چه کنیم تا لثه ای سالم داشته باشیم؟

زمانی که بحث سلامت دهان و دندان پیش می آید باید به سلامت لثه ها نیز توجه داشته باشیم. اما باید چه کاری کنیم تا لثه سالمی داشته باشیم؟ متاسفانه بیشتر افراد در بحث دهان و دندان نسبت به این موضوع بی تفاوت هستند. حتی اگر دندان های سالمی داشته باشید بدون هیچگونه مشکلی باز هم نمی توانید از بیماری لثه در امان باشید.

پریودنتال یا بیماری لثه ها چیست؟

پریودنتال نام علمی است که به بیماری لثه ها اطلاق می شود. این بیماری به شکل عفونت است و بافت نرم لثه ها را هدف قرار می دهد. با توجه به این که بیماری لثه نوعی بیماری پیش رونده محسوب می شود در صورتی که به آن رسیدگی نشود و مورد بی توجهی قرار بگیرد می تواند به استخوان فک رسیده و باعث لق شدن دندان ها نیز بشود.

برخلاف تصور افراد بیماری های پریودنتال شایع تر از چیزی است که فکر می کنید. این بیماری در وهله اول به علت بهداشت نامناسب دندان ها ایجاد می شود.

بیماری لثه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

همانطور که قبلا اشاره کردیم این بیماری با عناوین مختلفی مانند پریودنتیت یا بیماری پریودنتال، بیماری لثه ها شناخته می شود. همه این عناوین به یک مسئله اشاره دارد. همانطور که می دانید دهان انسان ها محل باکتری های زیادی است. بعضی از این باکتری ها درون انواع نوشیدنی، غذاها و .... وجود دارد که مصرف آن به مرور زمان باعث ایجاد پلاک هایی بر روی لثه ها می شود. این پلاک ها به صورت بافت نرم است که به رنگ زرد یا بی رنگ می باشد. این پلاک ها بر اثر ترکیب بزاق دهان، باکتری ها و ذرات غذا به وجود می آیند.

قسمت هایی از دهان که باکتری ها برای تجمع پلاک ها انتخاب می کنند به عنوان محل مناسبی برای زندگی باکتری ها به شمار می رود از این رو در این بخش ها رشد کرده و باعث می شوند که لثه افراد دچار بیماری شود.

در واقع عامل بیماری لثه باکتری ها یا همان سمومی هستند که در قالب پلاک ها به لثه های فرد حمله می کنند. این باکتری ها به سرعت راه خود را در امتداد لثه ها باز می کنند و با سرعت زیادی رشد می کنند و منجر به عفونت باکتریایی می شوند. زمانی که باکتری ها پیشرفت می کنند و به نقاط عمیق تر بافت ها می رسند موجب می شوند که لثه هایی که میان دندان ها قرار گرفته اند دچار درد و التهاب شوند.

ایجاد این التهاب ها در واقع پاسخ طبیعی بدن به بیماری است. لثه ها برای خلاصی از دست باکتری ها ملتهب می شوند تا از شر پلاک ها خلاص شوند. عدم توجه به این بیماری باعث می شود که بافت استخوان فک به مرور دچار تحلیل شود و در ادامه منجر به لق شدن دندان ها می شود.

علت بیماری لثه چیست؟ 

همانطور که قبلا اشاره کردیم مهمترین دلیل بیماری پریودنتال تجمع پلاک ها است. پلاک ها دارای باکتری های مختلفی هستند که به صورت بالقوه برای لثه ها ضرر دارند.

به همین دلیل است که افراد بی توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان بیشتر به این بیماری ها مبتلا می شوند. در بعضی افراد نیز این بیماری به دلیل تغییر نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن و ژن ها به باکتری ها به وجود می آید. دلایل دیگری برای ایجاد این بیماری وجود دارد که به اختصار برخی از آن ها را مورد بررسی قرار داده ایم.

استرس: استرس فیزیولوژیکی باعث می‌شود بدن برخی هورمون‌های التهابی آزاد کند که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های لثه یا بدتر شدن آن‌ها شوند.

عوامل ژنتیکی: این عوامل باعث می‌شوند برخی افراد بیش از دیگران مستعد ابتلا به بیماری‌های لثه شوند.

رژیم غذایی: سوءتغذیه یکی از عوامل خطرزا برای بیماری‌های لثه است

تغییرات هورمونی خانم‌ها: زنان بیشتر در معرض بیماری‌های لثه قرار دارند. التهاب لثه ناشی از تغییرات هورمونی، در برخی نوجوانان، برخی زنان باردار و گاهی اوقات نیز به عنوان یکی از عوارض جانبی داروهای جلوگیری از بارداری رخ می‌دهد.

بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند دیابت و ایدز و داروهای مورد استفاده برای درمان برخی از بیماری‌ها

سن: پریودنتیت عموماً با بالا رفتن سن بروز کرده و بیشتر بعد از 35 سالگی رخ می‌دهد.

استعمال دخانیات: سیگار کشیدن، حتی بدون بیماری لثه نیز می‌تواند علل تحلیل لثه و از دست رفتن استخوان شود.

اعتیاد: اعتیاد طولانی مدت باعث تخریب لثه‌ها و دندان‌ها می‌شود.

روش های مراقبتی برای داشتن لثه های سالم

روش های بسیار ساده ای برای پیشگیری از بیماری های لثه وجود دارد که افراد می توانند با انجام آن ها لثه های سالمی داشته باشند.

نخ دندان

استفاده از نخ دندان حداقل یکبار در روز باعث می شود خرده های غذایی که به وسیله مسواک از دهان خارج نمی شوند را با استفاده از نخ دندان خارج کنید. مهم نیست در چه ساعتی از شبانه روز نخ دندان استفاده می کنید فقط این کار را انجام دهید. هنگام کشیدن نخ دندان دقت کنید و همه خرده های غذا را از لابه لای دندان ها خارج کنید اما مواظب باشید که باعث خونریزی لثه ها نشوید.

پاکسازی دندان ها به شکل منظم

افرادی که به شکل منظم به دندانپزشکی مراجعه می کنند می توانند خیلی سریع علائم بیماری لثه را تشخیص دهند. این امر موجب می شود که پیش از اینکه بیماری شدت پیدا کند نسبت به درمان آن اقدام کنند. با استفاده از پاکسازی دندان رسوباتی را که بر روی دندان ها وجود دارد را از بین ببرید. استفاده از این روش یک راه حل است تا پلاک هایی که در زمان کشیدن نخ دندان و مسواک زدن از بین نرفته اند را از بین ببرند. افرادی که به آماس و التهاب لثه دچار هستند می توانند با پاکسازی منظم و نخ دندان کشیدن و مسواک زدن منظم این پلاک ها را از بین ببرند.

سیگار را ترک کنید

یکی از مواردی که ارتباط بسیار قوی با بیماری لثه دارد سیگار کشیدن است. با توجه به اینکه سیگار کشیدن و استعمال دخانیات موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود. استفاده از آن باعث می شود که مقابله با عفونت دندان برای بدن سخت شود. استفاده از سیگار موجب می شود که بعد از آسیب دیدن لثه ها بازسازی بافت آن ها بسیار سخت شود.

دو بار در روز مسواک بزنید

پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید این امر موجب می شود غذاهایی که در میان دندان و لثه ها گیر کرده است بیرون بیاید و از ایجاد پلاک ها جلوگیری شود. در هنگام مسواک زدن دندان ها زبان را هم تمیز کنید. به این دلیل که پرزهای زبان محل مناسبی برای تجمع باکتری ها می باشد. از یک مسواک مناسب دندان هایتان استفاده کنید.

استفاده از مسواک های برقی برای از بین بردن پلاک ها به مراتب کاربردی تر از مسواک های دستی است. قسمت سری مسواک های برقی را هر چند وقت یکبار تعویض نمایید به این دلیل که پس از استفاده دچار ساییدگی می شوند.

از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنید

خمیردندان های مختلفی در بازار وجود دارند که  برندهای سازنده شان ادعا دارند که می توانند التهاب لثه را کاهش دهند. اما نکته مهم در اینجا انتخاب یک خمیردندان براساس مهر و تایید بهداشت است.

از دهانشویه های درمانی استفاده کنید

دهانشویه های درمانی را می توانید از داروخانه ها خریداری کنید. این محصولات باعث می شوند که التهابات لثه ها کاهش پیدا کند. این دهان شویه ها موجب می شود که دهان تان را شستشو دهید و در کنار آن به از بین بردن باقی مانده ها و ذرات غذا کمک می کند. می توانید ابتدا مسواک بزنید یا نخ دندان بکشید سپس از دهانشویه ها استفاده کنید.

آیا انواع بیماری لثه قابل درمان است؟

بیماری لثه قابل درمان نیست اما می توانید با استفاده از درمان مناسب آن را کنترل کنید. زمانی که این بیماری پیشرفت کند این بیماری نمی تواند درمان شود. در صورتی که بافت لثه ها از بین برود دیگر بافت ها قابل بازگشت نخواهند بود. در صورتی که درمان لثه به درستی صورت بگیرد عفونت بیماری لثه کاهش پیدا می کند و امکان دارد استخوان ها و بافت تا حدودی بازسازی شوند. البته مسئله ی ژنتیک هم بر روی این موضوع تاثیر دارد. به این دلیل که برخی افراد به صورت ژنتیکی مستعد ابتلا به نوعی از بیماری پریودنتیت می باشند.

یک مرحله از این بیماری وجود دارد که آن را با عنوان ژنویویت می شناسند و این بخش کاملا برگشت پذیر می باشد. در صورتی که بیماری لثه به موقع تشخیص داده شود و مسواک زدو و نخ دندان کشیدن به صورت منظم انجام بگیرد امکان درمان وجود دارد.

روش های کنترل بیماری لثه

چند نوع بیماری لثه وجود دارد که روش های درمانی نیز برای آن ها موجود است. انتخاب روش مناسب بیماری بر اساس وخامت حال بیمار به چند عامل بستگی دارد:

• وضعیت کلی سلامتی
• سیگاری بودن یا نبودن
• درمان‌هایی که در گذشته داشته است
• بهبود بهداشت دهان و دندان

افرادی که به بیماری موسوم به ژنویویت مبتلا هستند می توانند با رعایت بهداشت دهان دندان این وضعیت را کنترل کنند. مراجعه سالانه دوبار به دندان پزشک جهت معاینه و تمیز کردن دندان ها و روزانه دو تا سه‌بار مسواک زدن، نخ دندان کشیدن موجب می شود که بافت ها حفظ شوند و بیماری تحت کنترل در بیاید.

جرم گیری دندان و روت پلنینگ

افرادی که دچار بیماری شدید لثه یا همان پریودنتیت می شوند، ممکن است برای از بین بردن پلاک ها و درمان لثه های ملتهب نیاز به جرم گیری دندان و صاف کردن ریشه داشته باشند. این روش‌ برای تمیز کردن عمیق، جدا کردن پلاک هایی است که بر روی سطوح دندان‌ها و ریشه‌ها سخت شده اند. این نوع درمان به حفظ و زیبایی لبخند شما و جلوگیری از دست رفتن دندان، لثه و استخوان کمک می کند.

دندانپزشکان و پریودنتیست ها (متخصصان بیماری لثه) این درمان های بیماری لثه را ارائه می دهند. این روش معمولا توسط یک متخصص بهداشت دندان انجام می شود. جرم گیری دندان و روت پلنینگ در طول یک ویزیت دندانپزشکی انجام می شود. معمولاً برای درمان همه دندان‌های خود به بیش از یک نوبت نیاز دارید.

جراحی پریودنتال چیست؟

گاهی اوقات ممکن است برای درمان برخی بیماری ها و بیماری های لثه مانند التهاب لثه یا پریودنتیت به جراحی پریودنتال نیاز باشد. این نوع جراحی معمولا به عنوان جراحی لثه شناخته می شود.همانطور که می دانید پریودنتیت شکل شدیدتری از بیماری لثه است که در آن التهاب لثه بدتر و پیشرفت کرده است و منجر به پاسخ التهابی می شود که استخوان و بافت ها را از بین می برد.

در طی این فرآیند التهابی، لثه ها شروع به جدا شدن از دندان می کنند. این باعث ایجاد فضاهایی به نام پاکت می شود که به نوبه خود باکتری ها را به دام می اندازد و منجر به عفونت می شود. در نتیجه، از دست دادن دندان و آسیب استخوان ممکن است رخ دهد.

اینکه جراح دندان چه نوع جراحی را انجام دهد به نوع و شدت بیماری لثه بستگی دارد.

جراحی فلپ

جراحی فلپ معمولا برای افرادی که رسوبات جرم و پلاک ها درعمق لثه ی آن ها نفوذ کرده مفید است. این روش شامل بلند کردن لثه از روی دندان برای از بین بردن رسوبات معدنی و پلاک ها می باشد.

پس از اینکه جراح ناحیه را تمیز کرد و پلاک ها را برداشت، لثه‌ها را در جای خود بخیه می‌زند تا اطراف دندان قرار گیرند. گاهی اوقات، ممکن است استخوان فک در طی این روش نیاز به تغییر شکل داشته باشد.

پیوند استخوان

زمانی که استخوانی که ریشه دندان را احاطه کرده است آسیب ببیند یا از بین برود، ممکن است فرد نیاز به پیوند استخوان داشته باشد. این روش شامل جایگزینی استخوان آسیب دیده با استخوان جدید است. این استخوان ممکن است استخوان فرد، استخوان ساخته شده یا استخوان اهدایی باشد. هدف از پیوند استخوان، نگه داشتن دندان در جای خود و کمک به رشد مجدد آن است.

بازسازی بافت هدایت شده

در طی این روش، جراح دندان یک قطعه کوچک از مواد مشبک را بین استخوان و بافت لثه فرد قرار می دهد. این ماده از رشد لثه در فضایی که استخوان باید باشد جلوگیری می کند و به استخوان و بافت همبند اجازه می دهد تا دوباره رشد کنند.

در پایان باید به این موضوع اشاره کنیم لازم است افراد به محض مشاهده هر نوع التهاب در لثه های خود سریعا به دندان پزشک مراجعه کنند.

جهت انجام معاینات دندان به دندانپزشکی مدرن سعادت آباد مراجعه کنید

سوالات متداول: