دندان پزشکی یوسف بالوی پورمال اکلوژن یکی از مشکلات مربوط به چیدمان دندان‌ها می باشد. به بیان ساده تر شکل غیرطبیعی قرارگیری دندان های فک بالا و پایین مال اکلوژن نامیده می شود. مال اکلوژن انواع مختلفی دارد، مثلاً ممکن است دندان های فک پایین جلوتر از دندان های فک بالا باشند. برای هر کدام از مشکلات مال اکلوژن نامی انتخاب شده است که وضعیت را شرح می دهد. انواع مال اکلوژن عبارتند از اوربایت، آندر بایت، اپن بایت، کراس بایت و … می باشد. تنها راه درمانی مال اکلوژن، ارتودنسی دندان است. البته اگر وضعیت دندان ها خیلی بغرنج باشد، باید بیمار توسط یک متخصص جراح فک، تحت ارتوسرجری (عمل جراحی فک) قرار بگیرد.
وقتی تمام دندان های شیری افتادند و دندان های دائمی جای آن ها را گرفتند، یعنی در سن ۱۲ سالگی مشخص می شود که فرد مشکلات مال اکلوژن دارد یا خیر. در این مطلب می خواهیم به بررسی مشکلات مال اکلوژن بپردازیم و انواع آن را توضیح دهیم. همچنین عوامل بوجود آمدن مال اکلوژن و عوارض ناشی از آن را نام ببریم.
انواع مال اکلوژن
به طور کلی می توانیم مشکلات مال اکلوژن را به سه دسته تقسیم بندی کنیم.
● مال اکلوژن نوع۱
در مال اکلوژن نوع ۱ دندان های فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی گیرند و علاوه بر این دندان‌ها در کنار هم به صورت منظم قرار نگرفته اند، مثلاً کج یا فاصله دار هستند.
● مال اکلوژن نوع ۲
در مال اکلوژن نوع ۲ دندان های فک پایینی عقب‌تر از فک بالا هستند که اوربایت را بوجود می‌آورند. معمولاً در نوع ۲ دندان‌های آسیا هم در فک بالا و پایین به هم نمی رسد.
● مال اکلوژن نوع ۳
در مال اکلوژن نوع ۳ دندان های فک پایین جلوتر هستند و باعث آندر بایت می شوند.
بنابراین هر سه نوع مال اکلوژن مشکلات بایت بوجود می آورند. انواع مشکلات بایت را در بخش ابتدایی نام بردیم و در ادامه آنها را شرح می دهیم.
اپن بایت
اپن بایت حالتی از مال اکلوژن است که وقتی فرد دندان ها را روی هم قرار می دهد، دندان های فک بالا و پایین به هم نمی رسد. اپن بایت باعث می شود که فضای خالی بین دو فک باشد و فرد نتواند بعضی از حروف را به خوبی تلفظ کند.
اور بایت
اور بایت به حالتی اطلاق می شود که وقتی فرد دندان ها را روی هم قرار می دهد، دندان های فک بالا جلوتر قرار می گیرند. به شکلی که دندان های فک پایین را می پوشانند. توجه داشته باشید که در حالت طبیعی بایستی دندان های فک بالا جلوتر باشند اما در اوربایت دندان های بالایی بسیار بیشتر از حالت طبیعی، جلو آمده اند.
کراس بایت
در کراس بایت وقتی دندان ها روی هم قرار می گیرند، یک یا چند دندان از فک بالا و پایین به هم برخورد می کنند. یکی از حاد‌ترین مشکلات مال اکلوژن، کراس بایت است، زیرا در مدت زمان کوتاهی باعث فرسایش و آسیب دندان های درگیر می گردد.
آندر بایت
آندر بایت به حالتی گفته می شود که وقتی فرد دندان ها را روی هم قرار می دهد، دندان های فک پایینی دقیقاً روی فک بالایی قرار می گیرد یا در شرایط حاد‌تر فک پایینی جلوتر هستند. آندر بایت تأثیر منفی زیادی بر چهره دارد و ممکن است باعث شود که فرد بعضی از کلمات را به درستی ادا نکند.
اور جت
اور جت تقریباً مانند اور بایت است با این تفاوت که دندان های بالایی جلوتر از دندان های پایینی هستند و در عین حال بین آنها یک فاصله افقی هم وجود دارد.
عوارض مال اکلوژن
همه انواع مال اکلوژن تغییرات زیادی در حالت چهره فرد بوجود می آورند. یعنی حتی وقتی دهان بسته است، این مشکلات قابل تشخیص هستند. برای مثال گونه های بیمار برجسته نیست، لب‌ها جلوتر از حالت طبیعی قرار دارند، فک پایین ظرافت چهره را از بین می‌برد. بنابراین اولین عارضه قابل مشاهده در انواع مال اکلوژن از نظر زیبایی در چهره مشخص می شود. علاوه بر این اگر مال اکلوژن درمان نشود، باعث فرسایش و پوسیدگی دندان ها، لق شدن آنها، مشکلات گوارش (عمل جویدن به درستی انجام نمی شود)، مشکلات صحبت کردن و بیان و … می شود. اگر مشکلات مال اکلوژن شدید باشند فرد دچار درد در گوش یا ناحیه گیجگاهی می گردد.
عوامل بوجود آمدن مال اکلوژن
مهم ترین عامل بوجود آمدن مشکلات مال اکلوژن ژنتیک است. معمولاً افراد این مشکلات را از والدین به ارث می برند و حتی اگر والدین چنین مشکلاتی نداشته باشند در صورت ازدواج فامیلی، ژن های مغلوب خود را بروز می دهند و ممکن است باعث مال اکلوژن در فرزندان شود. غیر از عامل ژنتیک عوامل دیگری هم برای مال اکلوژن وجود دارند که عبارتند از:
● مکیدن پستانک در خردسالی یا کودکی، مکیدن شست.
● تصادفات یا حوادثی که به فک ضربه وارد کرده اند.
● تومور‌ها یا کیست‌های فک و دهان
● عدم تناسب ونیر یا دیگر موادی که برای ترمیم دندان ها استفاده شده اند.
تشخیص و درمان مال اکلوژن
توصیه می شود که کودکان را بعد از ۷ سالگی هر دو سال یکبار برای چکاپ نزد دندانپزشک ببرید، تا اگر مشکلات مال اکلوژن در آنها وجود دارد در اسرع وقت درمان شود. به هر حال در هر سنی که به دندانپزشک مراجعه کنید او با معاینه دندان و فک ها و همچنین بررسی تصویر رادیوگرافی می توانند مشکلات مال اکلوژن را تشخیص دهد.
اگر بیماری در سنین کودکی باشد و دندان های دائمی به دندان های شیری فشار بیاورند، دندانپزشک دندان های شیری را می کشد تا مشکل برطرف شود. اگر همچنان کودک در سنین رشد دچار مشکلات مال اکلوژن بود، از ارتودنسی فانکشنال استفاده می شود تا دندان ها به حالت طبیعی برگردند. در سنین بلوغ یا بزرگسالی باید از درمان های ارتودنسی برای حل مشکلات مال اکلوژن استفاده کرد.
جمع‌بندی
مشکلات مال اکلوژن همان طور که متوجه شدید اختلالات زیادی در زیبایی چهره، قدرت بیان، عمل جویدن غذا ایجاد می کنند. علاوه بر این‌ها دندان هایی که به واسطه بایت های غیر طبیعی تحت فشار قرار دارند، خیلی زود پوسیده یا لق می شوند. بهترین راه حل این است که کودکان را بعد از سن ۷ سالگی برای چکاپ نزد دندانپزشک ببرید تا با ارتودنسی های پیشگیری کننده در هزینه‌ها صرفه جویی کرده و اعتماد به نفس کودک را بالا ببرید. اما به هر شکل اگر در بزرگسالی درگیر مشکلات مال اکلوژن هستید، به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید و برای همیشه از شر این مشکلات خلاص شوید.