دندان پزشکی یوسف بالوی پورعلت شایع مراجعه مردم به دندانپزشکی ها به دلیل پوسیدگی دندان ها است. وقتی بهداشت دهان و دندان ها رعایت نشود، باکتری ها شروع به گسترش در دندان ها می کنند. این باکتری ها از پلاک های دندانی منتشر می شوند. باکتری ها از تاج و مینای دندان دندان شروع به تخریب دندان می کنند تا جایی که اگر از گسترش آنها جلوگیری نشود، به ریشه دندان رسیده و آن را تخریب می کنند.
وقتی به دلیل دندان درد به دندانپزشکی مراجعه می کنید، دندانپزشک علت اصلی درد را پوسیدگی دندان تشخیص می دهد. او می تواند با استفاده از عکس رادیوگرافی دندان، پوسیدگی آن را تشخیص دهد. دندان پوسیده باید ترمیم شود. در اصل ترمیم دندان یا پر کردن دندان یعنی خارج نمودن قسمت های پوسیده دندان و پر کردن آن با مواد مخصوص است.
شما هم حتما یک دندان ترمیم شده یا پر کرده در دهان خود دارید. در این صورت با نحوه پر کردن و ترمیم دندان آشنا هستید و می دانید که دندانپزشک برای پر کردن دندان از مواد مختلفی استفاده می کند. در حال حاضر از مواد زیر برای پر کردن دندان ها استفاده می شود:
· آمالگام نقره ای
· رزین کامپوزیت
· آلیاژ طلا
· سرامیک
· گلاس یونومر
در این مقاله سعی داریم به معرفی یکی از این مواد های مخصوص پر کردن دندان، یعنی گلاس یونومر بپردازیم.
گلاس یونومر چست؟ این ماده از دو بخش تشکیل شده است:
گلاس: ذرات و ماتریس غیرکریستالینه
یونومر: یون کراس لینکد پلیمر (Ion cross linked polymer) است که به مفهوم پلیمره شدن به واسطه یون ها می باشد.
این ماده، بیشترین تنوع و استفاده را از نظر کاربرد در بین مواد ترمیمی دندانپزشکی دارد تا آنجا که از آن می توان به عنوان اکسیر دندانپزشکی ترمیمی یاد کرد.
ترکیبات سازنده گلاس یونومر:
سیلیکا، آلومینا، آلومینیوم فلوراید، کلسیم فلوراید، سدیم فلوراید وآلومینیوم فسفات از ترکیبات سازنده گلاس یونومر هستند که با که مایعی که اسید پلی آلکنوئیک می باشد، مخلوط می شوند.
گلاس یونومر انواع مختلفی دارد و از شش نوع تشکیل شده است. از نام گذاری هر یک از آنها، می‌توان به کاربرد های آنها پی برد:
1. luting
2. restorative
3. liner & bases
4. Fissure sealant
5. Orthodontic cement
6. core build up
علت دسته بندی گلاس یونومر به دلیل تفاوت آنها در نسبت پودر به مایع و نیز تفاوت در سایز ذرات سازنده می باشد. به همین دلیل استفاده انواع گلاس یونومر به جای هم می‌تواند روی نتیجه کار تاثیر منفی بگذارد.
از این ماده می‌توان به عنوان یک ترمیم دائمی و یا موقتی استفاده نمود. یکی از خواص این گلاس یونومر چسبندگی شیمیایی به مینا و عاج است. به دلیل آزاد کردن فلوراید خاصیت ضد پوسیدگی دارد. مورد استفاده کلینیکی این ماده، اغلب برای پر کردن اروژن ها (بدون تهیه حفره) و دندانپزشکی پیشگیری و پر کردن حفره های Cl V و Cl lll می باشد. از خواص خوب این سیمان سازگاری با نسج بدن بخصوص پالپ است.
از گلاس یونومر اغلب به عنوان سیمان برای چسباندن اینله استفاده می شود. همچنین از آن برای ترمیم و پر کردن دندان های جلو و یا ریشه دندان های دیگر استفاده می گردد. به علاوه به دلیل خاصیتی که دارد می توان از آن برای پر کردن دندان های کودکان نیز استفاده نمود. از گلاس یونومر همچنین به عنوان لاینر برای دیگر انواع ترمیم استفاده می شود. به طور کلی کاربرد های گلاس یونومر عبارتند از:
· چسب گلاس آیونومر
· درزگیر و پایه
· ماده پر کننده
· چسب ارتودنسی
· ساخت روکش
هزینه ترمیم با گلاس یونومر برابر با هزینه ترمیم با کامپوزیت است.
از مزایای استفاده از گلاس یونومر نسبت به دیگر انواع مواد پر کردن دندان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
· گلاس یونومر برای پر کردن زیر دندان یا نزدیک خط لثه و برای پر کردن دندان کودکان مناسب است. زیرا این ماده به لحاظ ترکیباتش، فلوراید آزاد می کند که به جلوگیری از پوسیدگی های مکرر دندان کمک می نماید.
· فرآیند ترمیمی ساده ای نسبت به کامپوزیت دارد.
· گلاس یونومر های اصلاح شده با رزین نسبت به کامپوزیت به رنگ دندان نزدیک تر هستند.
· در برخی از موارد برای جایگذاری مواد ترمیمی نیازی به برداشت دندان نیست لذا استفاده از این ماده برای ترمیم دندان های کودکان مناسب است.
· استفاده از این ماده در ترمیم به دلیل خاصیت چسبندگی آن از نشست در اطراف ترمیم و تخریب در سال های آینده جلوگیری می کند.
در کنار مزایای عنوان شده، استفاده از گلاس یونومر معایبی نیز به همراه دارد که عبارتند از:
· در برابر فشار های زیاد مقاومت زیادی ندارد.
· احتمال آنکه از دندان جدا شود بالا است.
· قیمت آن نسبت ب آمالگام بیشتر است.
· نسبت به کامپوزیت شکننده تر و ضعیف تر است و احتمال شکستگی و فرسودگی بیشتری دارد.
· عمر مفید استفاده از آن حداقل پنج سال می باشد.