دندان پزشکی یوسف بالوی پورخونریزی های ارثی به گروهی از بیماری ها گفته می شود که در آن ها عواملی مانع انعقاد خون می شوند. یکی از بیماری های معمول در این زمینه هموفیلی است که از والدین به فرزند انتقال پیدا می کند. هموفیلی بر روی یک ژن معیوب X قرار می گیرد، بنابراین اگر پدر مبتلا به هموفیلی بوده و مادر سالم باشد، دختران حامل ژن می شوند و پسران سالم خواهند بود. چنانچه پدر سالم و مادر حامل ژن معیوب باشد، دختران سالم و پسران مبتلا به هموفیلی می شوند.
معمولاً زنان حامل ژن این بیماری بوده ولی مردان به هموفیلی مبتلا می شوند. موارد بسیار نادری وجود دارند که هموفیلی در زنان بروز کرده باشد.
از آنجایی که هموفیلی مهم ترین بیماری خونریزی دهنده است، می خواهیم به موضوع هموفیلی و بیماری های دهان و دندان بپردازیم. توجه داشته باشید که شرایط خاص این بیماران در درمان های دندانپزشکی باید در نظر گرفته شود. اگر خود یا فرزندتان با این بیماری درگیر هستید، ادامه مطلب را دنبال کنید تا اطلاعات کاملی راجع به بیماری های دهان و دندان در هموفیلی ها بدست بیاورید.
بیماری هایی دهان و دندان در بیماران هموفیلی
یکی از سوالات مهمی که توسط بیماران هموفیلی یا والدین آن ها مطرح می شود این است که آیا به دلیل شرایط خاص هموفیلی احتمال ابتلا به بیماری های دهان و دندان در آنها بیشتر است یا خیر. واقعیت این است که بیماران هموفیلی نسبت به دیگران به میزان بیشتری به بیماری های دهان و دندان مبتلا نمی شوند و لازم نیست در این باره نگرانی داشته باشند.
موضوع حائز اهمیت در این زمینه مساله پیشگیری و مراقبت هایی است که بیماران هموفیلی یا خانواده آنها درباره سلامت دهان و دندان باید انجام دهند. متاسفانه بیماران درگیری های زیادی دارند که توسط بیماری هموفیلی ایجاد شده و به مراقبت دندان ها در اغلب موارد توجه ویژه ای نشان نمی دهند. وقتی دندان ها در طی سال های متمادی مراقبت نشوند، زمینه برای ابتلا به بیماری های دهان و مخصوصاً لثه فراهم می گردد.
مراقبت های دهان و دندان در بیماران هموفیلی
وقتی تشخیص بیماری هموفیلی در سنین کودکی صورت گرفت، والدین بایستی با جدیت و دقت آموزش های لازم را درباره مراقبت های دندان بیاموزند و کودک را در این مورد یاری کنند. توجه داشته باشید همان طور که در بخش قبلی هم گفتیم، بیماری هموفیلی باعث بروز بیماری های دهان و دندان نمی شود ولی به دلیل عدم مراقبت از دندان، باید انتظار شرایط حاد را داشته باشیم.
خوشبختانه در بیماران هموفیلی مانند همه افراد امکان پیشگیری از بیماری های دهان و دندان تا ۹۵ درصد وجود دارد، در حالی که درمان این بیماری ها به سادگی صورت نمی گیرد.
عوامل بیماری های دهان و دندان در بیماران هموفیلی
عوامل بیماری های دهان و دندان در بیماران هموفیلی دقیقاً مانند سایر افراد است، با این تفاوت که عوارض این بیماری ها شدید‌تر بوده و درمان مشکل تر می باشد. در ادامه برخی از بیماری های معمول دهان و دندان را بررسی می کنیم تا ببینیم چه عوارضی برای هموفیلی ها به همراه می آورند.
پلاک دندانی
یکی از مهم ترین عوامل برای ابتلا به بیماری های دهان و دندان، دنتال پلاک یا پلاک دندانی است. پلاک دندانی شامل لایه ای از باکتری ها، پروتئین ها، باقی مانده سلول های درون دهانی و … می باشد که بر روی دندان ها تجمع می کنند. این سلول های زنده نیاز به تغذیه دارند و از کربوهیدرات موجود در بزاق دهان استفاده می نمایند. بنابراین فردی که به صورت مرتب مسواک نمی زند و مواد قندی مصرف می کند، شرایط مناسبی برای تشکیل و ازدیاد پلاک دندانی ایجاد نموده و پس از مدتی پوسیدگی دندان را تجربه خواهد کرد.
وقتی پلاک دندانی زیاد شد، باکتری ها تکثیر می شوند و اسیدی تولید می کنند که به راحتی مینای دندان را حل نموده و باعث پوسیدگی دندان می گردد. علاوه بر این پلاک های لثه ای یا پریودنتال را هم باید در نظر بگیریم که عامل اصلی بروز بیماری های لثه می باشد. التهابات لثه در اغلب موارد خونریزی لثه را به همراه دارند که می تواند برای بیماران هموفیلی به یک مشکل حیاتی تبدیل شود.
راه های پیشگیری از پلاک دندانی
بایستی والدین پس از تشخیص هموفیلی در کودک، از یک دندانپزشک درباره مراقبت های لازم دهان و دندان سؤال کنند و کودک را در این باره آموزش دهند. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان در هموفیلی ها باید به آرامی صورت بگیرد تا خود باعث خونریزی نشود. همچنین لازم است فرد مبتلا به هموفیلی از محلول های دهانشویه استفاده کند.
راه های درمان پلاک دندانی در بیماران هموفیلی
چنانچه بیمار هموفیلی به التهابات لثه دچار شود، پیش از آغاز درمان بایستی عامل مورد نیاز را از راه تزریق دریافت کند (همان عاملی که در بدن بیمار وجود ندارد و کمبود آن باعث عدم انعقاد خون می شود) سپس درمان توسط دندانپزشک آغاز می گردد.
پوسیدگی دندان
در بخش قبلی گفتیم که یکی از عوامل پوسیدگی دندان، پلاک دندان است. مصرف مواد قندی و مسواک نزدن در مدت کوتاهی باعث پوسیدگی دندان می شود. بنابراین بیماران هموفیلی باید در این زمینه مراقبت های بیشتری انجام دهند.
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان
محدود کردن مصرف مواد قندی، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان راه های آسانی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان هستند.
راه های درمان پوسیدگی دندان در بیماران هموفیلی
چنانچه بیمار هموفیلی نیاز به درمان پوسیدگی دندان داشته باشد، ممکن است حتی تزریق مواد بی حسی باعث بروز خونریزی شدید شود. پیش از شروع درمان بایستی دندانپزشک درباره شرایط بیمار هموفیلی آگاه شود و بر اساس نوع هموفیلی اقدامات لازم را انجام دهد.
به طور کلی بیماران هموفیلی برای جلوگیری از بیماری های دهان و دندان بایستی به خوبی آموزش ببینند. همچنین از دوران کودکی تحت نظر کلینیک های تخصصی هموفیلی باشند. معمولاً در این کلینیک ها چند دندانپزشک وجود دارند که تجربه زیادی برای درمان بیماران هموفیلی داشته و از بروز مشکلات حیاتی جلوگیری می کنند.
آیا بیماران هموفیلی می توانند در دندانپزشکی بی حسی دریافت کنند؟
یکی از چالش های مهم برای درمان بیماری های دهان و دندان در هموفیلی ها این است که تزریق داروی بی حسی باعث خونریزی می گردد. بسیاری از دندانپزشکان از بیهوشی های استنشاقی استفاده می کنند زیرا در این روش هیچ سوزنی وارد پوست نمی شود که باعث خونریزی باشد. اگر دندانپزشک بخواهد از روش استنشاقی برای بیهوشی استفاده کند، پیش از شروع درمان با فرد و خانواده او صحبت می کند و شرایط مناسب را بوجود می آورد.
کشیدن دندان در بیماران هموفیلی
کشیدن دندان در بیماران هموفیلی می تواند یک عمل بسیار مشکل باشد و باعث بروز خونریزی های شدید و غیر قابل کنترل شود. کشیدن دندان بیماران هموفیلی تنها در بیمارستان هایی صورت می گیرد که دارای فرآورده های خونی کافی هستند زیرا مشخص نیست بعد از کشیدن دندان، بیمار هموفیلی تا چه میزان نیاز به خون خواهد داشت. لازم به ذکر است که برای کشیدن دندان بیماران هموفیلی، بایستی بیهوشی عمومی اعمال شود.
چنانچه فرزند شما مبتلا به هموفیلی است، از سن نوزادی او را هر ۶ ماه یکبار برای چکاپ نزد دندانپزشک ببرید. دندانپزشک با معاینه نوزاد یا کودک می تواند بیماری های احتمالی دهان و دندان را تشخیص داده و از پیشرفت آن جلوگیری کند. همچنین والدین باید آموزش ببینید و به کودک یاد بدهند چگونه مسواک بزند تا باعث خونریزی نشود. قطعاً برای بیماران هموفیلی پیشگیری از بیماری های دهان و دندان بسیار آسان تر از طی کردن روند درمان است. فراموش نکنید که حتماً برای دریافت خدمات بهتر تحت نظر یک کلینیک تخصصی هموفیلی قرار بگیرید.