دندان پزشکی یوسف بالوی پورفشردن دندان ها و یا ساییدن آنها به روی هم را دندان قروچه یا بروکسیم می گویند. این عمل در بسیاری از افراد به صورت عادت می باشد. حتی شاید بسیاری از ما از این عادت خود بی خبر باشیم زیرا اغلب در خواب شبانه این اتفاق می افتد. اکثرا علت دندان قروچه را اضطراب و استرس زیاد دانسته اند اما علت اصلی آن شناسایی نشده است.
وقتی شخصی در هنگام عصبانیت دندان های خود را روی هم فشار می دهد یا آنها را روی هم می کشد دچار بروکسیم شده است. این عادت غلط به شدت به دندان ها آسیب می رساند. همانطور که گفته شد بسیاری از افراد از این عادت خود بی خبر هستند زیرا در هنگام خواب به صورت ناخودآگاه دندان قروچه می کنند. اگر هر کدام از علائم زیر را دارید بدین معنا است که شما نیز دچار این عادت شده اید:
- سردرد های صبحگاهی که به دلیل فشردن دندان به صورت طولانی مدت در طول شب رخ می دهد
- شنیدن صدای کشیده شدن دندان ها روی هم توسط دیگران
- دردناک شدن عضلات فک
- درد های مختلف در نقاط مختلف صورت
- صدمه دیدن و یا تورم لثه ها
- شکستن دندان بدون علت
علت دندان قروچه چیست؟
همانطور که گفته شد عادت به دندان قروچه علت خاصی ندارد اما اغلب افرادی که از این عادت رنج می برند، موارد زیر دیده شده است:
- اضطراب و استرس
- غم و اندوه زیاد
- عصبانیت های شدید
- پارکینسون
- قرار نگرفتن درست دو فک روی یکدیگر
- عوارض برخی از داروهای ضد افسردگی در برخی از افراد
- بیماری های عصاب و روان
دندان قروچه چه مشکلاتی را برای دندان ها و لثه به وجود می آورد؟
دندان قروچه نه تنها باعث آسیب رسیدن به دندان ها و لثه می شود بلکه عضلات و استخوان فک را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم:
- دندان درد
- سردرد های صبحگاهی
- از بین رفتن مینای دندان به دلیل ساییدن دندان روی هم در دراز مدت
- قرار گرفتن دندان ها در معرض پوسیدگی
- در صورتی که دندان ها لامینت و یا روکش شده باشند ممکن است به آنها آسیب وارد شود.
- اگر دندانی پر شده باشد ممکن است دچار شکستگی شود.
- حساس شدن دندان ها
- التهاب لثه
- تحلیل رفتن استخوان فک
درمان دندان قروچه چگونه است؟
ابتدا باید علت دندان قروچه شناسایی شود تا بتوان بهترین راه درمانی را انتخاب نمود. اگر علت دندان قروچه عوامل روحی و عصبی باشد باید به یک مشاور مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود. در بسیاری از افرادی که عادت دندان قروچه داشته اند با مراجعه به مشاور و روانپزشک عادت آنها درمان شده است.
اگر دارویی خواص می خورید که مربوط به افسردگی یا مغز و عصاب است، باید عوارض آن را بررسی نمود زیرا می تواند عوارض آن دارو ها دندان قروچه باشد.
اگر دندان هایتان مشکل دارد و دو فک بالا و پایین روی هم قرار نمی گیرد و یا علاقه دارید که مدام دندان های خود را روی هم فشار دهید یا به آنها ضربه بزنید پس بهتر است به دندانپزشک خود بگویید.
اگر مشکل خاصی ندارید اما در خواب دندان قروچه می کنید می توانید وسیله ای به نام پلاک پاز را از داروخانه ها تهیه کنید این وسیله ژله ای مانند است و در هنگام شب می توانید آن را در دهان خود قرار دهید تا دندان قروچه به دندان ها آسیبی وارد نکند و همچنین در مدت زمان کوتاهی این عادت را ترک کنید.
دندان قروچه اغلب در کودکان رخ می دهد که با شکستن دندان ها همراه است. کودکان به دلایل مختلف به کشیدن دندان یا فشردن دندان روی هم علاقه دارند. بنابراین بهتر است این عادت را در کودکان از بین ببریم تا به سنین بالاتر نیز سرایت نکند.
درمان دندان قروچه در کودکان
همان گونه که می دانید مشکلاتی همچون دندان‌قروچه یا استرس خواب در کودکان ممکن است دلایل متعددی از جمله استرس‌های روزانه، کمبود خواب یا حتی مشکلات جسمی داشته باشد. والدین می‌توانند با انجام برخی اقدامات ساده و موثر به درمان دندان قروچه در کودکان خود کمک کنند.
نقش آرامش در بهبود خواب کودکان
ایجاد یک محیط آرام و مناسب برای خواب شبانه کودک، نقش مهمی در بهبود کیفیت خواب او ایفا می‌کند. یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد این آرامش، انجام کارهای خاص قبل از خواب است. حمام آب گرم به عنوان یکی از روش‌های موثر برای آرامش بدن کودک شناخته می‌شود. همچنین، گوش دادن به موسیقی ملایم یا خواندن یک کتاب داستان قبل از خواب می‌تواند ذهن کودک را به آرامش برساند و او را برای یک خواب عمیق و راحت آماده کند.
آماده‌سازی کودک برای خواب شب
حتی اگر دلیل اصلی دندان‌قروچه یا مشکلات خواب کودک پیدا نشود، ایجاد یک برنامه‌ی منظم قبل از خواب می‌تواند به کودک کمک کند تا به آرامش برسد. انجام برخی کارهای ساده مانند:
- تعریف قصه برای کودکان
- پخش موسیقی ملایم برای کودکان
- صحبت کردن با کودکان
صرف زمان کافی برای کودک
در زندگی پر مشغله امروزی، پیدا کردن زمان کافی برای خانواده ممکن است دشوار باشد، اما فراموش نکنید که وقت گذاشتن برای کودک شما اهمیت بسیاری دارد. صرف زمان کافی برای بازی و صحبت با کودکان نه تنها رابطه عاطفی میان شما را تقویت می کند، بلکه به کودک احساس امنیت و آرامش می‌دهد. این کار باعث کاهش استرس و افزایش اعتماد به نفس او می‌شود. زمانی که برای کودک خود اختصاص می‌دهید باید کیفیت بالایی داشته باشد. به او گوش دهید، با او بازی کنید و به او نشان دهید که در هر لحظه کنار او هستید.
اهمیت بازی‌های شاد و مفرح
بازی‌های شاد و مفرح یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش استرس و رفع مشکلاتی مانند دندان‌قروچه است. کودکان از طریق بازی، هیجانات خود را تخلیه می کنند و استرس‌های روزانه را از خود دور می‌کنند. بازی هایی مثل شن بازی، خاک بازی یا آب‌بازی می توانند به کودک کمک کنند تا انرژی های منفی خود را به شیوه ای سالم تخلیه کند. همچنین، بازی های تعاملی مانند بازی با تفنگ های آب پاش یا ساخت قلعه‌های شنی باعث لذت و تفریح کودک می شود و از نظر جسمی و روحی به او کمک می کند.
کرم دندان قروچه انگلی
وجود کرم‌ها و انگل‌ها در بدن می‌تواند باعث اختلال در جذب مواد مغذی شود و برخی از این انگل‌ها، مانند کرمک و کرم‌های قلابدار، می‌توانند در بروز دندان‌قروچه نقش داشته باشند. شایع‌ترین انگل‌های روده در میان کودکان شامل کرم سوزنی، کرم گرد، کرم شلاقی یا کرمک و کرم آسکاریس هستند که ترشح مواد سمی توسط آنها در بدن کودکان شناسایی شده است. هجوم انگل‌ها، به ویژه کرمک و کرم‌های گرد، می‌تواند باعث کمبود آهن در بدن و در نهایت منجر به کم‌خونی شود. انگل‌ها با دزدیدن ویتامین‌های مفید از غذایی که فرد مصرف می‌کند، به ویژه آهن، این کمبود را ایجاد می‌کنند. کم‌خونی شدید می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تاثیر بگذارد و در نتیجه شاهد رشد آهسته و کاهش وزن در کودکان آلوده به انگل خواهیم بود. بنابراین اگر متوجه رشد آهسته کودک خود شدید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. درمان دندان قروچه بزرگسالان در خواب هم نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است. با توجه به دلایل و علائم هر فرد، می‌توان برنامه درمانی مناسب را طراحی کرد تا بهبود کیفیت زندگی و سلامت دهان و دندان فرد حاصل شود.