاه مدت استفاده می گردد. کتامین عمدتا را در بیماران بالای 16 سال استفاده می شود و عوارض جانبی آن موجب افزایش قابل توجه فشار خون است.

دکسمدتومیدین

دکسمدتومیدین یکی دیگر از داروهای آرام بخش بسیار قوی است که بیمار را در الگوی خوابی مشابه خواب عادی قرار می دهد. دکسمدتومیدین به طور مداوم از تزریق وریدی در طول عمل تجویز می شود تا دندانپزشک بتواند در صورت لزوم با بیمار ارتباط برقرار کند. از آنجایی که این دارو می تواند بر تنفس و ضربان قلب بیمار تأثیر بگذارد، معمولاً دوزهای پایین تجویز می شود.

عوارض جانبی بیهوشی در دندانپزشکی

استفاده از سدیشن در دندانپزشکی و مصرف هر دارویی مزایا و معایب خود را دارد اما پزشک با توجه به شرایط بیمار از داروهای آرامبخش آگاهانه مخصوص استفاده می کند. دندانپزشک اطمینان حاصل می کند که دارو، مسیر مصرف و دوز صحیح را در طول درمان دندانپزشکی دریافت می کنید. برخی از عوارض جانبی رایج استفاده از دارو های آرامبخش آگاهانه ممکن است تا چند ساعت پس از عمل ادامه داشته باشد.

•  خواب آلودگی
•  احساس سنگینی یا سستی
•  از دست دادن حافظه از آنچه در طول عمل رخ داده است (فراموشی)
•  رفلکس های آهسته
•  فشار خون پایین
•  سردرد
•  احساس بیماری

کلام آخر

بیشتر افراد جامعه به خصوص کودکان از مراجعه به دندانپزشکی وحشت دارند و هنگام مراجعه به کلینیک های استرش و اضطراب پیدا می کنند. بنابراین پزشک برای کاهش اضطراب و کاهش اثرات ذهنی بیمارانی که از صندلی دندانپزشکی می ترسند از شیوه سدیشن و دارو های آرامش بخش استفاده می کند. بیمارانی که آستانه درد پایینی دارند، رفلکس دهانشان بد است، دندان‌های حساسی دارند یا نیاز به انجام کارهای زیاد دندانپزشکی دارند، بهترین کاندید های دریافت داروهای آرامش بخش هستند.

پزشک با کمک شیوه سدیشن در دندانپزشکی می تواند اضطراب را از کاهش دهد و به شما این امکان را می دهد که در طول عمل آرام و آسوده باشید. به همین خاطر دندانپزشک از داروهای مختلفی برای آرام کردن شما در طول عمل دندانپزشکی استفاده می کند.

سوالات متداول