دندان پزشکی یوسف بالوی پوریکی از مشکلاتی که بسیاری از مردم به آن دچار می شوند، بوی بد دهان است. بوی بد دهان نه تنها برای اطرافیان زننده است بلکه خود فرد را نیز آزار می دهد. خوشبختانه این مشکل در اغلب افراد قابل حل و قابل درمان است.
بوی نامطبوع دهان در هر فرد به علل مختلف رخ می دهد و نمی توان به یقین گفت بوی بد دهان مربوط به دهان و دندان فرد است چرا که ممکن است مربوط به سیستم بدن باشد. در ادامه سعی شده در ارتباط با علل بوی دهان و راه های جلوگیری و درمان آن صحبت شود.
علت اصلی (90 درصد) بوی بد دهان مربوط به مشکلات دندان ها و لثه می شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث می شود باکتری های بی هوازی در دهان رشد کنند، باکتری ها باعث ایجاد ترکیبات سولفوری می شوند. این ترکیبات عامل اصلی ایجاد بوی نامطبوع دهان می باشند. اگر دندان ها به خوبی مسواک زده شوند و به طور مستمر از نخ دندان و دهانشویه استفاده شود بوی بد دهان به وجود نمی آید.
بعد از خوردن هر ماده غذایی در صورتی که مسواک زده نشود مقداری از مواد خوراکی در میان دندان ها باقی می ماند حتی اگر مسواک هم بزنید باید از نخ دندان استفاده کنید تا مواد غذایی میان دندان ها که به وسیله مسواک زدوده نمی شوند با نخ دندان خارج شوند.
مواد غذایی میان دندان ها به مرور زمان باعث رشد باکتری های بی هوازی در دهان می شوند، پلاک ها و باکتری ها میان دندان ها و لثه ها ایجاد می شوند، علاوه بر این که باعث آسیب رسیدن به دندان ها و لثه ها می شوند، عامل ایجاد بوی نامطبوع دهان نیز هستند. باکتری ها با تغذیه کردن از مواد غذایی موجود در میان دندان ها گسترش می یابند. بدین ترتیب مشکلات زیر ممکن است در دهان ایجاد شوند:
- ایجاد بوی بد دهان
- پوسیدگی دندان ها
- نفوذ باکتری ها در لثه و بروز بیماری های لثه
- آسیب رسیدن به عصب و ریشه دندان
گسترش باکتری ها و پلاک های دندانی بعد از مدتی با استفاده از مسواک و نخ دندان بر طرف نمی شوند و حتما باید به دندانپزشکی مراجعه نمود. با جرم گیری تا حدودی می توان از گسترش باکتری ها و نفوذ آنها به لثه و دندان ها جلوگیری نمود. در مواقعی به دلیل نفوذ و گسترش باکتری ها نمی توان با جرم گیری درمان دندان ها را انجام داد و باید از روش ها مختلفی مانند پر کردن، درمان ریشه و ... استفاده کرد.
مراجعه به دندانپزشکی هر شش ماه یکبار توصیه می شود زیرا در بسیاری از مواقع باکتری ها بدون علائمی خاص در دهان گسترش می یابند. با آنکه فرد دچار بوی بد دهان می شود اما آن را نادیده می گیرد و علت آن را خالی بودن معده خود تلقی می کند. البته همانطور که گفته شد بوی بد دهان همیشه ناشی از مشکلات دهان و دندان نیست و ممکن است به یکی از علل زیر رخ دهد.
خوردن برخی از مواد غذایی: برخی از مواد غذایی مانند سیر و پیاز بعد از خوردن در دهان بوی بدی از خود به جای می گذارند با مسواک زدن و جویدن آدامس نیز بر طرف نمی شوند. دلیل آن، این است که بعد از هضم غذا، وارد سیستم گردش خون می شوند و با ورود به ریه ها با بوی نامطبوع آنها با تنفس از دهان خارج می گردد. همانطور که گفته شد با مسواک زدن و جویدن آدامس بوی آنها از بین نخواهد رفت بوی نامطبوع این مواد غذایی بعد از گذشت حداکثر 48 ساعت بر طرف می شود.
مشکلات معده: در برخی از افراد به دلیل بروز اختلال در سیستم گوارش بوی بدی از دهان خارج می شود. خالی بودن معده یا ترشح غیر عادی اسید معده باعث ایجاد بوی نامطبوع است. برای بر طرف کردن این مشکل بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید.
باکتری های پشت زبان: همانقدر که دندان ها با مواد غذایی درگیر هستند، زبان نیز در خوردن مواد غذایی موثر است. اما بسیاری از افراد شستشوی آن را نادیده می گیرند. اخیرا دندانپزشکان اعلام کرده اند که باید زبان نیز مسواک زده شود. بسیاری از تولید کننده های لوازم بهداشتی، مسواک مخصوص زبان نیز تولید کرده اند که می توان با استفاده از آنها زبان را از باقی مانده مواد غذایی پاک نمود. باقی مانده مواد غذایی نیز بر زبان اثر می گذارند. معمولا مواد غذایی در انتهای زبان در میان پرز های زبان باقی می مانند که به راحتی با مسواک های معمولی پاک نمی شوند. استفاده از دهانشویه و مسواک مخصوص زبان می تواند به کاهش بوی بد دهان کمک کند. باکتری ها روی زبان معمولا رنگ آن را تغییر می دهند. اگر زبان سفید شده باشد می توان آن را منشا بوی بد دانست. با زدن نمک روی مسواک و شستشوی زبان با استفاده از آن می توان تا حدودی بوی بد را کاهش داد. استفاده از دهانشویه و مسواک زبان بوی بد ناشی از باکتری های زبان را از بین می برد.
عفونت لوزه ها: لوزه ها معمولا قابل دیدن هستند. که با آیینه به راحتی می توان آنها را دید، اگر اخیرا دچار بوی بد دهان شده اید می توانید برای پیدا کردن منشا آن وضعیت لوزه های خود را بررسی کنید. در انتهای زبان دو برجستگی وجود دارد که لوزه ها هستند. اگر لوزه ها ورم کرده باشند و منافذ سفید روی آنها نمایان باشد می توان گفت بوی بد دهان ناشی از عفونت لوزه ها است. برای بر طرف کردن این مشکل می توان از آنتی بیوتیک استفاده کرد یا می توان از دهانشویه آب ولرم همراه با نمک استفاده کنید.
البته به غیر از موارد بالا علل دیگری نیز باعث ایجاد بوی نامطبوع دهان می شود مانند؛ خشکی دهان، مصرف دخانیات، مصرف برخی دارو ها، سرماخوردگی، برخی از بیماری ها و ...
برای برطرف کردن بوی بد و نامطبوع دهان موارد زیر توصیه می شود:
- مراجعه به دندانپزشکی هر شش ماه یکبار
- جرم گیری دندان ها
- استفاده صحیح از مسواک بعد از هر وعده غذایی
- استفاده مستمر از نخ دندان برای از بین بردن مواد غذایی میان دندان ها و لثه
- استفاده از دهانشویه هفته ای 2 بار و با استفاده مستمر از دهانشویه آب ولرم و نمک
- نوشیدن 8 لیوان آب در روز برای جلوگیری از خشک شده دهان و افزایش بزاق
- استفاده از مسواک مخصوص زبان برای پاک کردن اثرات مواد غذایی از روی زبان حداقل 3 بار در هفته
- شستشوی زبان و دندان ها با استفاده از نمک
در صورت بروز بوی بد دهان ابتدا موارد بالا را انجام دهید، اگر بوی نامطبوع بر طرف نشد باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندان ها و لثه را بررسی کند. اگر بوی بود دهان ناشی از دندان ها و زبان نباشد باید به یک متخصص داخلی مراجعه کنید.