فلوراید تراپی

یکی از شایع ترین مشکلات دندان، پوسیدگی آنها می باشد. پوسیدگی دندان با آنکه قابل درمان است اما می تواند زمینه ساز بروز مشکلات متعددی برای دندان ها شود. پوسیدگی دندان ها علل مختلفی دارد که در مقالات گذشته درباره آنها بحث کرده ایم.

پوسیدگی دندان اگر سطحی باشد می توان به راحتی آن را ترمیم نمود اما اگر پوسیدگی پیشرفت کند و باعث از بین رفتن پالپ دندان شود باید درمان ریشه یا همان عصب کشی انجام شود که مشکلات خود را به همراه خواهد داشت. پس بهتر است قبل از آنکه دندان ها به علل مختلف دچار پوسیدگی شوند آنها را مقاوم نمود و از پوسیدگی جلوگیری کرد.

اولین راه و شاید می توان گفت مهمترین راه جلوگیری از پوسیدگی دندان ها رعایت بهداشت دهان و دندان است. بعد از خوردن مواد غذایی برخی از آنها در میان دندان ها قرار می گیرند و فقط با استفاده از مسواک و نخ دندان زدوده می شوند. اما با توجه به آنکه درصد بالایی از مردم به طور صحیح مسواک نمی زنند و همچنین از نخ دندان استفاده نمی کنند پوسیدگی تبدیل به شایع ترین مشکلات مربوط به دهان و دندان شده است. 

می توان گفت مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی و استفاده از نخ دندان در آخر شب مهمترین کاری است که هر فرد باید در طول روز انجام دهد. مسواک زدن صحیح به طور متوسط بین 2 الی 4 دقیقه زمان می خواهد که بسیاری از مردم کمتر از این زمان اندک مسواک می زنند. مواد غذایی میان دندان ها فقط با استفاده از نخ دندان و استفاده صحیح از مسواک زدوده می شود. 

استفاده بی رویه از مواد غذایی حاوی قند و شکر مانند انواع آبنبات و شکلات و شیرینی علاوه بر اینکه برای سلامت بدن مشکل ایجاد می کنند، می توانند باعث پوسیدگی دندان ها نیز شوند. پس برای جلوگیری از پوسیدگی مصرف این نوع مواد غذایی را باید به حداقل رساند.

همانطور که بسیاری از مردم می دانند برای استحکام استخوان ها و دندان ها مصرف کلسیم تاثیر به سزایی دارد. افراد باید از سنین کودکی مصرف کلسیم خود را به حد کافی برسانند.

یکی دیگر از روش هایی که می تواند از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کند. فلوراید تراپی می باشد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم

فلوراید تراپی

همیشه رعایت موارد بالا و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان نمی تواند از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کند، جنس دندان ها نیز در پوسیدگی تاثیر دارد. همانطور که می دانید سطح دندان ها به وسیله مینای دندان محافظت می شوند. در اصل اولین قسمتی از دندان که در برابر پوسیدگی قرار می گیرد مینای دندان می باشد. اگر مینای دندان ضعیف باشد دندان ها به سرعت پوسیده می شوند. برای محافظت از دندان ها موثر ترین ماده، فلوراید می باشد. بسیاری از خمیر دندان ها و دهانشویه ها، حاوی کافی فلوراید هستند که استفاده از آنها می تواند از پوسیدگی جلوگیری کند. پس رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها از پوسیدگی جلوگیری می کند بلکه باعث استحکام مینای دندان نیز می شود. 

همانطور که گفته شد بسیاری از خمیر دندان ها حاوی فلوراید می باشد علاوه بر این فلوراید در برخی از مواد غذایی نیز وجود دارد. اما جدا این موارد روشی در دندانپزشکی وجود دارد که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها استفاده می شود، فلوراید تراپی روشی می باشد که با استفاده از فلوراید دندان ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می کنند. 

یون های موجود در فلوراید به مینای دندان ها نفوذ می کنند و باعث مقاومت بیشتر آنها در برابر مواد اسیدی موجود در مواد غذایی می شوند.

افرادی که جنس دندان آنها به نحوی است که مستعد پوسیدگی می باشد، می توانند از روش فلوراید تراپی استفاده کنند. 

مزایای فلوراید تراپی چیست؟

مهمترین مزیت فلوراید تراپی این است که می تواند مواد معدنی را به سطح دندان ها که محل رشد باکتری ها است بیاورد. این باکتری ها مینای دندان را از بین می برند فلوراید تراپی به افراد کمک می کند که مینای دندان را ترمیم کنند. یکی دیگر از مزایای فلوراید تراپی این است که امکان مهار رشد باکتری های مضر درون دهان را دارد. این روش درمانی از ایجاد حفره های بعدی در درون دندان ها به میزان قابل توجهی جلوگیری می کند.

فلوراید این قابلیت را دارد که مواد معدنی را به سطح دندان ها یعنی جایی که مینای دندان خراب شده است را باز می گرداند و مجددا آن را ترمیم می کند. دقت داشته باشید که فلوراید تراپی موجب از بین رفتن پوسیدگی در دندان ها نمی شود. اما این قابلیت را دارد که به میزان قابل توجهی از پوسیدگی بیشتر دندان ها جلوگیری کند. افرادی که دندان های آن ها دچار پوسیدگی شده اند می توانند با استفاده از فلوراید تراپی از نفوذ پوسیدگی به داخل پالپ دندان ها پیشگیری کنند. یکی دیگر از مزایای این روش درمانی جایگزین کردن آن به جای عصب کشی می باشد.

فلوراید تراپی برای چه افرادی مناسب است

دندانپزشکان معمولا به افراد زیر توصیه می کنند که از روش فلوراید تراپی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها استفاده نمایند:

کودکان: به دلیل آنکه دندان های شیری مقاومت کمتری نسبت به دندان های دائمی دارند، همیشه در مستعد پوسیدگی می باشند. این اتفاق زمانی که دندان ها مسواک زده نمی شوند تشدید می شود. اغلب کودکان از مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اجتناب می کنند. همچنین به دلیل استفاده از برخی از داروهای خاص و عوامل دیگر، پوسیدگی دندان را تشدید می کند. به همین دلیل بهتر است کودکان زیر 6 سال از روش فلوراید تراپی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان های شیری و مقاوم کردن ریشه دندان های دائمی، استفاده نمایند. 

نوجوانان: وقتی دندان های دائمی شروع به رویش می کنند، در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. همانطور که در بالا گفته شد، کودکان و نوجوانان اغلب از مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اجتناب می کنند. به همین دلیل بهتر است در این سنین برای استحکام ریشه دندان های دائمی و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها از روش فلوراید تراپی استفاده شود.

بزرگسالان: همانطور که می دانید موارد زیادی پوسیدگی دندان را تسریع می بخشند، یکی از این موارد خشکی دهان و ترشح کم بزاق می باشد. برخی از افراد از این مشکل رنج می برند در این افراد پوسیدگی دندان بیشتر صورت می گیرد. خشکی دهان می تواند بر اثر عوامل طبیعی بدن یا به دلیل مصرف برخی از دارو ها رخ بدهد. افرادی که از خشکی دهان رنج می برند بهتر است برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها از فلوراید تراپی استفاده کنند. 

همچنین افرادی که دندان های حساس دارند و در سال حداقل 2 دندان آنها پوسیده می شود بهتر است از روش فلوراید تراپی استفاده نمایند. 

در برخی از درمان های دندانپزشکی مانند روکش دندان و ارتودنسی و ... ، بنا بر تشخیص دندانپزشک فلوراید تراپی انجام می شود. 

لازم به ذکر است بیمارانی که تحت درمان رادیوتراپی هستند مانند بیماران سرطانی بهتر است از فلوراید تراپی استفاده کنند. 

فلوراید تراپی کودکان چیست؟

با توجه به اینکه مشکلات پوسیدگی دندان از کودکی شکل می گیرد می توانید از فلوراید تراپی به عنوان یکی از شیوه های مناسب برای جلوگیری از کاهش پوسیدگی در دندان های کودکان می باشد. فلوراید به عنوان یک عامل ناشناخته است که در مقابله با پوسیدگی دندان اتفاق می افتد. باکتری های اسیدی باعث می شود مینای سخت محافظت کننده ی دندان را حل می کنند. فلوراید به عنوان ماده اولیه ضد پوسیدگی دندان شناخته می شود. این ماده به صورت سیستماتیک داخل بدن انسان ها وجود دارد که به صورت موضعی عمل می کند.

فلوراید به عنوان یک معیار بسیار موثر و مطمئن در بین انسان ها برای کاهش شیوع پوسیدگی دندان ها به شمار می رود. فلوراید تراپی برای کودکان معمولا در مطب دندانپزشکان برای همه ی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می شود. ممکن است برخی از کودکان دچار پوسیدگی دندان نباشند اما فلوراید تراپی یرای آن ها فوایدی دارد. به این ترتیب که فلوراید موضعی را به عنوان یک وسیله برای درمان و افزایش میزان فلوراید مینای دندان هایی که تازه روئیده است مقاومت دندان ها را افزایش می دهد و دندان ها را در مقابل پوسیدگی افزایش می دهد.

فلوراید تراپی کودکان چگونه انجام می گیرد؟

فلوراید تراپی برای کودکان به شکل معمول در مطب دندانپزشکی با استفاده از انواع مختلف فلوراید انجام می گیرد. این مواد می توانند به صورت کف، ژل یا موادی به نام وارنیش باشند. دندانپزشک این مواد را بر روی دندان های کودک می مالد. ژل ها و کف ها با استفاده از وسایل خاص در دهان افراد قرار می گیرد. این مواد باید به مدت 4 دقیقه در داخل دهان کودک باقی بماند. اما وارنیش را با استفاده از وسایلی مانند قلم مو تنها بر روی دندان ها مالیده می شود.

این فرایند احتباجی به بی حسی ندارد و برای کودکان دردناک نخواهد بود. معمولا فلورایدها با طعم های مختلفی ساخته شده که برای آن ها آزار دهنده نباشد.

مراحل انجام فلوراید تراپی

برای انجام فلوراید تراپی باید به دندانپزشکی مراجعه نمایید. در دندانپزشکی مراحل زیر انجام می شود.

• سطح رویی دندان ها به وسیله مسواک برقی مخصوص تمیز می شوند.
• تمامی دندان های به ژل فلوراید آغشته می شوند. فلوراید حدود 5 دقیقه روی دندان ها قرار می گیرد.
• بعد از گذشت حدودا 5 دقیقه سطح دندان از مواد فلوراید با استفاده از گاز استریل پاک می شود. 
• از آنجایی که فلوراید ماده خوراکی نیست، باید حدودا نیم ساعت از قورت دادن آب دهان پرهیز نمود و باید بزاق را از دهان خارج کرد. همچنین در این مدت باید از خوردن و آشامیدن مواد غذایی پرهیز کرد.
• فلوراید تراپی در کودکان کمی سخت می باشد. به همین دلیل اغلب برای کودکان زیر سه سال انجام نمی شود.
• در صورتی که ژل فلوراید به مقدار زیاد همراه با بزاق قورت داده شود بهتر است برای جلوگیری از مسمومیت شیر نوشید. 
• در صورت دل درد و یا تهوع بعد از فلوراید تراپی حتما به پزشک مراجعه کنید. البته این مورد به ندرت رخ می دهد و دلیل آن خوردن ژل فلوراید است.

مراقبت های بعد از فلوراید تراپی 

• پس از انجام فلوراید تراپی لازم است که فرد مواردی را جهت مراقبت از دندان های خود رعایت کند.
• پس از اینکه فراید فلوراید تراپی انجام گرفت لازم استکه فرد تا یک ساعت تز خوردن و آشامیدن پرهیز کند.
• تا صبح روز بعد از انجام این روش درمانی باید از کشیدن نخ دندان و مسواک زدن اجتناب کند.
• باید از مصرف دهانشویه فلوراید و الکل پرهیز کند.
• کودکان پس از انجام وارنیش باید به مدت یک روز غذاهای نرم و جذب شدنی میل کنند.
• در هنگام فلوراید تراپی ممکن است کودک مقدار زیادی از این ماده را قورت بدهد. در صورت بروز دل درد و حالت تهوع باید به کودک مقدار زیادی شیر بخورانید.
• برای کودکان زیر 3 سال معمولا فلوراید تراپی انجام نمی دهند به این دلیل که امکان خارج کردن بزاق دهان را ندارند.
• معمولا فلوراید تراپی را برای دندان های دائمی و شیری انجام می دهند. اما بهتر است که این شیوه درمانی دندانپزشکی با رویش اولین دندان دائمی در شش سالگی انجام بگیرد.
• در صورتی که دندان های کودکان در معرض پوسیدگی شدید قرار دارد می توانید وارنیش را هر سه ماه یکبار انجام دهید. اما اگر مشکل پوسیدگی دندان در آن ها چندان جدی نباشد کافیست که فلوراید تراپی را هر 6 ماه یکبار انجام دهید.

• عوارض استفاده زیاد از فلوراید

مصرف بی رویه فلوراید نیز مانند هر ماده و داروی دیگری عوارضی را به همراه خواهد داشت. در صورت استفاده زیاد از فلوراید، فلوروسیس به وجود می آید. منظور از فلوروسیس پدید آمدن لکه های قهوه ای و سفید روی دندان ها است. با آنکه فلوروسیس بیماری به حساب نمی آید اما زیبایی ظاهری دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. فلوراید تراپی فقط باید زیر نظر دندانپزشک انجام شود. این اتفاق فقط در صورت استفاده مکرر از روش فلوراید تراپی رخ نمی دهد بلکه در صورت استفاده مکرر از خمیر دندان های حاوی درصد زیادی از فلوراید یا نوشیدن همیشگی آی حاوی فلوراید نیز رخ می دهد. 

در برخی موارد مصرف بالای فلوراید امکان دارد باعث مسمومیت افراد شده و استخوان ها و دندان ها را دچار آسیب می حاوی دوز بالایی از فلوراید هستند امکان دارد عوارضی مانند ابتلا به اسهال، تعریق زیاد، احساس خستگی را برای افراد به وجود کند. بیشتر خمیردندان های مخصوص کودکان فاقد فلوراید هستند. به همین دلیل است که فلوراید تراپی اکثرا به کودکان پیشنهاد می شود. در صورتی که افراد دوز بالایی از فلوراید را دریافت کنند امکان دارد با عوارض ذیل مواجه گردند.

یکی از شایع ترین عوارض استفاده بیش از حد از فلوراید ایجاد لکه های سفید بر روی دندان ها می باشد.

امکان تغییر رنگ بر روی دندان ها وجود دارد.

امکان ایجاد هموستاژ و اشکال در استخوان های فرد وجود دارد.

در برخی موارد مصرف بعضی از قرص هایی که بیاورد. در بعضی از موارد بسیار کمیاب مشاهده شده است که مصرف بیش از حد فلوراید امکان دارد باعث مرگ افراد شود. به همین علت است که همواره توصیه می شود مکمل هایی را که دارای فلوراید هستند از دسترس کودکان دور نگه دارید.

سوالات متداول