دندان پزشکی یوسف بالوی پورهمانطور که می دانید در هر بار مراجعه به دندانپزشکی برای بررسی وضعیت کلی دندان ها، دندانپزشک از شما در خواست عکس رادیوگرافی می کند. در اصل بدون عکس رادیوگرافی از دندان ها نمی توان تشخیصی برای سلامت دندان ها داد. البته دندانپزشک ابتدا ظاهر دندان ها را بررسی می کند و سپس برای اطمینان و شروع درمان نیاز به عکس رادیوگرافی خواهد داشت.
در کلینیک های دندانپزشکی معمولا اتاقی برای این کار در نظر گرفته شده است. در مطب های دندانپزشکی مجهز نیز تجهیزات پرتونگاری موجود می باشد. با این حال برای تهیه عکس رادیوگرافی از دندان ها می توان به مراکز تصویر برداری مراجعه نمود.
در تصاویر رادیوگرافی از دندان ها؛ پوسیدگی دندان، التهاب لثه، وجود حفره ها و ... مشخص می شود. این تصاویر به تشحیص بیماری و انتخاب درمان مناسب کمک شایانی می کنند.
امروزه دستگاه های پرتو نگاری پیشرفته ساخته شده اند که با کمک آنها می توان در کمترین بازه زمانی از دندان ها عکس رادیوگرافی تهیه نمود. در گذشته برای تهیه عکس دندان معمولا به چند روز زمان نیاز بود اما امروزه تهیه عکس دندان تنها در چند دقیقه انجام می گیرد.
خطرات اشعه ایکس
تصویر برداری از دندان ها با استفاده از اشعه و پرتو ایکس انجام می شود. تابش این اشعه به مقدار زیاد و در زمان طولانی بر بدن انسان مضر است. اما در تصویر برداری از دندان مقدار تابش اشعه ایکس بسیار ناچیز و در مدت کوتاهی بر صورت تابانیده می شود. اما با این حال برای جلوگیری از اثرات سوء احتمالی از روپوش یا پیشبند سربی در هنگام عکاسی استفاده می شود. به این ترتیب کمترین تاثیر منفی از بین می رود. با این حال به زنان باردار توصیه می شود حدالمکان در برابر این اشعه قرار نگیرند زیرا مقدار ناچیز اشعه ایکس می تواند بر جنین تاثیر منفی بگذارد. البته این موضوع مربوط به سه ماه اول بارداری می باشد. در سه ماه دوم در صورت لزوم تمام قسمت های بدن با روپوش سربی کاور می شود.
برای تهیه تصویر رادیوگرافی از دندان ها نیازی به آمادگی قبلی نیست و فقط باید در هنگام تهیه تصویر هیچ گونه فلز و طلایی در گردن و سر فرد وجود داشته باشد.
رادیو گرافی دندان بایت وینگ Bitewing
نوعی از تصویر برداری از دندان ها، بایت وینگ نام دارد. دستگاه های پرتونگاری این نوع تصاویر معموعلا در هر دندانپزشکی وجود دارد. منظور از بایت وینگ فقط تصویر رادیوگرافی یک دندان است که برای شناسایی پوسیدگی به کار می رود. همچنین از این تصویر برداری در طول انجام اندو دندان ( عصب کشی) نیز استفاده می شود. حتما شما هم در مراجعه به دندانپزشکی از این تصویر برای دندان خود تهیه نموده اید. معمولا بیمار روی یونیت دندانپزشکی می نشیند و به کمک دندانپزشک پوشش فیلم عکاسی را روی دندان مورد نظر قرار می دهد و همچنین دوربین مخصوصی روی صورت بیمار قرار می گیرد سر انجام بعد از چند دقیقه، بایت وینگ آماده می شود.
رادیوگرافی دندان اکلوزال Occlusal
این تصویر از فک بسته بیمار برای تشخیص ناهنجاری های مربوط به فک و دندان ها انجام می شود. در این تصویر تمام دندان های بیمار و استخوان فک قابل رویت می باشد.
عکس تک دندان یا پری اپیکال
همانطور که از نامش پیداست این تصویر رادیوگرافی از یک دندان و نهایت سه دندان تهیه می شود. در این تصویر تاج و مینای دندان به خوبی نمایان است. دندانپزشک با این تصویر می تواند پوسیدگی دندان ها را تشخیص دهد. همچنین در طول درمان ریشه نیز دندانپزشک حداقل 4 تصویر پری اپیکال از دندان مورد نظر تهیه می کند. (برای اندازه گیری طول فایل ها، بررسی وضعیت ریشه و ...)
عکس سفالومتری
این نوع رادیوگرافی را هم حتما باید در مراکز مجهز به انواع دستگاه های رادیوگرافی تهیه نمود. معمولا افرادی که می خواهند ارتودنسی انجام دهند، نیاز به این تصویر دارند.. این عکس برای بررسی رشد فک و صورت و جمجمه بسیار می باشد، همچنین در این عکس رادیوگرافی مسیر رشد فک و صورت و الگوی صورت نمایان است. در این نوع رادیوگرافی به طور کامل از یک طرف سر بیمار تصویربرداری می‌شود.
رادیوگرافی دندان پانورامیک
در این نوع تصویربرداری، دستگاهی به دور سر فرد می‌چرخد و تنها با یک بار پرتودهی از تمام محیط دو فک تصویربرداری می‌کند. دندانپزشکان از این تکنیک برای بررسی دندان‌های آسیب دیده، دندان‌های عقل، برای کاشت ایمپلنت، تشخیص تومورها یا مشکلات فک استفاده می‌کنند.
رادیوگرافی دندان توموگرافی
تصویر توموگرافی، یک لایه خاص یا اسلایس از دهان را با پنهان کردن سایر لایه ها به صورت برجسته نشان می‌دهد. این نوع تصویر برداری به بررسی ساختار هایی از دهان می‌پردازد که دیدن آن ها به دلیل وجود سایر ساختار های اطراف، دشوار می باشد.
رادیوگرافی دندان سیالوگرام
در این نوع تصویربرداری یک ماده رنگی به غدد بزاقی تزریق می گردد تا این غدد در فیلم رادیوگرافی دیده شوند. اما چرا با تزریق؟ غدد بزاقی جزء بافت های نرم بدن هستند و به همین دلیل در رادیوگرافی بدون تزریق مواد حاجب (رنگی) دیده نمیشوند. در اصل برای تصویر برداری از بافت های نرم بدن باید تزریق مواد رنگی انجام شود. این مواد برای بدن ضرری ندارند، اما ممکن است اطرافیان حساس مانند زنان باردار، کودکان و زنانی که در سن باروری هستند را مورد تاثیر قرار دهد. به همین دلیل معمولا به افرادی که این تصویر برداری از آنها انجام می شود، توصیه می گردد 24 الی 48 ساعت با گروه های حساس در ارتباط نباشند. دندانپزشکان ممکن است این تصویر برداری را برای بررسی مشکلات غدد بزاقی مانند انسداد یا سندروم Sjogren که اختلالی با علائم خشکی چشم و دهان است، درخواست نمایند. این اختلال می‌تواند در پوسیدگی دندان‌ها نقش داشته باشد.
